«А чаго баяцца? Увогуле добра жывем». Рэпартаж пра жыццё простых людзей ля падножжа Беларускай АЭС

Будаўніцтва АЭС практычна скончана. Гэтая будоўля змяніла многае ў суседнім горадзе — Астраўцы, зноўку ўдыхнуўшы жыццё ў раённы цэнтр. А што рабіць з маленькімі вёскамі па суседстве? Журналіст Realt.by вырашыла ад іх жыхароў даведацца, што змянілася ў жыцці вёсак са з’яўленнем гэтак магутнага «суседа». Усе падрабязнасці - у каларытных інтэрв'ю.

Прама каля дарогі ў кірунку да АЭС віднеецца невялікая вёска. Нізкія домікі быццам зліваюцца з мясцовым пейзажам і амаль не бачныя на фоне восеньскіх дрэў. Тут побач размешчаны адразу два населеныя пункты. Вёска Авены плаўна перацякае ў вёску Шульнікі. Ствараецца ўражанне, быццам самі жыхары ўжо дакладна і не памятаюць, якія менавіта хаты да якой вёскі адносяцца, таму часта ў размове называюць усю тэрыторыю адным словам — Шульнікі.

Абодва населеныя пункты размешчаны сапраўды ля падножжа атамнай электрастанцыі. З вокнаў дамоў добра праглядаецца АЭС і дарога да яе. Дамы, як і ва ўсіх маленькіх беларускіх вёсках, дзесьці выглядаюць дагледжанымі, дзесьці - зусім закінутымі. Закінутых тут больш. Адзінае, што адразу кідаецца ў вочы, — новы «апавяшчальнік» на ўездзе ў вёску. Мабыць, гэта нават трохі палохае.

Вячаслаў з в. Авены: «Жывем выдатна, працуем, аўталаўка прыязджае»

— Як Вам тут жывецца? — пытаюся ў аднаго з мясцовых жыхароў.

— Наогул добра жывем, — аптымістычна абнадзейвае Вячаслаў. — Тут побач у Шульніках адны пенсіянеры засталіся, вось і мы з жонкай па суседству з імі жывем.

Вёска ў нас добрая. Вось толькі год вады не было ніякай. У вёсцы ўсяго адзін калодзеж, і калі прыехаў сельсавет і пачысцілі калодзеж, то сказалі, што зрабілі ваду. Але вады ўсё роўна не было. Потым жонка напісала ліст у газету, і ваду зрабілі насамрэч. А то вазілі ваду на тачцы з суседняй вёскі.

— З будаўніцтвам АЭС нешта змянілася ў лепшы бок?

— Вядома, змянілася. Вось траву абкасілі па крузе. І тут траву абкасілі і зямлю прааралі, — абводзіць рукой вёску Вячаслаў. — Мы з жонкай працуем на ферме: я жывёлаводам, а яна даяркай. Працуем з 6-й раніцы да 6 вечара. Жонка праз дзень, а я «два праз два». Гаспадарка на ферме вялікая, 700−800 «галоў». А ў мяне дома з гаспадаркі кот, сабака і мышы. Свіней нам трымаць нельга, таму што мы размешчаны ў радыусе 5 кіламетраў ад свінафермы. Прыязджаюць, адрыны глядзяць — правяраюць. Атрымліваецца, жывем як у горадзе.

— Ці не баіцеся суседства з АЭС?

— А чаго баяцца? Я на атамным крэйсеры служыў у свой час, і нічога — жывы, 50 гадоў ужо. І дачка ёсць, — тлумачыць Вячаслаў. — Людзі ж на гэтай станцыі працуюць. У Францыі колькі атамных? Пяць? І жывуць жа людзі.

— Колькі дамоў у вёсцы?

— Усяго, напэўна, 15 дамоў. А жылых — на пальцах можна палічыць. Улетку тут жывуць, напэўна, 7 дамоў, а на зіму некаторых забіраюць, — растлумачыў Вячаслаў. — Гэта маміна хата, я тут і нарадзіўся. Мы тут жывем з жонкай адны з 2013 года, а да гэтага 9 гадоў мама хварэла — мы яе глядзелі. Да таго, як прыехалі сюды, жылі ў Міхалішках (вёска непадалёк — заўв.аўт.). Там кватэра ў нас была, мы яе дачцэ аддалі. А самі тут засталіся, жывем выдатна.

— Праўда, выдатна?

— Праўда, — усміхаецца Вячаслаў. — Працуем. Аўталаўка прыязджае праз дзень: у панядзелак і пятніцу дзяржаўная, а ў сераду прыватная. Прывозяць усе прадукты, што і ў краме.

— А як жылося ў вёсцы раней?

— Раней большая была, людзей было больш. Ну вось, напрыклад, сёстры мае стрыечныя — хто куды з’ехаў. Нехта ў Гродна паехаў, хто-то ў Літву. Раней людзі часта ў Літву на працу з’язджалі, там і плацілі лепш. Яны там кватэры паатрымлівалі. А сюды прыязджаюць раз у год — на могілкі.

— Часта Вы выязджаеце ў Астравец або ў Міхалішкі?

— Толькі калі купіць нешта. Ну, і жонка ў Міхалішкі часта ездзіць да дачкі.

Іван: «А што мне АЭС? Яны што хочуць, тое і робяць»

Вячаслаў на развітанне выходзіць з дому і махае рукой у бок дарогі - там ёсць яшчэ некалькі жылых дамоў. І праўда: нам ўдаецца заспець дома яшчэ аднаго мясцовага жыхара — Івана. Замест званка на дзвярах — гаўклівы сабака, які адразу ж вызначае чужынцаў. Гаспадар дома Іван выходзіць насустрач — усё-ткі новыя людзі з’яўляюцца тут нячаста. Да няпрошаных гасцей вяскоўцы ставяцца насцярожана, і далёка не ўсе пускаюць у хату. З Іванам мы размаўляем у невялікім калідорчыку.

