Адна з экскурсій па Берліне прадугледжвае паход па модных крамах. Эксклюзіўнасць маршрута ў тым, што ўсе месцы спецыялізуюцца на апсайклінгу — перапрацоўцы рэчаў, якія ўжо нецікавыя для моднай індустрыі. Дызайнеры даюць ім новае жыццё. Такім чынам змагаюцца за зніжэнне бяздумнага спажывання і захаванне навакольнага асяроддзя.
У Гродне падобныя плыні таксама набіраюць папулярнасць. Толькі слова «апсайклінг» мясцовыя майстры пакуль не ўжываюць. Ды і спажыўцы клапоцяцца не пра ўстойлівае развіццё свету, а пра магчымасць зэканоміць.
Берлін: «Bis es mir vom Leibe fallt» — Насіць, пакуль не разваліцца
Маленькае атэлье з такой назвай працуе ў берлінскім раёне Шёнеберг. Працуюць тут дызайнеркі Арыяна Нікалеці і Ірэнэ Ніг. Дзяўчаты з’яўляюцца прыхільніцамі «зялёнай моды», бо ўпэўнены — звыклая модная індустрыя вядзе да разбурэння навакольнага асяроддзя. Са словаў Арыяны, гэта другая па шкоднасці пасля нафтаздабычы прамысловасць.
«Яна стварае экалагічныя і сацыяльныя праблемы. З аднаго боку, гэта забруджванне навакольнага асяроддзя падчас вытворчасці адзення. З іншага — хуткая змена калекцый і трэндаў вядзе да таго, што рэчы служаць не доўга, а пасля выкідаюцца, і ствараюць праблему адходаў».
Выхад дызайнеркі бачаць у апсайклінгу, каторы ў Еўропе развіваецца па двух асноўных накірунках. Першы — праца з астаткамі новых матэрыялаў, адходамі тэкстыльнай прамысловасці. Другі - перапрацоўка ўжыванага адзення.
«Асаблівасць нашага атэлье ў тым, што мы не шыем нічога новага. Па замовах кліентаў мы перарабляем рэчы, каб можна было працягваць іх насіць. Літаральна — пакуль не разваліцца», — кажа Ірэнэ.
Дзяўчаты расказваюць, што часта замоўцы хочуць не толькі захаваць рэчы як такія. Бывае важна і памяць пра пэўныя звязаныя з ёй падзеі. Вось ружовыя шорты, што прынесла адна з кліентак, гэта напамін пра рамантычнае каханне. «Муж прыйшоў у іх на першае спатканне», — расказала жанчына і папрасіла аднавіць рэч. Праўда, час быў да шортаў не літасцівы. Вырашылі скраіць новыя штаны з падобнай тканіны. А элементы арыгінала — накладныя карманы і клапаны — выкарыстаць у якасці аддзелкі.
«Працы з такімі рэчамі шмат, працэс выходзіць доўгім і нетанным. Нашы пастаянныя кліенты збольшага людзі забяспечаныя», — прызнаюцца дызайнеркі. Але зрабіць бізнес прыбытковым пакуль не атрымліваецца. Страты ад працы атэлье кампенсуюцца іншымі праектамі, што паралельна вядзе яго ўладальніца, Элізабет Прантнер.
Гродна: Атэлье па рамонту адзення
Паслугі па рамонту і перашыву аддзення карыстаюцца попытам і ў нас. У адным са старэйшых гродзенскіх атэлье такога кшталту расказалі, што ў месяц да іх звяртаецца каля 100−150 чалавек. Асноўныя заказы тычацца пераробкі дарагіх рэчаў - футраў і скуранак.
«Для кожнага замоўцы робіцца асабістае лякала менавіта на яго фігуру. Зразумела, што магчымасці дызайну абмяжоўваюцца станам рэчы — пашкоджанымі месцамі, якія ужо немагчыма скарыстаць», — расказвае загадчыца атэлье Жана Сцепановіч. Тым не менш, прафесійныя закройшчыцы робяць і вельмі цікавыя, па-сапраўднаму дызайнерскія рэчы.
Часам кліенты прыходзяць з фотаздымкамі адзення, знойдзенымі ў інтэрнэце ці ў модных часопісах і просяць зрабіць падобную мадэль. Гэта насамрэч эксклюзіўная работа, што патрабуе ўвагі да кожнага кліента і кожнай рэчы. Але ў нашым грамадстве, са словаў Жаны, гэта не вельмі высока цэніцца.
