Людзі і справы

«Інвеставаць у дзяцей — гэта вельмі клёва». Рыма Ушкевіч пра эка-садок у Гродне

Мы з табой, вядома, яшчэ зусім маладыя, якія нам дзеці, трэба кар’ерай займацца, самаразвіццём. А калі раптам здарыцца дзіцё, што будзеш рабіць? Аддаваць у садок ці не? Выбераш хатнюю адукацыю, самую трэндавую на гэты момант, ці «навошта выпендрывацца»? Гэты тэкст ад 34mag.net не інструкцыя па выхаванні з малых гадоў, а гісторыя дзяўчыны, якой не падабалася рэчаіснасць, і яна стварыла сваю. Рыма Ушкевіч — пра з’яўленне эка-садка ў Горадні.


Чым займаюцца: Распаўсюджванне нефармальнай адукацыі для дзяцей

Дата заснавання: 2015 год

Структура: 2 чалавекі

Кантакты:

FB ВК

З кім гутарым: Рыма Ушкевіч, 30 год, адна з арганізатарак дзіцячага эка-садка «ВЕТКА» і «Дзіцячай экастудыі» ў Горадні. Маладая маці, актывістка і эколаг.


Гісторыя Рымы

— Я жыла ў Горадні, затым у Менску, потым зноў у Горадні, у прапорцыях — шаснаццаць, дзевяць і пяць. За тыя дзевяць я скончыла ўніверсітэт, папрацавала журналістам-фрылансерам на радыё і ў інфармацыйным агенцтве. Размеркаванне адпрацоўвала ў газеце для падлеткаў «Раніца». Асаблівасцю рэдакцыі было тое, што там было шмат дзяўчат і кожныя паўгода нехта нараджаў. Але я пратрымалася і сышла не ў дэкрэт, а ў экалагічнае таварыства «Зялёная сетка», а праз некалькі месяцаў у Цэнтр экалагічных рашэнняў. Там ужо лёс мяне знайшоў, і ў 2012 годзе я пайшла ў дэкрэт і пераехала ў Горадню.

Усе аплачаныя дзяржавай тры гады дэкрэту я сядзела з сынам. Першы можна назваць уводзінамі ў мацярынства, другі - намацваннем глебы пад нагамі, трэці год — гэта час актыўных дзеянняў, не адрываючыся ад гадавання дзіцяці. Першы быў складаны, бо ўсе сябры засталіся ў Менску, а я сам-насам з крыкастым немаўлём, якое бясконца мяне смокча. Другі год няпросты, таму што невядома, што ў гэтым горадзе ўвогуле рабіць. Для мяне Горадня доўгі час заставалася мёртвай. Прыгожай, але мёртвай, як абкладзеная дыяментамі графіня ў труне. Каб неяк пратрымацца і чымсьці заняць сябе, я пісала кантрольныя работы па ангельскай мове для замежных студэнтаў, а тым часам марыла пра нешта большае.

Ад пошукаў да ідэй

— Праз тры гады афіцыйна сканчваўся дэкрэт, і я павінна была альбо выходзіць на працу, альбо ў наступны дэкрэт. Апошняга мне зусім не хацелася. Тым больш паўстала новая праблема — аддаваць сына ў садок.

«Для мяне Горадня доўгі час заставалася мёртвай. Прыгожай, але мёртвай, як абкладзеная дыяментамі графіня ў труне»

Гэта быў суцэльны галаўны боль. Ува мне жыве вельмі моцнае, абсалютна нічым не забівальнае перакананне, што васьмігадзінны дзіцячы садок — гэта злое зло. Восем гадзін без мамы, з чужымі дарослымі, з 20 таварышамі па няшчасці, калі табе толькі тры гады? Не, дзякуй. Мы ўладкаваліся ў бліжэйшы да дома садок, і я забірала Сцёпу адразу пасля абеду. Месца гэтае ён успрымаў без энтузіязму, ды і мне яно зусім не падабалася, таму спачатку чаргавалі яго са школай Мантэсоры, а потым увогуле закінулі, дагэтуль не дайду, каб забраць дакументы.

