Праблему масавага распаўсюджвання амелы белай у Гродне ў пачатку ліпеня абмяркоўвалі супрацоўнікі Інстытута эксперыментальнай батанікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і прадстаўнікі «Гродназелянбуда». Пакуль гаворка ідзе аб перспектывах супрацоўніцтва і распрацоўцы канкрэтных інструкцый па догляду за дрэвамі, на якіх ужо пасялілася гэта расліна.
Рэдакцыя Hrodna.life вывучыла сітуацыю з амелай ў горадзе і высветліла, што прапануюць спецыялісты.
Што такое амела белая?
Амела белая (Viscum album) — дзікарослы напаўпаразітычны хмызняк, які расце на галінах дрэў, уключаючы таполь, ліпу, клён, вярбу, а таксама садовых пародах — яблыні, грушы, сліве. У Беларусі амела лічыцца часткай натуральнай флоры і не адносіцца да шкодных або чужародным відаў. Аднак у гарадскім асяроддзі яе стала прыкметна больш.
На думку навукоўцаў, прычынай масавага распаўсюджвання стала старэнне зялёных насаджэнняў і няправільная абрэзка дрэў. Амела аддае перавагу дрэвы з гарызантальнымі галінамі, якія часцей за ўсё фармуюцца пасля несістэмнай абрэзкі. У густых, цяністых парках, дзе кроны не кранутыя, амелы амаль няма. Рэгуляваць яе колькасць можна толькі за кошт планавай замены старых дрэў і граматнага дагляду за кронай.
Што кажуць спецыялісты?
Меркаванні спецыялістаў разыходзяцца. Адзіны спосаб запаволіць распаўсюджванне — рэгулярная абрэзка уцёкаў, хоць цалкам пазбавіцца ад амелы такім метадам нельга, лічыць старшы выкладчык кафедры батанікі і фізіялогіі раслін Гродзенскага аграрнага ўніверсітэта Святлана Радзівонава.
У той жа час начальнік Гродзенскага абласнога камітэта прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя аддзела Дзмітрый Лебедзеў распавёў, што дрэвах з вялікім паразай ўжо недастаткова проста праводзіць абразанне.
— Часцей усяго больш эфектыўна праводзіць замену. Да таго ж, у большасці выпадкаў, гэта дрэвы, якія ўжо патэнцыйна могуць быць небяспечнымі, гэта значыць, ужо ўзроставыя, якія патрабуюць замены, таму праводзіцца выдаленне такіх дрэў, і наўзамен будуць саджацца новыя маладыя дрэвы, — казаў ён.
Выпрацавалі інструкцыі і рэкамендацыі
У лютым 2025 годзе дырэктар прадпрыемства Андрэй Сяманчык ужо распавядаў, што ў «Гродназелянбудзе» распрацавалі планы па ачыстцы горада ад амелы белай, паведамляў тэлеканал «Гродна Плюс». Спецыялісты, па яго словах, прайшліся па парках і скверах, а таксама асаблівую ўвагу надалі вуліцы Вясённяй, дзе выдалялі амелу і абрэзалі дрэвы.
Зараз жа на сустрэчы, якая адбылася ў пачатку ліпеня 2025 года — навукоўцы і азеляніцелі вырашылі распрацаваць сумесныя інструкцыі. У іх будзе прапісана, як абследаваць стан ужо заражаных насаджэнняў у горадзе. Таксама яны выпрацуюць рэкамендацыі па догляду за дрэвамі, дрэвамі і ўтылізацыі драўняных адходаў.
Што яшчэ можна зрабіць?
У 2022 годзе чытачка дзяржвыдання «Гродзенская праўда» цікавілася, што можна зрабіць з амелы. Акрамя абрэзкі дрэў, што з’яўляецца часовым рашэннем, можна саджаць у горадзе іглічныя дрэвы, амела іх не паражае, прапаноўваў доктар біялагічных навук, загадчык кафедры батанікі Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі Купалы Алег Созінаў. Ці ж можна заняцца селекцыяй устойлівых да амелы лісцяных відаў дрэў.