Жана кажа, што людзі прывыклі да адзення масавага пашыву, якое «кроіцца насціламі». Таму не вельмі гатовы аддаць вялікія грошы за аднаўленне старых рэчаў. Часцей на гэта ідуць з меркаванняў эканоміі. Напрыклад, маладыя дзяўчаты даволі часта прыносяць на перашыў футры, што ў маладосці насілі іх мамы.
«Калі распорваем рэч, бачым клеймы, пастаўленыя яшчэ за савецкім часам. Тыя футры трывалыя, маюць добры выгляд. Перашываем іх па сучаснай модзе».
Таксама Жана ўзгадвае выпадкі, калі кліенты расказвалі цікавыя гісторыі, звязаныя з рэчамі, ці прасілі аднавіць іх дзеля памяці. Недаўна мужчына прыносіў на перашыў скуранку, якую раней насіла яго маці. Расказваў, што яна некалі працавала ў гэтым самым атэлье, а ён, штодня ідучы са школы, стукаў ёй у вакенца, каб выйшла пагаварыць. Хацелася б захаваць успаміны пра матулю і пра сваё дзяцінства не толькі ў думках.
Ён быў вельмі задаволены вынікам працы, дзякаваў, што добра атрымалася, што ізноў нібы вярнуўся ў былыя часы.
«Я аж расчулілася, ледзь не да слёз», — усміхаецца Жана. Такія выпадкі натхняюць майстроў, дадаюць сэнсу і чалавечага цяпла ў штодзённую руціну.
«Цяжка сказаць, ці акупаецца цалкам такая праца. Кожная рэч — як асобная песня, зусім іншая гісторыя. Заробкі закройшчыкаў у нас не вельмі высокія. Ніякіх датацый атэлье не мае, мы цалкам на самаакупальнасці. Напэўна, на Захадзе такая работа каштуе больш. У нейкім сэнсе можна сказаць, што ёсць і частка дабрачыннасці ў нашай працы», — разважае Жана.
Берлін: крама «The Upcycling Fashion Store»
Гісторыя гэтага бізнесу пачалася ў Лондане. У праекце «З міру па нітцы» пазнаёміліся чацвёра маладых людзей, сённяшніх гаспадароў крамы. Лонданская кампанія спецыялізавалася на перапрацоўцы адходаў тканіны брэндавых вытворчасцяў з Італіі. У Берліне маладыя дызайнеры вырашылі паўтарыць падобнае.
На час адкрыцця яны ўжо мелі пэўны досвед у апсайклінгу — стварылі модны брэнд «Aluc» і шылі мужчынскія рубашкі з абрэзкаў тканіны, адходаў кроя вытворчасці.
«З цягам часу стала ясна, што гэтага недастаткова для далейшага развіцця, — распавяла Арыяна Нікалеці, адна з саўладальніц крамы. — Вырашылі, што хочам наўпрост мець кантакт з кліентамі, высвятляць іх патрэбы. Так у 2011 годзе і была адкрыта крама».
Цэны тут заўважна вышэйшыя, чым у месцах продажу новага адзення. Напрыклад, мужчынская рубашка каштуе каля 130 еўра. Але «свой кліент» у краме заўжды ёсць. Гэта тыя людзі, што ўсведамляюць важнасць экалагічнасці і ўстойлівага развіцця. Іх колькасць ў грамадстве, паводле дызайнеркі, будзе і надалей павялічвацца.
«Наша асноўная мэта — зніціць нагрузку на навакольнае асяроддзе. Ідэя не ў тым, каб набываць штосці таннае, а каб купляць рэчы, што змогуць служыць доўгі час.»
У краме можна пабачыць шмат цікавых прыкладаў моднага апсайклінгу — курткі, пашытыя са спісанага рабочага адзення, абутак і ўпрыгожванні з абрэзкаў скуры, гаманцы і партманэ з аўтамабільных рамянёў бяспекі ці веласіпедных камер ды іншае.
Гродна: анты-барахолка «Склад 95»
Сумяшчэнне склада, майстэрні, арт-прасторы і антыкавярні - прыкладна так бачыць прызначэнне новай пляцоўкі адзін з арганізатараў «Склада 95», Сяргей Віктараў. Тут збіраюць старыя рэчы — мэблю, тэхніку ці адзенне, што больш не патрэбны гаспадарам.
