Горад

Гета інтэлігентаў. Каго «пасялілі» на Альшанцы?

Мікрараён Альшанка сярод іншага называюць гродзенскім гета. Калі і так, то ў адсяленні апынуліся знакамітыя інтэлігенты і ваенныя. Давайце зірнем, хто гэтыя людзі, імёнамі якіх назвалі вуліцы самага аддаленага раёна горада. Бо гэта — адзін з вялікіх плюсаў раёна.

Кажуць, гета. Але суседства тут нічога сабе. Вось у шоўкавым халаце ходзіць Уладзімір Караткевіч. Вы сумняецеся? Менавіта тут ён піша раман «Хрыстос прызямліўся ў Гародні».

Уладзімір Караткевіч пад час апошняй вандроўкі. 1984 год. Фота: news.vitebsk.cc
Побач прычэсвае вусы знакаміты паэт Мацей Бурачок, ён жа Францішак Багушэвіч, і нагадвае: «Не пакідайце ж мовы нашай беларускай, каб не ўмёрлі».
Францішак Багушэвіч. Фота radzima.org
Адкуль Напалеон Орда малюе панараму горада? Вядома, што адсюль.
Панарама Гродна аўтарства Напалеона Орды
Многія, праўда, тут называюць яго Арда, з націскам на апошнім складзе, і шукаюць сувязь паміж вайной 1812 і мангола-татарскім ігам. І, напэўна, знаходзяць. Напалеон Орда быў не толькі мастаком, але і літаратарам, кампазітарам, скульптарам, педагогам.
Напалеон Орда, аўтапартрэт
Тут жа, у суседнім раёне Фабрычны, піша тэатральныя дэкарацыі для балета «Шахерызада» адзін габрэй. Яго клічуць на французскі манер Леон Бакст, бо доўгі час ён жыў і працаваў у Парыжы. Аднак насамрэч ён Лейб-Хаім Розенберг.
Леон Бакст, аўтапартрэт
З мастацкай залі пераходзім у музычную. Міхал Клеафас піша свой паланэз і не ведае, што пазней многія будуць мучыцца пры адказе на пытанне: «Хто напісаў паланэз Агінскага?» Кампазітар усё ніяк не развітаецца з Радзімай, бо тут ён на кожным кроку. Падаецца, што вакол Агінскага віруе жыццё ў мікрараёне.
Міхал Клеафас Агінскі. Партрэт мастака François Xavier Fabre
Тут апынуўся і Зыгмунт Мінейка, які вучыўся разам з Францішкам Багушэвічам у Віленскай гімназіі. Мінейка ўдзельнічаў у паўстанні Каліноўскага, цудам пазбег смяротнага пакарання. Пераехаў у Грэцыю. Там у ролі археолага адшукаў храм Зеўса, які навукоўцы не маглі знайсці 200 год. Удзельнічаў у пабудове спартовых аб’ектаў для першых Алімпійскіх гульняў 1896 года. Названы ганаровым грамадзянінам Грэцыі. Пабудаваў першую чыгунку ў Балгарыі і заснаваў спартовую журналістыку.
Зыгмунт Мінейка ў маладосці і сталым узросце. Фота: planetabelarus.by
Непадалёк бачная кампанія вайскоўцаў. Фёдар Бажора абараняў нашыя землі ў Другой сусветнай вайне, асабліва адзначыўся пры фарсаванні Нёмана і рэчкі Марыхі.
Фёдар Бажора. Фота: zhodinonews.by
Мікола Волкаў таксама ўдзельнічаў у той вайне, стварыў падпольны «атрад дзядзькі Колі». Разам з жонкай патаемна выносіў са шпіталю лекі для параненых. Расстраляны пад вёскай Навумавічы.
Мікола Волкаў (у цэнтры). Фота: tatfrontu.ru
Трэці ў кампаніі Аляксандр Бандоўскі. Ён сустрэў 1941 год у Гродне, двойчы трапляў у палон, збягаў, страціў нагу. Вядомы тым, што выкладаў на курсах па стральбе. Дачакаўся канца вайны.
Аляксандр Бандоўскі. Фота: wikimedia.org
Яшчэ адзін «жыхар» раёна Спірыдон Трыміфунцкі. Ён зусім не падобны да іншых. Імём гэтага святога назвалі не вуліцу, а царкву на ўскрайку раёна. Раней, 1700 год таму, ён жыў у горадзе Трыміфунт на Кіпры. Вядомы сваімі цудамі: уваскрашаў людзей, ацаліў цяжкахворага імператара Канстанцыя, маліўся разам з анёламі, прайшоў па сухім дне ракі, якая расступілася перад ім. Цяпер яго чаравік падарожнічае як рэліквія.
Спірыдон Трыміфунцкі
Цікава, каго яшчэ са славутасцяў пераселяць у «гета», калі раён разбудуюць?

«Ссылаюць» не толькі на Альшанку

Дарэчы, у суседнім з Альшанкай раёне Паўднёвы таксама хапае знакамітых «жыхароў». Там ёсць вуліцы, названыя ў гонар стваральніка эсперанта Людвіка Заменгофа, паэтаў Міхася Чарота, Цішкі Гартнага, пісьменніцы Зоф'і Налкоўскай, вучонага Ігната Дамейкі. Гэтыя вуліцы знаходзяцца ў найбольш аддалейнай частцы Паўднёвага, на мяжы з Альшанкай.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024

7 атмасферных месцаў Гродна, якія варта наведаць на Хэлоўін

Набліжаецца Хэлоўін, час восеньскага настрою і містыкі. Пакуль у Беларусі яго цэнзуруюць, Hrodna.life сабраў атмасферныя…

25 кастрычніка 2024

Цішоткі, заплечнікі і торбачкі: падборка для сапраўдных фанатаў Гродна, якія хочуць насіць горад на сабе

Гісторыя і краявіды Гродна натхняюць не толькі мясцовыя брэнды, але і буйных вытворцаў адзення і…

23 кастрычніка 2024