Гродзенскія прадстаўнікі моладзевага грамадскага аб’яднання «Розныя роўныя» ізноў вырашылі праверыць, наколькі гарадская прастора Гродна дапасаваная да патрэб людзей з інваліднасцю. Вынікі яны апублікавалі на старонцы часопіса «МолоКо».
Як у старыя добрыя часы, мы зноў выходзім на вуліцу. Я [Анна Яшына — рэд.], Лёша (нас абодвух вязуць у інвалідных вазках), Яна, Толік і Ілля — наша невялікая кампанія. Задача мінімум на сёння — дабрацца ад майго дома (прыватны сектар каля цэнтра мэблі «Пінскдрэў» на вуліцы Горкага) да крамы абутку Marko па вуліцы Ажэшкі, 36, каб на ўласным вопыце пераканацца наколькі пандус ля ўваходу ў гэты будынак зручны для людзей, якім цяжка перасоўвацца.
Надвор’е дазваляе прайсціся пешшу, а заадно праверыць, ці лёгка ехаць у вазку па вуліцах нашага горада і з якімі цяжкасцямі ты непазбежна сутыкнешся, дапамагаючы людзям з інваліднасцю. З такой самай звычайнай прагулкі стартаваў для нас новы этап грамадскай ініцыятывы пад назвай «Антыбар'ер».
Як ёсць пачатак, будзе й канчатак
Ідэя звярнуць увагу гродзенцаў на праблемы бар’ернага асяроддзя ўзнікла яшчэ тры гады таму, у 2014-м. Тады некалькі самых звычайных маладых рабят, сярод якіх, дарэчы, была я і яшчэ некалькі чалавек з інваліднасцю і без яе, вырашылі тэставаць ўваходы ў розныя гарадскія ўстановы і расказваць ў СМІ пра вынікі праведзенай працы.
Магчыма, падобная думка так ніколі і не наведала б нашы галовы, але мы былі даўно знаёмыя адзін з адным, часта праводзілі час разам і выдатна ўяўлялі сабе, колькі цяжкасцяў неабходна пераадольваць на вуліцах горада як людзям, чыя мабільнасць чымсьці абмежаваная, так і іх сябрам, знаёмым, ды і проста выпадковым памочнікам.
Так па нашай ініцыятыве ў часопісе «МолоКо» кожны месяц выходзіў артыкул з фотасправаздачай аб тым, як звычайныя жыхары Гродна вымяраюць пандусы, каб пераканацца, што яны адпавядаюць прынятым у Беларусі нормам, робяць спробы трапіць у месцы, дзе пандусы наогул адсутнічаюць, адпраўляюць лісты адміністрацыі розных устаноў, звяртаючы ўвагу на выяўленыя праблемы.
Тэст-заезд у Гродна: у «Белгазпромбанк» на інваліднай калясцы
Маленькімі крокамі да вялікіх перамог
Эксперымент працягваўся цэлых 8 месяцаў. За гэты час удалося праверыць 23 сацыяльна значныя аб’екты: аддзяленні пошты, банкі, аптэкі, кінатэатры, рэстараны і кафэ, крамы, паліклінікі, будынкі ўніверсітэта, бібліятэку і нават начны клуб. Дарэчы, толькі ў 9-ці з іх пандусы каля ўваходу адсутнічалі альбо былі зроблены з парушэннямі. Не так ужо і дрэнна, праўда?
Тэст пандуса ля ўваходу ў гродзенскі магазін «Журавінка»
Разам з просьбамі ліквідаваць недахопы члены нашай каманды адпраўлялі тады лісты падзякі кіраўнікам устаноў, дзе ўсё пабудавана ў адпаведнасці са стандартамі. І, вядома ж, прыводзілі іх у якасці станоўчых прыкладаў у сваіх публікацыях.
