Гродзенскага экскурсавода Міхаіла Нарынкевіча можна часта сустрэць на вуліцах Гродна. Яго пазнавальны ільняны балахон адразу прыцягвае ўвагу. Як Міхаіл зацікавіўся гісторыяй, дзе ў горадзе яго месца сілы і якія месцы ў Гродне самыя недаацэненыя, даведаліся стваральнікі аўдыягіда Pabach Hrodna, для якога Міхаіл распрацоўвае маршруты.
Як зацікавіўся гісторыяй
Міхаіл зацікавіўся гісторыяй у дзяцінстве, калі жыў ў раёне вуліцы Дамброўскага.
«…там у нас ёсць такое цікавае месца — Крэйдавыя горы, ля якіх знаходзіцца ручай. Начытаўшыся Янкі Маўра „Палескія рабінзоны“, я па гэтым ручаі ад канцавой Дамброўскага даходзіў аж да ўпадзення яго ў Нёман. Там знаходзіў бэлемніты [вымерлыя галаваногія малюскі - Hrodna.life], якія ёсць у крэйдавых пародах».
Так Міхаіл пачаў чытаць артыкулы гродзенскіх краязнаўцаў пра крэйдавы перыяд. Пасля гэтага ён вырашыў паступіць ва ўніверсітэт на гістарычны факультэт.
Як пачаў праводзіць першыя экскурсіі
Першыя экскурсіі хлопец праводзіў для сяброў і сваякоў, якія прыязджалі ў Гродна.
«Людзі прыходзілі, давалі тэлефоны: там прыедзе траюрадная цётка, трэба распавесці; прыедуць сябры. І так атрымлівалася, што амаль усю суботу-нядзелю я хадзіў па горадзе і распавядаў гісторыі. А потым мне сказалі: „Ты там распавядаеш, а сертыфікатаў і дакументаў няма“. Парэкамендавалі, каб з’ездзіў і атрымаў дазвол на правядзенне экскурсій афіцыйна».
Праца ў архіве — галоўная для гісторыка, але выходзіць у людзі цікавей
Міхаіл працаваў з дзецьмі ў гуртку краязнаўства, таксама спрабаваў працаваць у архіве. На яго думку, гэта самая галоўная праца гісторыка — «пакінуць пасля сябе нейкія кніжкі, артыкулы». Але гэта яму не так падабалася, як «выходзіць у людзі, размаўляць з імі, дыскусіі нейкія весці, шукаць разам „разыначкі“ горада».
Першая экскурсія Міхаіла была камбінаваня: ён праводзіў яе разам са старэйшым таварышам, які ўжо працаваў гідам. Тады Міхаіл расказваў пра Давыда Гарадзенскага, князя Вітаўта і Грунвальдскую бітву.
Паказвае старыя манеты, дакументы і газеты
Зараз Міхаіл праводзіць экскурсіі, на якія ён акрэдытаваны. Напрыклад, экскурсію «Старажытны Гарадзень» — гэта аглядная экскурсія па горадзе і ў накірунку Аўгустоўскага канала.
У час экскурсіі Міхаіл можа апрануцца пад сярэднявечча, выкарыстоўваць не толькі ілюстрацыі, але і манеты, купюры, дакументы. Напрыклад, званочак 1930-х альбо газету 1950-х гадоў.
«Большасць прадметаў з савецкага перыяду. Паказваю, што адбывалася, як чыталі, як гэта трактавалася», — кажа Міхаіл.
Чытайце таксама: Гродзенскі экскурсавод на стогадовым «Нёмане» стаў удзельнікам міжнароднага рэтравелапрабегу
Якія бываюць экскурсіі па Гродне: з інтэрактывам, з ежай, вечаровыя і з квэстамі
Самая запатрабаваная экскурсія зараз — аглядная па Гродне, кажа Міхаіл.
«А раней мы вельмі шмат рабілі інтэрактыўных экскурсій. Яны былі з рыцарскімі клубамі ў першую чаргу», — распавёў Міхаіл. Падчас такой экскурсіі некалькі персанажаў былі апранутыя ў сярэднявечныя строі. Таму Міхаіл і расказваў пра строі, пра тагачасныя гульні, у якія можна было нават пагуляць у час шпацыру. «Можа пабіць ворага, але ж мяккім мячом, каб не было нейкіх траўмаў», — узгадвае ён інтэрактыўныя элементы.
Чытайце таксама: Будуць караць за адступленне ад тэмы. Як працуюць новыя правілы праверкі экскурсаводаў
«У ходзе экскурсіі ў нас ёсць станцыі традыцыйнай ежы: гэта можа быць сярэднявечная, беларуская ці нават гарадзенская. І традыцыйныя напоі: больш моцны напой ці нешта безалкагольнае, напрыклад, зёлкавая гарбата».
Акрамя дзённай экскурсіі ёсць і вечаровая інтэрактыўная. Яна больш рамантычная і пабудавана на байках і легендах, кажа Міхаіл. Турыстаў суправаджаюць некалькі персанажаў, ёсць квэставыя заданні, якія трэба выконваць.
Што ў Гродне недаацэнена
Самыя недаацэненыя месцы ў Гродне паводле Міхаіла — Новы свет, Фолюш і ўсе мікрараёны.
«Ласасянка, Аўгустоў, занёманскі фарштат, загарадныя рэзідэнцыі Станіслава Аўгуста Панятоўскага каля чыгуначнага вакзала і ў Панямуні. Калі браць цэнтр горада, гэтага старажытныя могілкі: праваслаўныя, каталіцкія і вайсковыя».
Чытайце таксама: «А вы думалі - звычайны спальнік». Адзіная экскурсія Фэста экскурсаводаў за межамі цэнтра прайшла на Дзевятоўцы
Акрамя гэтага ў Гродне ёсць недаацэненныя прыродныя аб’екты: парк Пышкі, парк Салы, Крэйдавыя горы. «Глядзець — не пераглядзець», — сказаў Міхаіл.
Самая адметная асоба для горада — хто гэта?
На думку Міхаіла, самая адметная асоба, якая паўплывала на Гродна — Стэфан Баторый.
«Ён адбудаваў той жа Стары замак — нашу візітоўку на сённяшні момант. У яго часы пабудавана сінагога — адна з самых галоўных „разыначак“ не толькі нашага Гродна, але і Беларусі, і Усходняй Еўропы. Баторый запрасіў сюды ордэн езуітаў, які забудаваў адзін з галоўных сімвалаў Гродна — Фарны касцёл, пры ім — калегіум і аптэку. Тая ж карчма, дзе зараз у сутарэннях знаходзіцца кавярня», — распавёў Міхаіл.
Сярод адметных гродзенцаў Міхаіл вылучыў не толькі мужчын. Ён назваў таксама Элізу Ажэшку.
«Хоць яна і гаварыла: „Я полька“, і асэнсоўвала сябе з польскай культурай, але сэрца было заўжды ў Гродне. У нас мульцікультурны горад, шмат нацыянальнасцей; гэта можа быць і беларус, і рускі, і паляк, і яўрэй, але ж ён сам гарадзенец».
Таксама сярод знакамітых жанчын Міхаіл узгадаў дырэктарку тэатра Саламею Дэшнер і скрыпачку Тэафілію Баркоўскую.
Дзе месца сілы Міхаіла Нарынкевіча
Міхаіл любіць прыроду. Месца сілы для яго — лесапарк Пышкі. «Менавіта раён Крэйдавых гор, таму што там вельмі адчуваецца гісторыя і геалогія».