Пра неабходнасць такой паслугі Сяргей задумаўся ў сувязі з нядаўнім пераездам. Аказалася, што шмат рэчаў не мае сэнсу забіраць з сабой на новае месца, а проста выкінуць — шкада. «Спрабаваў акуратна пакідаць іх каля смеццевых бакаў, але зразумеў, што карыстаюцца з гэтага хіба што аматары выпіць.»
Склад пачаў працаваць менш месяца таму, то натуральна, пакуль планаў у арганізатараў больш, чым дасягненняў.
«Зараз галоўная задача — сабраць людзей, умельцаў, што з барахла змогуць нешта зрабіць. Мы ўжо маем кантакты майстроў, што аднаўляюць старую мэблю — рэстаўруюць тое, што захавалася, вырабляюць і „састарваюць“ дэталі, якіх не хапае. Адначасова збіраем і саму мэблю — розныя столікі, лямпы, канапы».
У «спадчыну» ад арэндадаўцаў «Складу 95» засталіся дзве шафы — так званыя «савецкія», што стаялі раней ва ўсіх канторах. З імі майстры таксама папрацуюць. Савецкая мэбля 60х-70х гадоў блізкая да сучаснага скандынаўскага стылю — нічога лішняга, лаканічна і граматна. Зараз мода на такі дызайн вяртаецца, таму адноўленыя рэчы могуць знайсці свайго спажыўца. Апроч мэблі тут збіраюцца аднаўляць і старыя кнігі. Ужо ёсць дамова на супрацу з майстрам-пераплётчыкам.
Што да адзення, каторае пакуль складае большую частку «барахла», то да супрацы запрашаюць усіх ахвотных гродзенскіх дызайнераў, гатовых працаваць з былымі ва ўжыванні рэчамі. «Мы хочам даць ім магчымасць рэалізаваць свае творчыя задумкі і гатовы аказаць падтрымку. Гэта можа быць арганізацыя модных шоў, дапамога ў пошуку мадэляў для дэманстрацыі калекцый ці фаторгафаў для здымкі партфоліа», — кажа Сяргей.
Разлічваць на фінансавую падтрымку з якога б не было боку праект не будзе. Арганізатары мяркуюць, што рэалізацыя адноўленых рэчаў ды мерапрыемствы, якія будуць праходзіць у арт-прасторы, дазволяць акупіць фінансавыя ўкладанні і нават даць прыбытак. Да слова сказаць, частку прыбыткаў збіраюцца выдаткоўваць на дабрачыннасць — падтрымку дзіцячага хоспіса, прытулка для бадзялых жывёлаў ды іншых ініцыятыў.
Берлін: фраў Вагнэр: «Купіць можна, але дорага»
Памяць старых рэчаў і творчыя ідэі дызайнераў маюць каштаваць дорага, мяркуе фраў Вагнэр, дызайнерка і ўласніца атэлье і шоў-рума «К-13».
«Я займаюся арт-перапрацоўкай былых ва ўжыванні прадметаў гардэроба — ператвараю іх у адзенне „ад куцюр“ і фармую аўтарскія калекцыі». Да асаблівасці свайго бізнесу яна адносіць супрацоўніцтва з буйнымі прамысловымі кампаніямі - Volkswagen і Puma, а таксама з Сусветным фондам абароны дзікай прыроды.
Такую супрацу фраў Вагнер называе «крос-куцюр». «Разам мы творча пераасэнсоўваем спартыўнае адзенне і прадметы экіпіроўкі. Робім гэта дзела прыцягнення ўвагі да ўстойлівага развіцця ў гэтай сферы вытворчасці».
У выніку супрацоўніцтва з’явілася бізнес-мадэль, па якой зараз працуе «К-13». Тут выстаўляюць свае працы дызайнеры з Берліна, у асноўным недаўнія выпускнікі ці маладыя спецыялісты. Асабіста для сябе дызайнерка выбрала накірунак, што спалучае крос-куцюр і рукадзелле. «Для сумеснай работы запрашаю жанчын з Берліна, а таксама прадстаўніц іншых народаў, бежанцаў». Кожная рукадзельніца ўносіць у дызайн элементы сваёй культуры, тэхнікі, традыцыі, што робіць рэч непаўторнай.