— Як Вам жывецца па суседству з АЭС?

— А што мне АЭС? Яны што хочуць, тое і робяць. А што я?

— Вы адзін жывяце?

— Не, з жонкай. Яна на атамнай станцыі прыбіральшчыцай працуе, — распавёў Іван. — Нарадзіўся тут і жыву, во ўжо 55 гадоў будзе. Раней была вёска вялікая, але моладзь цяпер тут не застаецца. Заробкаў няма — дык хто пойдзе? Вось у мяне два сыны, так яны на фурах працуюць. Аднаго ў калгас запрашалі, так ён кажа: «Што я за тыя капейкі пайду?».

— А дзе яны жывуць?

— У Альхоўцы, гэта вёска за Міхалішкамі. У аднаго свой дом, а другі здымае кватэру.

— Кім вы працуеце?

— Даглядаю быкоў тут недалёка на ферме. У мяне ў самога ёсць куры, конь. Нам жа свіней забаранілі трымаць. Я, шчыра кажучы, трымаў падпольна. Але мяне здалі. Прыехалі з Астраўца восем чалавек: участковы, з санстанцыі нехта. Сказалі, каб я на працягу трох дзён прыбраў. Так як раз сыны ў хаце былі, і мы закалолі.

Бабуля Марыя: «Добра тут жыву, па-маленьку»

Далей ідзем па вёсцы. Натыкаемся на дагледжаны дом, дзе зноў брэша сабака. Тут гэта дакладная прыкмета таго, што можна будзе знайсці суразмоўцу.

Насустрач з цяжкасцю выходзіць мясцовы старажыл — бабуля Марыя. Нягледзячы на ​​тое, што Марыя ідзе маленькімі крокамі, цяжка абапіраючыся на кій, яе зацікаўлены жывы погляд выдае неардынарны характар.

Марыя пускае няпрошаных гасцей у дом, ветліва расхінаючы дзверы. У маленькім калідорчыку арганізавана кухня: стаіць стол і газавая пліта на дзве фаеркі. Тут жа стаяць і невялікія запасы прадуктаў. Марыя праводзіць нас далей — у асноўны пакой. У доме халаднавата, відаць, што печку тапілі толькі напярэдадні.

— Як Вам тут жывецца?

— Добра жыву. Але я за апошні год мала тут жыла, — распавяла Марыя. - Раней у рэанімацыі ляжала, а тады дачка забрала ў Мінск. І вось толькі потым я сюды зноў прыехала.

— Як Вы адна зараз спраўляецеся?

— Па-маленьку, мне 77 гадоу ужо. Вось тут у мяне газ ёсць, дровы ёсць — печку палю. На зіму зноў да дзяцей паеду, — патлумачыла Марыя. — А так печку палю, па-маленьку дровы нашу. Вось вады раней не было — вось бяда была. Так ваду з Астраўца мне прывозілі.

Я жыву толькі ў першым пакоi, другі закрыты стаіць. Мне адной ён не патрэбен — муж 25 гадоу як памёр.

— Вы даўно тут жывяце?

- Ой, можа 55 гадоу ужо. Раней вёска вялікая была, не такая, — успомніла Марыя. — Калі бульбу капалі, так калгас 40 чалавек дасылаў. Лён рукамі рвалі і жыта жалі сярпамі. Людзей колькі было. А цяпер усё памерлі. Толькі на лета прыязджае хтосьці, ды і ўсё.

Я раней працавала ў калгасе. А калі была дзеўкай, то працавала свінаркай — 7 гадоу. А потым выйшла замуж, і нарадзілася першая дзяўчынка. А потым двайняты — яшчэ дзве дзяўчынкі. Так у мяне тры дачкі, багатая. А тады пайшла працаваць паштальёнам па ўсіх вёсках. Улетку дабра было — на ровары, а зімой сумку на плечы і пайшла. Потым зноў пайшла свінаркай працаваць. Ну, і ўсё. Потым я пенсію атрымала, і тут сяджу.

— Ці змянілася нешта з будаўніцтвам АЭС?

- Да мяне дачка прыязджае з Астраўца, так яна кажа, што такая дарога добрая — вось ужо цуд, — распавяла Марыя.

У доме сапраўды холадна і зябка. На развітанне прапаную Марыі дапамагчы з дровамі, прынесці хоць бы трохі, каб прапаліць дом.

— Ай, што Вы, — дзівіцца Марыя. — У мяне ёсць, вунь ля печы ляжаць. А потым я сама прынясу яшчэ. Я па-маленечку нашу, так і жыву.

З’яжджаем з вёскі з незразумелым адчуваннем. Накшталт жылыя дамы і двары выглядаюць дагледжанымі, дзе-нідзе брэшуць сабакі і на полі непадалёк нават пасвіцца конь. Але не даюць спакою дамы з забітымі вокнамі і стрэхамі, што пакрывіліся. Яны трохі палохаюць на фоне сучаснага будаўніцтва атамнай электрастанцыі.

Падзяліцца

Апошнія запісы

Статус — першы крок да захавання. Інструкцыя, як унесці аб’ект у спіс спадчыны

У мястэчку Радашковічы на 6 тыс. чалавек стаіць касцёл, дзе хрысцілі Янку Купалу. У Вілейцы…

22 лістапада 2024

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024