Прэтэндэнтка ў кандыдаты ў прэзідэнты Беларусі Ганна Канапацкая 13 ліпеня прыехала ў Гродна падтрымаць на судзе члена сваёй ініцыятыўнай групы Ежы Грыгенчу. У інтэрв'ю Hrodna.life палітык распавяла, чаму яна лічыць сябе адзіным канкурэнтам дзейнага кіраўніка дзяржавы і чаму яна не будзе здымацца з выбараў, калі яе зарэгіструюць кандыдатам у прэзідэнты.
Чаму вы вырашылі прыехаць на суд у Гродне і што вы думаеце пра адміністрацыйны працэс Ежы Грыгенчы?
Ежы Грыгенча — гэта чалавек маёй каманды, каардынатар маёй ініцыятыўнай групы па Гродзенскай вобласці. Я вельмі ўдзячная яму за ўсю працу, якую ён правёў падчас збору подпісаў. Мы з ім знаёмыя даўно і я падзяляю яго погляды і каштоўнасці. Ён, як і я, прыхільнік дэмакратычных пераўтварэнняў у Беларусі. І тое што зараз адбываецца, тыя парушэнні, якія бачныя падчас судовага працэсу — улада сёння не дазваляе людзям адкрыта выказваць сваё меркаванне і абмяжоўвае іх у канстытуцыйных правах. Гэта недапушчальна, тым больш у перыяд электаральнай кампаніі.
Сёння мы спрабавалі вывесці гэты працэс у рамкі дзеючага заканадаўства. Каб былі захаваны правы ўсіх удзельнікаў працэсу. Я бачыла, як Ежы быў абураны несправядлівасцю складзенага пратаколу, але агульнымі намаганнямі мы спрабавалі. Мы паказвалі на ўсе тыя недахопы, якія былі выяўлены пры складанні пратаколу, пры правядзенні праверкі органамі міліцыі і органамі дазнання.
Як ацэніце цяперашнюю палітычную абстаноўку ў краіне?
Яшчэ будучы дэпутатам Палаты прадстаўнікоў, я ставіла пытанне аб легітымнасці 7-га склікання Палаты ў сувязі з тым, што тэрмін паўнамоцтваў Палаты 6-га склікання быў скарочаны, а гэта парушэнне Канстытуцыі Беларусі. Я ставіла пытанне аб законнасці правядзення выбараў 9 жніўня. Гэтае пытанне з тых часоў не вырашана. Палата прадстаўнікоў не звярнулася ў Канстытуцыйны суд па дазвол гэтага пытання. Таму, пакуль не будуць дазволеныя такія фундаментальныя пытанні, мы бачым што ўлада дазваляе сабе парушаць іншыя палітычныя правы грамадзян і нават удзельнікаў электаральнага працэсу.
Колькі подпісаў сабрала ваша каманда па Гродзенскай вобласці?
Сабрана было нашмат больш подпісаў, але з-за перашкодаў не ўсе, на жаль, былі здадзены. У нейкія рэгіёны члены каманды не змаглі даехаць.
На якую падтрымку разлічваеце на выбарах?
Я — адзіны апазіцыйны і рэальны супернік дзейнага кіраўніка дзяржавы. Праеўрапейскі настроены, якая не паддалася ўплыву расійскіх лялькаводаў. І я выкарыстоўваю ў сваіх агітацыйных матэрыялах беларускую мову, выступаю за вяртанне Дня незалежнасці на 25 сакавіка, калі сапраўды ў Беларусі ў найноўшай гісторыі ўзнікла права на незалежнасць. Я адзіны кандыдат, хто выступала і выступае за дэнансацыю дагавора паміж Расійскай Федэрацыяй і Рэспублікай Беларусь [дагавор аб стварэнні саюзнай дзяржавы — рэд.]. Ён парушае канстытуцыю не толькі Беларусі, але і Расіі.
Каго з супернікаў сёння лічыце самым сур’ёзным, акрамя Аляксандра Лукашэнкі?
У гэтай электаральнай кампаніі толькі я і Аляксандр Рыгоравіч. Больш нікога з рэальных палітыкаў, якія маглі б сапраўды прад’яўляць прэтэнзіі на ўладу, няма.
Калі вас зарэгіструюць як кандыдата, ці разглядаеце вы магчымасць зняць сваю кандыдатуру з выбараў?
Навошта? Для таго каб легітымізаваць выбары? Заканадаўства сёння прадугледжвае магчымасць выбараў з адным удзельнікам. Сёння мы бачым, што падтрымка сапраўды не 60−70%, як гэта было 20−30 гадоў таму. І мы не ведаем, як будзе адбывацца падлік галасоў. Мы разумеем, што адна справа, калі людзі, якія сядзяць у тэрытарыяльных камісіях бачаць, што ў іх прыйшлі за кандыдата прагаласавалі 50−60%, але яны заплюшчваюць вочы і пішуць 63% ці 73%. Сёння, калі падтрымка складае 25−27%, можа ў іх не паднімецца рука напісаць іншыя лічбы. Я ведаю, што існуе ціск на мяне з боку арганізацый і штабоў іншых арганізацый, што трэба здымацца. Не і яшчэ раз не. Я лічу, што зняцце — гэта легітымізацыя выбараў.
Валерыю Цапкалу не залічылі вялікую колькасць подпісаў, асабліва ў Гродне, дзе ў яго рэальная падтрымка. Ваша меркаванне наконт гэтай сітуацыі?
Сёння наспела рэформа выбарчага заканадаўства. Неабходна пераглядаць тыя нормы, якія нават запісаныя ў Канстытуцыі. Сёння няма неабходнасці збіраць 100 тысяч подпісаў. Я лічу, трэба збіраць, напрыклад, 5−10% ад колькасці выбаршчыкаў, якія маюць права на ўдзел у прэзідэнцкіх выбарах, і ўсталёўваць грашовы цэнз. Гэта будзе найбольш аб’ектыўна паказваць імкненне таго ці іншага чалавека стаць кандыдатам, а не проста вырашыць нейкія свае праблемы.
Ці дапусцяць Віктара Бабарыку ў кандыдаты ў прэзідэнты?
Сёння я гатовая казаць за сябе. Я лічу, што вельмі многія прэтэндэнты на кандыдацтва выканалі сваю задачу. Я раней казала, што вельмі складана 20 гадоў быць слугой рэжыму, а потым у раптоўна перарабіцца ў рэвалюцыянера-рэфарматара. Бабарыка ў тым ліку. Гэта немагчыма. Нягледзячы на гэта, я жадаю ўдзельнікам электаральнай кампаніі сіл і мужнасці.