Такі падыход, мяркуе фраў Вагнер, на масавае спажыванне не разлічаны. Пра створаныя рэчы кажа, што «купіць можна, але дорага» — большая іх часта існуе ў адзіным экзэмпляры. Набываюць дызайнерскія рэчы часцей добра забяспечаныя людзі, прыхільнікі разумнай эстэтыкі і дбайнага стаўлення да навакольнага асяроддзя.
Гродна: студэнтка-дызайнерка: «Не для багатых, а для творчых»
Сталых дызайнераў, што пераймаліся б экалагічным спажываннем, у Гродне знайсці не ўдалося. А вось адна з навучэнак Гродзенскага каледжа тэхнікі, тэхналогіі і дызайну, Таццяна Каліневіч, аказалася якраз у еўрапейскім трэндзе. Летась на адборачным туры «Мельніцы моды» яна прадстаўляла модную калекцыю «Second chans» — «Другі шанс», цалкам пашытую з сэкандхэнд адзення.
«Сёння ў свеце выпускаецца шмат адзення і пра старое, забытае ў шафах, людзі ўсё менш успамінаюць. Менавіта з такіх забытых рэчаў мы і зрабілі нашу калекцыю», — расказала Таццяна пад час імпрэзы.
Дзяўчына кажа, што экалагічнае стаўленне да жыцця складае яе «другую натуру»: «Я клапачуся аб прыродзе, не ўжываю мяса, раздзяляю смецце. Лічу сябе не толькі мадэльерам, але і эколагам».
Са словаў Таццяны, фінансавы бок пытання пры стварэнні калекцыі таксама меў не апошняе значэнне. Пашыць столькі рэчаў з новай тканіны абышлося б у разы даражэй. Для студэнцкага бюджэту гэта было б цяжкавата. А так — нешта знаёмыя аддавалі бясплатна, частку рэчаў набыла ў крамах сэканд-хэнд літаральна за капейкі, недзе выкарыстала свае рэчы, што перастала насіць.
Такі падыход значна ўскладніў дызайнерскую і тэхналагічную частку працы. З новай тканіны можна было б выкраіць дэталі любых памераў, а тут трэба было прыстасоўваць крой да таго, што ёсць. Праўда, калі ведаць што шукаеш, то можна і ў сэкандах знайсці рэчы, якія дапасуюцца да задумак, упэўнена Таццяна. Адна з сукенак калекцыі пашыта з мужчынскіх джынсаў агромністага памеру. «Некаторыя нават не верылі, што такія вялікія дэталі можна было скраіць з ужыванай рэчы».
Дзяўчына і надалей збіраецца працягваць працаваць з адзеннем, што ўжо было ва ўжыванні. Менавіта ў гэтым напрамку плануе і сваю працу па сканчэнні коледжа: «Не бачу сябе мадэльерам, што адшывае новыя калекцыі за шалёныя грошы. Хачу надалей ствараць унікальныя арт-аб'екты са старых рэчаў».
Прадаваць рэчы са створанай калекцыі дзяўчына пакуль не спрабавала. Але ўжо зараз мяркуе, што цана дызайнерскага адзення «ад Таццяны Каліневіч» была б параўнальна са звыклымі цэнамі. «Гэта не было б адзенне для бедных ці для багатых. Сярод сваіх спажыўцоў я бачу найперш людзей творчых — яркіх, неардынарных асобаў. І канечне, нераўнадушных да захавання навакольнага асяроддзя».
У 2015 годзе берлінскія прыхільнікі зялёнай моды аб’ядналіся ў грамадскую арганізацыю «Futurefashionforworld» (Мода будучыні для свету). «Мы хочам паказаць, колькі нас ужо ёсць», - кажа пра гэта Арыяна Нікалеці. З такой мэтай стварылі і гарадскую мапу з модным «зялёным маршрутам». Ён аб’яднаў каля 20 апсайклінг-прадпрыемстваў горада.
Падчас Берлінскага тыдня моды арганізавалі некалькі экскурсій па месцах «зялёнай моды» для іншагародніх удзельнікаў мерапрыемства. Пасля да іх сталі часта звяртацца з падобнымі просьбамі. Зараз апсайклінг-экскурсіі праводзяцца ў сталіцы Германіі рэгулярна.
Современные женщины ведут активный образ жизни, именно поэтому зимняя одежда должна быть удобной, теплой и комфортной. http://www.limo-lady.com/demisezonnyye-kurtki/". Такая как куртки от LimoLady с функцией климат-контроль. Высокое качество, которое не подведет.