Менавіта ў той час я пачала думаць над тым, што інвеставаць у дзяцей — гэта вельмі і вельмі клёвая ідэя. Так і з’явілася «Дзіцячая экастудыя» — была вялікая патрэба нешта новае, карыснае і цікавае рабіць для дзетак. Мае альтруістычныя намеры ўсё ж патрабавалі якой-ніякой фінансавай дапамогі: пачаць справу дапамагла «Зялёная сетка», а працягнуць — Цэнтр экалагічных рашэнняў.

«Дзіцячая экастудыя»

— Пачыналі мы з бясплатных імпрэз і майстар-класаў для дзетак школьнага ўзросту на розных гарадзенскіх пляцоўках. Што мы распавядалі? Пра кругазварот вады ў прыродзе і таянне леднікоў, змену клімату, пра віды пластыку і сартаванне смецця, пра экалагічныя і небяспечныя рэчывы ў ежы і рэчах.

Тры месяцы нам дапамагала «Сетка», але затым праект, у рамках якога мы арганізавалі сваю дзейнасць, скончыўся, а разам з ім і дапамога, якая нам патрэбная была, каб арандаваць памяшканне і купляць неабходныя для заняткаў матэрыялы. То-бок мы павінны былі альбо перастаць існаваць, альбо станавіцца камерцыйнымі і браць за заняткі грошы. Мы саставілі бізнэс-план, але, калі казаць шчыра, ён аказаўся ідэалістычным: не хапала добрага даследавання рынку, не хапала добрай каманды, таму ён проста не спрацаваў.

«Ува мне жыве вельмі моцнае, нічым не забівальнае перакананне, што васьмігадзінны дзіцячы садок — гэта злое зло»

Мы не ўлічылі, што калі нешта рабіць бескаштоўна, то пасля вельмі цяжка зацягнуць аўдыторыю з такіх мерапрыемстваў на падобныя платныя заняткі.

І, зразумела, распачаўшы іх, мы згубілі большую частку першапачатковай публікі. Але тыя, хто з намі цяпер, — вельмі матываваныя бацькі. Натуральна, змяніўся і фармат правядзення, з’явіўся цалкам новы праект — міні-садок — і вось той ідэалістычны бізнэс-план становіцца рэальным.

На гэта спатрэбілася паўгода — са студзеня па чэрвень 2016. Старая каманда распалася, новай не было. Не было добрага разумення, куды рухацца далей. Каму патрэбныя эка-майстэрні ў Горадні? Горад і без таго перанасычаны цэнтрамі ранняга развіцця, шмат з якіх закрыліся. Наша экастудыя не загінула тады толькі таму, што рабяты з Цэнтра экалагічных рашэнняў, дзе я раней працавала, паверылі ў мяне, у тое, што ўсё будзе добра. І я не магла іх падвесці.

Эка-садок

— Трэба адзначыць, што ў 2015 годзе адбылася адна з самых вызначальных сустрэч для «Дзіцячай экастудыі» і для мяне асабіста. Нашыя першыя заняткі наведвала шматдзетная сям’я, якая не прапускала амаль ніводнага. Таццяна Валошчык, маці траіх дзетак, была вельмі зацікаўленая тым, што мы робім. Мы пазнаёміліся і зразумелі, што, у прынцыпе, нейкія вызначальныя светапоглядныя рэчы ў нас супадаюць. Ну вось, бывае, бачыш чалавека і разумееш — аднаго з табой поля ягада.

Як мы прыйшлі да ідэі міні-садка, цяпер сказаць складана: у нас было шмат варыянтаў. Чалавечага лета ў нас не было: тры месяцы мы рыхтаваліся, рабілі развівальныя матэрыялы, шылі, майстравалі, прыдумлялі. Дызайнерскія рашэнні экастудыі - гэта Таня. Менавіта ёй належыць слова «ВЕТКА» і руплівая праца па тым, каб адпавядаць назве. Таму калі ты ўваходзіш у нашае памяшканне, то разумееш, адкуль тая «ВЕТКА» ўзялася.

