«З пятніцы мінулага тыдня ў нас сталі падаць продажу — прыкладна на 80%. У панядзелак па продажах мы наогул прабілі дно «, — распавядае ўладальніца крамы брэндавага жаночага адзення, якую цяпер часова зачыніла. Праз каранавірус пацярпеў турыстычны бізнес, яму цяпер трэба знайсці грошы, каб датэрмінова вярнуць турыстаў дадому. А вось у прадаўцоў прадуктаў у апошні час, наадварот, пакупнікоў дадалося. Інтэрнэт-рэсурс, які прызналі экстрэмістскім пагутарыў з малым бізнесам і даведаўся, як яму працуецца ва ўмовах пандэміі.
Суседнія дзяржавы зачыняюць мяжы для ўезду замежнікаў. З-за гэтага ў многіх прадпрымальнікаў паўстала пытанне з закупкай тавару. І калі ў буйнога бізнесу і тых, хто гандлюе прадуктамі, з пастаўкамі пакуль асаблівых праблем няма, то іпэшнікі, якія вазілі тавар дробнымі партыямі самі, цяпер папоўніць асартымент магчымасці не маюць. ІП просяць падтрымкі ў дзяржавы на час пандэміі, у адваротным выпадку, па іх словах, яны проста згалеюць.
Суўласніца дзіцячай студыі ў Гродне: «У гэтым месяцы зарплата ў мяне будзе каля 300 рублёў»
Гарадзенка Вольга Букатая — суўласніца адной з дзіцячых студый у абласным цэнтры, таксама дзяўчына вядзе заняткі для дашкольнікаў яшчэ ў адным цэнтры. Але і там, і там яе заробак залежыць ад колькасці дзяцей, якія прыйдуць на платныя заняткі. Вольга расказвае, што ў сувязі з сітуацыяй з каранавірусам ўжо сутыкнулася з фінансавымі праблемамі, а яе маленькі бізнэс апынуўся на мяжы выжывання.
— Я педагог, распрацавала свае аўтарскія курсы для дашкольнікаў. Ужо некалькі гадоў мы займаемся з малымі, і цяпер я ў разгубленасці, за апошнія два тыдні я «страціла» палову сваіх дзяцей: бацькі, спасылаючыся на каранавірус, проста адмаўляюцца ад заняткаў. Іх, вядома, зразумець можна, і яны маюць права не прыводзіць дзетак, калі сітуацыя ў свеце незразумелая і кожны баіцца за сваё здароўе. Але гэта мой адзіны заробак і адзіны прыбытак маёй сям'і. Справа ў тым, што мой муж планаваў з’язджаць працаваць у Нямеччыну і ўжо сабраў усе неабходныя дакументы, але межы зачыніліся. Ён затрымаўся тут і цяпер шукае нешта часовае ў Гродне.
Гарадзенка распавядае, што пры поўнай занятасці атрымлівала прыблізна 600 рублёў за вылікам падаткаў і іншых абавязковых плацяжоў. Праўда, з гэтых грошай трэба было яшчэ аплаціць арэнду. Цяпер усё «схлопнулася»: бацькі сталі масава адмаўляцца ад заняткаў і, адпаведна, не плоцяць.
— Я палічыла, што ў гэтым месяцы зарплата ў мяне будзе каля 300 рублёў. Мінус арэндная плата за памяшканне, якое мы здымаем для студыі, — застаецца зусім мала грошай, якіх наўрад ці хопіць нават на куплю нейкіх элементарных прадуктаў.
Дзяўчына кажа, што пакуль не ведае, як выйсці з сітуацыі.
— Больш за ўсё напружвае гэтая няпэўнасць — што будзе далей. У мяне, вядома, ёсць адказнасць перад арэндадаўцам, трэба аплачваць камуналку ў студыі. Але ў такім выпадку мне проста не хопіць грошай на жыццё. Гэта значыць тады трэба проста згортвацца — а студыю мы рабілі некалькі гадоў з любоўю, шмат уклалі туды высілкаў. На дадзены момант мяне цікавіць, ці будуць нейкія субсідыі або паслабленні для індывідуальных прадпрымальнікаў, можа быць, ёсць нейкі механізм «замаразкі» арэнднай платы.
Чытайце таксама: «Мы в шоке». Бизнес гродненских перевозчиков под ударом из-за закрытия границ
Вольга кажа, што яе калегі папярэдне размаўлялі з арэндадаўцам, аднак пакуль вырашыць праблему ніхто не можа.