З тых часоў колькасць «даступных» будынкаў павялічылася, як мінімум, на два. Кіраўнікі крамы «Кастрычніцкі» (вул. Савецкіх пагранічнікаў, 55) і гродзенскага філіяла РУП «Белпошта» (вул. Карла Маркса, 29) прыслухаліся да нашых заўваг, правялі капітальны рамонт сваіх устаноў, дзякуючы чаму сітуацыя змянілася кардынальна. Прыемна, калі твае старанні не праходзяць дарма!
Многія тады праявілі цікавасць да нашай акцыі. Журналісты мясцовых СМІ, прадстаўнікі дзяржструктур, а таксама простыя гродзенцы сачылі за нашымі дзеяннямі, спрабуючы разабрацца: хто гэтыя людзі? Чым яны займаюцца? І галоўнае, навошта ім усё гэта трэба? А мы з зайздроснай упартасцю пераконвалі ўсіх тых, хто сумняецца: зрабіць свой горад лепш можа кожны, хто гэтага на самай справе хоча!
Цэнтр Гродна: багацце горак і тратуараў
Тым часам — мы працягваем рух. Тратуары па вуліцы Горкага і Віленскай роўныя, выкладзеныя сучаснай пліткай, але гарысты рэльеф трымае ў пастаянным напружанні тых, хто вязе інвалідныя вазкі.
— Добра, што я мужчына. Дзяўчатам было б складаней, — каментуе Толік пасля таго, як некалькі разоў трэба перайсці дарогу, спусціць вазок з бардзюра і падняцца на новы тратуар.
Вышыня бардзюраў тут больш за 5 сантыметраў. Хоць згодна з загадам міністра архітэктуры № 417 «Аб зацвярджэнні і ўвядзенні ў дзеянне тэхнічнага нарматыўнага прававога акта ў будаўніцтве» ад 11 лістапада 2013 года: «У месцах перасячэння пешаходных шляхоў з праезнай часткай перапад вышынь, а таксама памяншэнне шырыні праезнай часткі не дапускаецца». Напэўна, пры будаўніцтве гэтай дарогі бралі ва ўлік састарэлыя на сёння стандарты. Але ці можам мы неяк змяніць сітуацыю?
Злівы для каналізацыі - яшчэ адна вялікая бяда нашага горада для кожнага, хто карыстаецца вазком. Нават той факт, што ў ім цябе вязе нехта іншы, не можа застрахаваць ад падзення носам у асфальт, у момант калі пярэднія колы нечакана трапляюць у такую маленькую, але падступную яму. Як гаворыцца, праверана на сабе! Але сёння нам пашанцавала сустрэць альтэрнатыву.
Тэст пандуса прайшоў паспяхова
Наша кампанія незаўважна апынулася на месцы. Яна і Ілля вымяраюць пандус каля крамы абутку Marko (вул. Ажэшкі, 36), дзякуючы Толіку ўвесь гэты працэс можна будзе лёгка прасачыць па фота. Такім чынам, вышыня нахільнай паверхні 59 см, даўжыня — 660 см. Лічбы кажуць пра тое, што тут усё ў парадку, бо суадносіны 1:10 выкананы.
Толькі мы прывыклі ўсё правяраць на практыцы. Лёша спрабуе і выдатна спраўляецца з пастаўленай задачай, нягледзячы на спецыфічную манеру перамяшчэння. Ён, як звычайна, едзе задам, адштурхваючыся пры гэтым нагамі. Не без цяжкасці, але мне таксама ўдаецца забрацца наверх, прычым дзейнічаю я больш традыцыйным спосабам.
Застаецца толькі сказаць дзякуй калектыву крамы за клопат аб сваіх патэнцыйных пакупніках.
Што новага рыхтуе гродзенцам «Антыбар'ер?»
Любую ініцыятыву можна лічыць эфектыўнай, толькі калі ў яе ёсць працяг. Мяне радуе, што сёння да нашай каманды далучыліся новыя людзі з палаючымі вачыма і імкненнем быць карыснымі.
