У гэты дзень Вольга заўсёды брала з сабой запасное адзенне і фен. Святлана прызналася, што аблівала сябровак з кубка. Таццяна распавяла, як з сястрой залазілі на гарышча і зверху лілі ваду на ўсіх у двары. Чытачкі Hrodna.life успомнілі, як раней святкавалі Мокры або Палівальны панядзелак.
«Заўсёды бралі з сабой запасны камплект адзення і фен, — распавяла Вольга пра святкаванне „Мокрага панядзелка“ (Lany poniedziałek) у ашмянскім касцёле. — Прымалі ўдзел усе, хто хацеў. Маглі і ксяндза з ног да галавы абліць, а самі сухімі выйсці».
Па словах дзяўчыны, маштаб весялосці залежаў ад ксяндза або клерыка. Звычайна абліваліся не ў храме, а ў памяшканнях, дзе праходзілі заняткі з дзецьмі і падлеткамі. «У самым касцёле рэдка, але вёдры і бутэлькі з вадой былі там заўсёды».
«Смігус-дынгус» (śmigus-dyngus), або Мокры панядзелак (lany poniedziałek) — забава другога дня Вялікадня ў каталікоў. Дзеці і моладзь абліваюць адзін аднаго вадой. Па тым, наколькі моцна кагосьці аблілі, меркавалі пра ягоную ці ейную папулярнасці ў кампаніі. Для дзяўчат быць аблітай з ног да галавы было яшчэ і «прадказаннем» блізкага замужжа. Звычай Мокрага панядзелка быў у практыцы каталікоў Польшчы, Чэхіі, Славакіі, Венгрыі і ў заходніх раёнах Украіны і Беларусі.
Другая назва свята ў Польшчы — Смігус-дынгус (Śmigus-dyngus). Да XV стагоддзя шмігус і дынгус былі двума асобнымі абрадамі. Дынгусаваннем называлі звычай, калі дзяўчаты дарылі хлопцам фарбаваныя яйкі, каб тыя не акуналі іх у раку ці не аблівалі вадой. Смігус — гэта сімвалічнае сцябанне адзін аднаго галінкамі асвячонай вярбы — пальмавай галінай. Тым, каго аблілі або пасцябалі ў Смігус-дынгус абяцалі здароўе і прыгажосць на ўвесь год.
Чытайце таксама: Пасха прошла, яйца остались: 3 рецепта блюд, в которых варёные яйца — главный продукт
Святлана раней святкавала Вялікдзень у Зяневічах, маленькай вёсцы пад Васілішкамі. «Па нядзелях хадзілі „алыкаць“, гэта значыць спявалі песні вялікодныя, а днём дзеці і дарослыя выбівалі фарбаваныя яйкі - скочвалі іх з якой-небудзь горачкі. Калі яйка дакраналася да іншага, яно станавілася тваім», — патлумачыла чытачка Hrodna.life. На другі дзень Вялікадня, у панядзелак, дарослыя хадзілі ў госці абліваць суседзяў вадой: «З кубкаў, бутэлек і нават вёдрамі абліваліся! Усё гэта было весела, усе смяяліся, як дзеці».
«Пырскалі цішком адзін на аднаго, хто з чаго мог: з вядра, бутэлек, абы напалохаць. Мы ў 14 гадоў былі не такія дарослыя, як цяпер падлеткі», — распавяла Ірэна.
Пра традыцыю мокрага панядзелка яна даведалася, калі ў сярэдзіне 70-х у падлеткавым узросце пераехала з сям’ёй у Беларусь. «У Калінінградзе ніхто не ведаў пра такія святы, тады там не было касцёла і царквы», — растлумачыла Ірэна.
«На цябе пырснулі, як на 1 красавіка, тыпу падманулі і ўсё. Дарослыя таксама жартавалі, але ім не так было цікава. Рагаталі і ніхто не лаяўся». Ірэна памятае, што пырскаліся кожны год, пакуль яна жыла ў вёсцы да паступлення ў каледж.
З вясновых мясцовых традыцый яна ўспомніла яшчэ Зялёныя святкі, якія адзначалі на саракавы дзень пасля Вялікадня.
Чытайце таксама: Заглянуть в будущее и «познакомиться» с женихом. Гродненки рассказали, как гадали на святки и что из этого вышло
«Уся моладзь сыходзіла святкаваць у лес. Цэлы дзень рыхтаваліся, грошы здавалі, закупляліся і ніхто з бацькоў не ўзнікаў. Нават калі заўсёды можна было гуляць да дзевяці вечара, то ў гэты дзень адпускалі ўсіх без пытанняў. Мы сыходзілі ў лес, накрывалі паляну і святкавалі. Гэта заўсёды было з суботы на нядзелю і было заўсёды цёпла і ўсе купаліся. А пад раніцу цягнуліся дадому», — распавяла Ірэна.
Таццяна распавяла Hrodna.life, што абліваліся вадой не толькі пасля Вялікадня. На Купалле таксама рэдка каму з моладзі ўдавалася застацца сухім.
«У гэтыя дні кудысьці ісці было боязна — маглі абліць дзе заўгодна, але ніхто не крыўдзіўся, — кажа гродзенка. — Зараз усе людзі нейкія азлобленыя. А тады дзяўчаты нават грэлі ваду, каб цёплай абліваць». Таццяна ўзгадала, як суседская моладзь збіралася ў іх у двары.
«Мы з сястрой і сяброўкай зачыняліся дома, набіралі ваду і праз акно гарышча аблівалі тых, хто ў двары, — распавяла чытачка. — Нашы дзеці ўжо так не робяць».
Чытайце таксама: Як у Гродне адзначалі Пасху 100 гадоў таму
Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…
Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…
Гродзенка Ганна Таркоўская амаль круглы год збірае травы, а пасля пляце з іх вянкі. За…
Гродзенскі форум існуе больш за 20 гадоў і абнаўляецца дагэтуль. Людзі ўсё яшчэ шукаюць там…
У Гродне працуе рэстаран «Беласток», а ў польскім Беластоку – бар Grodno. У 1974 годзе…
Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…