Людзі і справы

«Мы ўсе — закладнікі сваёй эпохі і сваёй краіны». Максім Жбанкоў пра мову, рэжым чакання і культур-шызафрэнію

Максім Жбанкоў прыехаў на фестываль «Прадмова» ў Гродна з інтэлектуальным стэндапам «Што такое белкульт і як з гэтым жыць?». Ён прачытаў свае тэксты пад тэматычныя саўндтрэкі. Прыводзім дзесяць фрагментаў, якія нам найбольш спадабаліся.

Даем цытаты на той мове, на якой іх прамаўляў аўтар.


Главная проблема — в затянувшемся режиме ожидания. Мы не живем, а взволнованно готовимся к чужому спектаклю. Ждем нового Акудовича, получаем нового Мартиновича. И вздыхаем: эх, не тот. Мечтаем о новом Вольском, получаем Макса Коржа. И ждем дальше. Не этих — настоящих. Смысл виртуальных идеалов в вечной претензии к реальности. Что-то не так с культурой! Вечно что-то не так с культурой! Но может, на самом деле, что-то не так с нашим подходом к культуре?


Можно всю жизнь мучаться, что родился на мусорной свалке. И фактически самому вписаться в ряд мусорных объектов. А можно сложить из отбросов цикл инсталляций. Чтобы обозначить как наличный сырьевой ресурс, так и личный к нему подход.


Чего фатально не хватает? Независимого мышления. Практик по переработке среды в дискурс. Хватит болтать о французах и немцах! Расскажите нам о нас. Желательно от первого лица.


Мы все — заложники своей эпохи и своей страны. И не прописав своих исходных координат, просто не выйдет проложить внятный маршрут личного трипа. Иными словами, брезгливо отмахиваясь от родной шизы мы теряем единственную возможность понять себя. И получаем квазибелорусское письмо в стиле курейчиковского PARTY-ZAN фильм.


На мой взгляд, нормальный способ жить в белкульте — не бороться с ним, а креативно осваивать. Превращать локальные аномалии в рабочий ресурс.


Много говорят о белорусах как «опоздавшей нации». Да, мы догоняем евро-поезд по многим параметрам. Но я абсолютно не уверен, что нужно суетливо поспешать за глобальным культ-процессом. Евростандарт — это путь в тупик. Руслану Вашкевичу не стать Йозефом Бойсом. И слава богу! Валентину Акудовичу не грозят лавры Делеза. Так и надо! Сергей Шабохин не будет Дэмиеном Херстом. Ура! Лучше пусть они будут теми, кем есть. Вашкевичем. Акудовичем. Шабохиным. Тутэйшыми гульцамі са смеццем.


Дадатковае пытанне: як быць з мовай? Гэта не проста лінгвістыка. Гэта пэўны стан мыслення. Дагэтуль на ўсіх паверхах культуры працуе моўная інэрцыя часоў культур-каланіялізму. З аднаго боку — руліць «великий и могучий», нібыта натуральная мова нібыта большасці тутэйшых. З другога — шчыруе адчайная партызанка на карысць беларушчыны ў яе найбольш радыкальным варыянце. Нармальнага арганічнага шматмоўя амаль не чутна. З большага пануе сарамлівая (ці агрэсіўная) расейскасць, альбо дэманстратыўная беларускасць. Мы не камунікуем. Мы змагаемся за мову.


У любым выпадку дзвюхмоўе (а лепей — трох- ці чатырохмоўе) — непазбежнасць для ўсіх жадаючых крэатывіць тут і цяпер. Хтосьці палічыць гэта здрадай. Альбо культур-шызафрэніяй. Як на мяне — нармальны цвярозы падыход насуперак ідэалагічным шаблонам.


Персонаж, претендующий на роль белорусского автора, оказывается в зоне тройного шумового покрытия. Я говорю о трех слоях мусора культуры: образовательном, эстетическом и идеологическом. Первый производит шаблонную инфо-загрузку без обучения творчеству. Второй сбивает шаблоны в подобие стиля и задает матрицы шумового культур-конвейера. Третий строит пирамиду квази-приоритетов и запускает программу зачистки инакомыслящих (все равно какого колера).


Вдохни пыльный воздух и начинай петь.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Я і цяпер не згублюся ў Гродне». Пагутарылі з рэпатрыянтам, які пераехаў у Польшчу ў 1946 годзе, але дагэтуль памятае родны горад

Генрык Усціла нарадзіўся ў 1929 годзе ў Гродне на вуліцы Брыгіцкай. У 1935 годзе яго…

21 лютага 2025

«Нам з вамі нельга мець ніякіх сувязей». З’ездзілі ў Белавежскую пушчу, падзеленую агароджай, і даведаліся, што адбываецца па абодва бакі

Агароджа на мяжы Польшчы і Беларусі дзеліць Белавежскую пушчу на дзве часткі. Па абодва бакі…

19 лютага 2025

«Пасведчанне аб шлюбе парвалі пры сварцы». Як беларусы (не) разводзяцца ў эміграцыі

Ягор з партнёркай перажылі тры пераезды і вайну, і калі вонкавага лайна стала менш -…

18 лютага 2025

Забойства інжынера Кёніга. Як у Гродне 100 гадоў таму расследавалі гучную справу

Сто гадоў таму ў Гродне адбылося самае гучнае забойства 1925-га: у цэнтры гораду забілі вядомага…

17 лютага 2025

Дзень Сябровак замест Валянцінава дня. А вы ведалі, што адзначаюць 13 лютага?

Напярэдадні Дня святога Валянціна ўсё больш жанчын у свеце адзначаюць Дзень Галентайна - жаночага сяброўства.…

13 лютага 2025

Казюкі ў парку, блін-тусоўка і па пудзілу на кожны дзень. Дзе ў Гродне адсвяткаваць Масленіцу-2025

Масленіца ў гэтым годзе прыпадае на 2 сакавіка, а масленічны тыдзень пачынаецца з 24 лютага.…

12 лютага 2025