Чытачка і падпісчыца Hrodna.life Марыя Пятачэнка жыве пастаянна не ў Гродне, таму можа глядзець актуальнае кіно, якога мы пазбаўлены. Яна напісала водгук на «Смерць Сталіна», у якім спойлеры — гэта не загана. Бо мы ж і так усе вывучалі гісторыю ды ў курсе, што адбывалася пасля смерці тырана.
За что мне падабаюцца брытанцы, дык гэта за іх тонкае пачуццё гумару, той самы знакаміты «англійскі гумар». Англічане не выносяць пафасу, прыдыханняў і пачуцця асаблівасці. Як бы кажуць: I don’t give a damn да вашых духоўных скрэпаў. Яны ўзялі цяжкі і страшны перыяд у міравой гісторыі і зрабілі з яго камедыю.
Некаторыя ўспрынялі фільм як абразу і здзек заходняга света з савецкага перыяду і рускага народу ў асаблівасці. Але паглядзіце, як брытанцы самі сябе высмейваюць у папуляным камедыйным серыяле «Little Britain»: underclass «гопнікі», middle class «офісны планктон», upper class альбо British Nobility «Вышэйшы свет» — перападае не толькі рускім. Нічога асабістага.
З ахвяр ніхто не смяецца
Фільм пачынаецца са сцэны выступу сімфанічнага аркестра. Тэлефануе Сталін і патрабуе даслаць яму копію канцэрта. Копію ў гэты раз не зрабілі, таму тэрмінова граюць канцэрт і запісваюць знова. Піяністка Марыя адмаўляецца граць «дарагому таварышчу Сталіну» і згаджаецца толькі пасля хабару. Прататып піяністкі - Марыя Юдзіна, прынамсі, ураджэнка Віцебшчыны, якую іграе ўкраінская актрыса Вольга Курыленка.
Марыя разам з кружэлкай канцэрта перадае Сталіну запіску, дзе кажа яму, што ён тыран. Менавіта пасля гэтага Сталін падае ад кровазліцця ў мозг.
І рэжысёр, і аўдыторыя ведаюць red lines у межах гэтай гісторыі: ніхто не смяяцца з нявінных ахвяраў, збольшага высмейваецца Сталін і сябры ЦК партыі, галоўныя прэтэндэнты на ўладу.
Руская душа, якую цяжка зразумець
Водгукі рускамоўнай аўдыторыі на замежных сайтах падобныя: большасцю яны пра тое, што фільм, канешне, добры, але вось «не разумеюць замежнікі рускую гісторыю ды душу рускага чалавека». Аўтары наўпрост здзекваюцца са смерці дыктатара, маўляў, глядзіце, як сумуе ягонае асяроддзе, нават доктара баяцца выклікаць. God forbids яшчэ не памёр? Так, мы смяемся з вашых дыктатараў, былых ці існуючых, бо гісторыі жыцця ў іх розныя, але канец заўсёды адзіны.
Далей спойлеры, але сюжэт усім і так вядомы
Асноўная барацьба за ўладу разгортваецца паміж Берыям і Хрушчовым, кульмінацыя адбываецца падчас пахавання Сталіна. Не абыходзіцца без англійскага гумару: Хрушчоў называе папоў, якіх запрасіў Берыя на пахаванне, «Christ boyfriends», альбо дружкамі Ісуса. На пахаванне запрасілі піяністку Марыю, якая грае асабліва весела. Марыя — маўклівы пратэст праз мастацтва творчай інтэлігенцыі супраць тэрору і рэпрэсій.
Фільм заканчваецца сцэнаю забойства Берыі. Правую руку Сталіна і кіраўніка НКУСа забіваюць і падпальваюць як жывёлу. Апошняя сцэна — Хрушчоў, ужо у якасці Першага Сакратара ЦК КПСС, сядзіць у залі кансерваторыі на канцэрце Марыі, а на яго выразна паглядае Леанід Брэжнеў. Многахадовачка пачалася.
