Хто такія «ціхары»? Як супрацоўнікі мытні, пракуратуры, МНС і Следчага камітэта працавалі на выбарах прэзідэнта і пратэстах

Супрацоўнікі сілавых і ваенізаваных структур Гродна ў цывільным павінны былі правакаваць канфлікты падчас выбараў прэзідэнта. Асабліва пільна сачыць за людзьмі з белымі бранзалетамі. Аб тым, як сілавікі «дапамагалі» праводзіць выбары прэзідэнта, Hrodna.life на ўмовах ананімнасці распавёў адзін з іх. Павел (імя героя зменена па яго просьбе), служыць у адной з такіх структур у Гродне.

На выбарчым участку

«У дзень выбараў 9 жніўня нас сабралі ў РАУС на Гая, запрасілі прадстаўнікоў ваенізаваных і сілавых падраздзяленняў Гродна. Там былі мытня, пракуратура, МНС, следчы камітэт. Магчыма і прадстаўнікі іншых структур. Сказалі, што з гэтага часу мы паступаем у распараджэнне УУС: нас будуць накіроўваць на выбарчыя ўчасткі ў дапамогу супрацоўнікам міліцыі». Удзельнікаў сходу было не менш 70 — 80 чалавек.

Задача, па словах Паўла, была «выяўляць людзей, якія збіраюцца групамі, магчыма, плануюць нейкія дзеянні». Асаблівая ўвага — на людзей з белымі стужачкамі або бранзалетамі. Да іх трэба было падыходзіць і правакаваць на канфлікты. Напрыклад, штурхнуць кагосьці плячом, пачаць абурацца, выклікаць зваротную эмацыйную рэакцыю. Пасля гэтага трэба было запрашаць дзяжурнага міліцыянта ў форме. Ён павінен быў выклікаць машыну і адправіць удзельнікаў канфлікту ў міліцыю. Там на затрыманага павінны былі скласці пратакол, а супрацоўніку трэба было вярнуцца на выбарчы ўчастак.

«Ціхары» — звычайна гэта супрацоўнікі праваахоўных органаў, якія прыходзяць на масавыя мерапрыемствы ў грамадзянскай вопратцы. Яны зліваюцца з натоўпам і сочаць за правядзеннем акцый. У іх задачы ўваходзіць запамінаць удзельнікаў, а потым выступаць сведкамі ў судах. Ціхары могуць правакаваць канфлікты і ўдзельнічаць у затрыманні. Раней іх лёгка пазнавалі па чыста паголеных тварах і «форменных» стрыжках. Цяпер яны могуць быць з трохдзённым шчаціннем, насіць вопратку з «Пагоняй» ці белыя бранзалеты.

---

Чытайце таксама: Вечер после выборов президента: онлайн из Гродно

---

«На сходзе былі толькі афіцэры, — сцвярджае Павел. — Ніякіх загадаў ніхто не падпісваў. Усе распараджэння аддаваліся ў вуснай форме».

Дзяжурства 9 жніўня працягвалася падчас выбараў і некаторы час пасля закрыцця выбарчых участкаў, таму што людзі збіраліся і чакалі пратаколаў. «Задача была тая ж — дзейнічаць так, каб самых актыўных везла міліцыя».

Аб сваёй працы Павел кажа, што проста дзяжурыў і правакацый не ладзіў. Наколькі прытрымліваліся рэкамендацый на астатніх участках, яму невядома.

---

Чытайце таксама: Наблюдателя на участке в Гродно задержали и доставили в РОВД

---

«Прывады ў міліцыю 9 жніўня былі. Але ці былі канфлікты, справакаваныя сілавікамі ў цывільным, сцвярджаць не магу».

Пасля выбараў — «мае ўсе дома»

Праз некалькі дзён супрацоўнікам сілавых і ваенізаваных падраздзяленняў яшчэ раз нагадалі аб недапушчальнасці ўдзелу ў масавых акцыях і публічных выказванняў палітычных пазіцый.

Такія нагадванні былі і раней. Справа ў тым, што ўсе дзяржслужачыя, а таксама прадстаўнікі сілавых і ваенізаваных структур Беларусі, пры прыёме на працу падпісваюць дакумент аб палітычнай нейтральнасці.