Распытваю Толіка, які стаў адным з іх, аб яго адносінах да грамадскай кампаніі «Антыбар'ер» і перспектывах яе развіцця:
Чаму ты вырашыў далучыцца да нашай працы?
— У мяне ёсць сябры-вазочнікі, якія маюць цяжкасці пры руху па горадзе. Нават мне часам бывае нялёгка, калі я ім дапамагаю. Што ўжо казаць аб іх самастойным перамяшчэнні. Таксама, мяне, як веласіпедыста, турбуе праблема высокіх бардзюраў у горадзе, з якой, зразумела, сутыкаюцца яшчэ і мамы з дзіцячымі вазкамі. Я не магу ставіцца да гэтага абыякава.
Якія змены ў горадзе адбудуцца, калі грамадская кампанія «Антыбар'ер» пройдзе паспяхова? Чыё жыццё зменіцца да лепшага, у першую чаргу?
— Мне здаецца, асабліва зменіцца жыццё людзей, якія карыстаюцца вазкамі, яны стануць больш мабільнымі. У горадзе з’явіцца больш пандусаў, прыдатных для выкарыстання, а значыць, большая колькасць людзей змогуць выходзіць са сваіх сцен, таму што будуць адчуваць сябе лягчэй і камфортней.
Што б ты хацеў сказаць тым людзям, якія, магчыма, захочуць да нас далучыцца?
— Не саромецца прапаноўваць новыя ідэі, актыўна ўдзельнічаць і праяўляць як мага больш энтузіязму!
Хоць у сваіх каментарах Толік больш засяродзіўся на фізічнай даступнасці, ёсць неабходнасць звяртаць увагу грамадства і на многія іншыя бар’еры, якія перашкаджаюць узаемадзеянню людзей. Такія высновы зрабілі актывісты падчас уступнага трэнінгу, арганізаванага для нашай групы ў лютым прадстаўнікамі БМГА «Розныя-Роўныя». Менавіта пры падтрымцы гэтай арганізацыі праходзяць абодва этапы грамадскай кампаніі «Антыбар'ер».
Закрануць пытанні аб тым, што бар’еры бываюць не толькі фізічнымі, павінен нам дапамагчы цыкл інфармацыйна-асветніцкіх сустрэч. Першае мерапрыемства прысвечанае «псіхалагічным бар’ерам ва ўзаемадзеянні людзей з інваліднасцю і без яе» ужо адбылося 20 сакавіка. У бліжэйшы час мы плануем пагаварыць аб стэрэатыпах, а таксама абмеркаваць тэму «бар'ераў, якія непазбежна ўзнікаюць паміж суіскальнікам і працадаўцам».
Скажу адразу, нам не цікава загадзя абмяжоўваць колькасць сустрэч або іх тэматыку. Важней арганізаваць жывыя зносіны, «адкрытую прастору», дзе ў любога жадаючага будзе магчымасць выказацца, прапанаваць актуальную для яго тэму, паспрабаваць сябе ў якасці вядучага адукацыйных мерапрыемстваў. Дарэчы, самы надзейны спосаб падзяліцца сваімі ідэямі або проста пазнаёміцца - гэта наша група ВКонтакте.
Там жа мы маем намер размяшчаць інфармацыю аб «адкрытых сустрэчах» «Антыбар'ера». Іх удзельнікі змогуць прымерыць на сябе ролю персанальнага асістэнта для людзей з інваліднасцю, навучыцца правільна вымяраць пандусы, дапамагаць з фота і відэаздымкай нашых эксперыментаў ці пісаць пра нас у СМІ.
Вядома, будаваць планы лягчэй, чым іх рэалізоўваць. Ці атрымаецца адшукаць неабыякавых людзей, заразіць іх сваімі ідэямі,
зрабіць нашу ініцыятыву больш маштабнай і незалежнай — пакажа час. Галоўнае не спыняцца на дасягнутым, і з кожным днём наш горад будзе станавіцца толькі лепш.