«Менавіта ў той час я пачала думаць, што інвеставаць у дзяцей — гэта вельмі і вельмі клёвая ідэя»

Пра памяшканне можна сказаць асобна. Адразу вызначылі, што будзем у цэнтры, бо месца вельмі-вельмі важнае ў нашым выпадку. Улетку кошты там былі ад 7 да 10 еўра/метр, але паціху ішлі на спад. Нам патрэбна было не менш за 30 квадратаў, разглядалі розныя варыянты і прыглядзеліся да дзяржаўнай арэнды. У самым цэнтры Горадні стаіць вялікі і напалову пусты будынак, які належыць Галоўнаму гаспадарчаму ўпраўленню. Кошты там прымальныя, але стан памяшканняў вельмі дрэнны. У нашым былі вялізныя дзіркі ў лінолеуме, напрыклад. Тым не менш самое памяшканне нам падыходзіла, бо мела вельмі зручныя сістэмы захоўвання рэчаў і цудоўную нішу. Яе мы пакрылі чорнай грыфельнай фарбай і зрабілі зонай для малявання і тэатральных праектаў.

У чым соль

— Міні-садок — гэта група няпоўнага дня, не больш за 4 гадзіны знаходжання ў дзіцячым калектыве пад назіраннем выхавацелькі з дзецьмі, якім споўнілася тры гады. Група рознаўзроставая, з 3 да 6. Міні-садкі ў прынцыпе актуальныя для бацькоў, асабліва для тых, хто не працуе па звычайным графіку. Мы ведалі, што ў горадзе ёсць крытычная маса людзей, каму гэта цікава. Эка-сад — гэта наш код, так мы вызначаем сябе.

Праекты, падобныя нашаму, у Еўропе можна назваць Вальдорфскімі школамі. То-бок наадварот — гэта мы чымсьці падобныя да тых школаў. І ў нашай экастудыі нават ладзяцца сустрэчы ў духу Вальдорфскай педагогікі для бацькоў з дзеткамі - такія сямейныя пасядзелкі за самаробнымі заняткамі. Гэта даволі цікавая сістэма, распрацаваная Рудольфам Штайнерам, але калі адкрыеш Вікіпедыю і пачытаеш пра Вальдорф, можа з’явіцца адчуванне татальнага сектанцтва. Для нас гэта непрымальна. Таму мы бяром з гэтай сістэмы ідэі для творчасці, якіх там безліч на кожны сезон года, ды нейкія ўніверсальныя прынцыпы развіцця дзіцяці.

Дэталі

— Што мы робім з дзеткамі? Таня — гэта бясконцы генератар ідэй. Яна педагог-псіхолаг з адукацыі, але істотна нават не гэта, а тое, што гэта чалавек, якому наканавана быць з дзецьмі. З імі ёй проста і весела, як і дзеткам з Таняй.

Наш дзень у эка-садку пачынаецца з сумеснага вітальнага кола. Затым размінаемся, водзім карагоды, арганізоўваем пальчыкавыя гульні, што даволі характэрна для ўсіх садкоў. Прынцыповая розніца ў тым, што мы ніколі не адыходзім ад прыроднага цыкла — што ў гульнях, што ў творчасці.

Здаецца, што можна рабіць 90 дзён пра восень? А між тым для кожнага месяца свае заняткі: верасень для ўраджаю і гарода, кастрычнік для лісця, каштанаў і жалудоў, лістапад для зімовых падрыхтаванняў. Пасля творчасці невялічкі сумесны сняданак — перакус, які далі з сабой бацькі. Калі надвор’е добрае, мы ідзем гуляць у сквер, а калі не — застаемся і гуляем разам альбо асобна. Напрыканцы ў нас або чытанка, або спектакль паводле казкі. Прычым найперш мы гэтую казку прачытваем, а потым яе ставім. Часам на творчай частцы робім дэкарацыі для спектакля. Першапачаткова граем мы, дарослыя, а затым аддаем персанажаў дзеткам.

«Мы ведалі, што ў горадзе ёсць крытычная маса людзей, каму гэта цікава»

Эка-садок — гэта праект, і, як любы праект, ён залежыць ад розных абставін, у тым ліку і грашовых. Але мы пачалі працаваць толькі з верасня, і за гэты час ужо набылі нямала бацькоў-аднадумцаў, а гэта, я лічу, вельмі круты вынік за такі кароткі перыяд. Да нас водзяць сваіх дзетак самыя розныя людзі. Ёсць праваслаўныя, каталікі, пратэстанты, атэісты, вайшнавы, беларускамоўныя і прынцыпова рускамоўныя — таму мы сталі месцам па-за рэлігіяй і палітыкай — усё, як я і хацела: чароўны прыдуманы свет, дзе жывуць любоў і дабрыня.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024