Гэта патрабаванне артыкула 13 Закона «Аб палітычных партыях». У прыватнасці, там гаворыцца, што «суддзі, пракурорскія работнікі, супрацоўнікі органаў унутраных спраў, Камітэта дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь, органаў бяспекі, ваеннаслужачыя не могуць быць членамі палітычных партый».

«Мяне гэта заўсёды задавальняла, — кажа Павел. — У палітыку я не ўмешваўся. Ёсць кантракт. Там прапісана, што я абавязаны ці не абавязаны рабіць».

Магчыма, супрацоўнікі сілавых структур і міліцыі «па грамадзянцы» па-ранейшаму выходзяць на масавыя мерапрыемствы «па абавязку службы». Ускосна гэта пацвярджае публікацыя аднаго з беларускіх спартыўных выданняў. На несанкцыянаваным мітынгу 24 жніўня ў Гродне сярод пратэстоўцаў заўважылі падпалкоўніка міліцыі Яўгена Дудко.

Пракаментаваць «Трыбуне» сваю прысутнасць на мітынгу ён адмовіўся.

Рэкамендацыя для большасці супрацоўнікаў сілавых і ваенізаваных структур: «па вечарах усім сядзець дома».

Гэта значыць, што супрацоўнікі, не задзейнічаныя на службе, павінны ў вызначаны час пазваніць свайму непасрэднаму кіраўніку і паведаміць, што знаходзяцца па месцы жыхарства. Начальнік падраздзялення таксама тэлефануе свайму кіраўніку і паведамляе, што «мае ўсе дома».

Акрамя гэтага, сталі часцей праводзіць «выхаваўчую працу» ў падраздзяленнях: з гутаркамі і праглядам відэа аб масавых беспарадках, спосабах іх падаўлення. Апошні тыдзень супрацоўнікаў прыцягвалі да ўдзелу ў мерапрыемствах у падтрымку дзеючай улады. «Не тое, каб прымушалі, але настойліва прасілі», — распавёў Павел.

www.youtube.com/watch?v=9SttW9b_h5k&feature=youtu.be

Чаму сілавікі не звальняюцца

Многіх служачых з сілавых і ваенізаваных структур утрымлівае ад звальнення фінансавы бок. Акрамя стабільнай зарплаты, у іх ёсць шэраг сацыяльных ільгот — медыцынскае абслугоўванне для ўсіх членаў сям'і ў ведамасных паліклініках, забеспячэнне форменным абмундзіраваннем і іншыя віды забеспячэння.

---

Чытайце таксама: Правозащитники: в Гродно не завели уголовных дел за избиение протестующих силовиками

---

Калі чалавек праслужыў больш за 5 гадоў і падаўжае кантракт або заключае паўторны, паводле Указу Прэзідэнта № 355 ад 17 жніўня 2015 года яму належыць аднаразовае грашовае ўзнагароджанне.

10 базавых акладаў (2200 рублёў) атрымліваюць тыя, хто заключыў/працягнуў, якія прадоўжылі кантракт на тэрмін ад 3 да 5 гадоў. 35 базавых акладаў (7700 рублёў) — тыя, хто заключылі/працягнулі кантракт на 5 і больш гадоў.

Калі супрацоўнік звальняецца да заканчэння тэрміну кантракта, ён абавязаны вярнуць усю суму. Таксама вяртанню падлягае частка сродкаў за выдадзенае абмундзіраванне і іншыя віды забеспячэння.

Яшчэ адзін істотны фактар, які ўтрымлівае сілавікоў на службе, — «кватэрнае пытанне». Указ Прэзідэнта № 240 ад 4 ліпеня 2017 года прадугледжвае для супрацоўнікаў з тэрмінам выслугі 5 і больш гадоў льготнае крэдытаванне на будаўніцтва або куплю жылля. Пры ўмове пацверджання патрэбнасці, крэдыт выдаецца на тэрмін да 20 гадоў пад 12% гадавых (гэта стаўка рэфінансавання + 3%).

Чаму раней я маўчаў

«Я сапраўды заўсёды быў па-за палітыкай, — кажа Павел. — Я і цяпер не хачу мець дачынення ні да аднаго боку. Але такая сітуацыя складваецца, што не хочацца глядзець на тое, што адбываецца і непрыемна ў гэтым удзельнічаць».

---

Чытайце таксама: «Люди не хотят войны, они просто хотят перемен». Бывший омоновец из Гродно обратился к экс-коллегам