— Вядома, грошы губляць ніхто не хоча, але атрымліваецца, што з-за сітуацыі з коронавирусом «паміраюць» вось такія зусім малюсенькія прадпрымальнікі, як мы.
Турыстычная студыя: «Матэрыяльнай дапамогі мы не просім, хочам адтэрміноўку па падатках і арэндзе»
Моцна дасталася з-за пандэміі і турыстычнаму бізнэсу. Уладальніца студыі падарожжаў Mallina ў Гомелі, індывідуальны прадпрымальнік Людміла Паўленка кажа, што тураператары цяпер нясуць вялікія фінансавыя страты.
— Яны зафрахтаваны чартары на сезон. Самалёты бранююцца ж ня па месцах, як турысты думаюць. Самалёт набыты на пэўную дату, на канкрэтны сезон у «Белавія». Разлік адбыўся. Тое ж самае і з гатэлямі. Блокі ў гатэлях выкупляюцца загадзя. Ня нумары, а блокі. Ніхто не вылучае адзін нумар або адно месца ў гатэлі. Такіх дагавораў у прынцыпе не існуе. Ёсць вялікія аб’ёмы вялікіх бізнес-праектаў. І гэта робіцца на ўвесь турыстычны сезон, а не, скажам, на красавік, травень ці яшчэ нейкі месяц. Грошы ўжо пайшлі ў абарот, аплачаны велізарныя сумы, — распавядае Людміла. — Пра тое, што цяпер усе зачыніцца, ніхто ж не ведаў.
Яна кажа, што цяпер аператары дастаюць дадатковыя грошы. Ім ніхто нічога не вяртае.
— Аператары знаходзяць дадатковыя сумы, каб вярнуць турыстаў з-за мяжы раней, чым дамаўляліся. Але некаторыя турысты, якія цяпер сядзяць дома, пачынаюць панікаваць і прасіць вярнуць грошы за туры, якія планаваліся на чэрвень-ліпень. Ніхто не адмаўляецца іх вяртаць, ніхто не увільвае. Пытанне толькі ў тым, што больш прыярытэтнае: знайсці грошы і вярнуць турыстаў, якія затрымаліся ў іншых краінах, або аддаць іх тым, хто цяпер сядзіць дома і хоча атрымаць назад выдаткаваны? — кажа Людміла.
Прадпрымальнік кажа, што цяпер губляюць грошы ўсё: і тураператары, і турагенты. «Калапс ўжо тыдзень, сітуацыю спрабуюць разруліць», — адзначае прадстаўнік турыстычнай галіны.
Чытайце таксама: «Неабходна падтрымка дзяржавы». Каранавірус ударыў па гродзенскіх турфірмах
— Урад у Грузіі, у Расіі, у Германіі і іншых краінах у абставінах, якія склаліся аказвае турыстычнай сферы падтрымку, проста каб аператары не заняпаў, — кажа Людміла. — Матэрыяльнай дапамогі мы не просім. Мы нават не просім не плаціць падаткі і арэнду офісаў. Мы просім адтэрміноўку. Мы заплацім, але пазней. А зараз накіруем гэтыя сродкі на вываз людзей — гэта важней.
Таксама тураператары чакаюць дапамогі і разумення ад «Белавія».
— Калі б «Белавія» нам дапамагла, бо гэта адзіны перавозчык, да якога мы можам звяртацца. А то нават пры вывазе турыстаў з Егіпта дапамагала не «Белавія», у якой маглі быць дадатковыя рэйсы. Нашых беларусаў вывозілі ўкраінскія аператары, яны сябе павялі годна. Хацелася б спагадлівасці ад «Белавія». Мы ж не адмаўляемся плаціць. Мы заплацім, толькі дайце дадатковыя рэйсы, пасадзіце і забярыце людзей. — адзначае Людміла.
Партнёр міжнароднай юрыдычнай кампаніі GRATA International у Беларусі Максім Лашкевіч лічыць, што «з-за абмежаванняў на перасячэнне мяжы, якія дзейнічаюць у многіх краінах, у бліжэйшы час аб турыстычных паездках не можа ісці гаворкі». Але любая кампанія, нават паспяховая, за два месяцы без заказаў ператвараецца ў банкрута: усе сродкі з’ядаюць зарплаты супрацоўнікаў, арэнда, падаткі.
