У Гродзенскім абласным судзе 1 ліпеня разглядалі справу блогера Сяргея Ціханоўскага. Ён знаходзіцца ў СІЗА ў Мінску, бо 10 чэрвеня стаў абвінавачаным па крымінальнай справе. Таму ён удзельнічаў у працэсе ў Гродне па відэасувязі.
Судзілі Ціханоўскага за падзеі ў Гродне 29 траўня па артыкуле 23.4 КаАП (Непадпарадкаванне законнаму распараджэнню ці патрабаванню службовай асобы пры выкананні).
Да пачатку працэсу абаронца Ціханоўскага Андрэй Шчэпяткоў папрасіў суд даць яму магчымасць узгадніць пазіцыю з абвінавачаным з-за немагчымасці зрабіць гэта раней. Суд задаволіў хадайніцтва і даў ім 15 хвілін на размову.
Судовы працэс праходзіў пры поўнай зале. Было шмат супрацоўнікаў міліцыі. Голас у Ціханоўскага быў бадзёры, але было відаць, што ён прыкметна схуднеў. Настолькі, што некаторыя яго не адразу пазналі.
Рапарт і тлумачэнне напісаны як пад капірку
Згодна з пратаколамі міліцыі 29 траўня каля 20:00 пры затрыманні Ціханоўскі аказаў непадпарадкаванне супрацоўнікам АМАПа Дзмітрыю Рахунку і Віктару Будніку.
Пасля затрымання рапарт і тлумачэнне былі напісаныя Рахункам і Буднікам слова ў слова — там нават паўтаралася адна і тая ж памылка. Пра гэта заявіў абаронца Ціханоўскага Шчэпяткоў. Чаму так адбылося, патлумачыць Рахунак і Буднік не змаглі.
«29 траўня я ажыццяўляў службу па ахове грамадскага правапарадку, — распавядае Рахунак. — Каля 20:00 паступіла каманда, што паблізу крамы „Ратушны“ здзейснілі гвалт у дачыненні да супрацоўнікаў міліцыі. Нашу ўвагу прыцягнула група людзей, якая стала аддаляцца ад месца здарэння. Падышлі да Ціханоўскага, прадставіліся і затрымалі яго па падазрэнні ў здзяйсненні правапарушэння. Спачатку ён ішоў нармальна, потым пачаў супраціўляцца і ўпірацца. Казаў: „Гэта правакацыя“. Тады намі была ўжытая фізічная сіла. Мы даставілі яго ў РАУС для далейшага разбіральніцтва».
«Мае паказанні адпавядаюць рэчаіснасці, — кажа Буднік. — Нам паступіла паведамленне пра гвалт у дачыненьні да супрацоўніка міліцыі. Падышлі да падазронай кампаніі, якая аддалялася ад месца здарэння. Падышлі менавіта да Ціханоўскага, прадставіліся і папрасілі прайсці для разбору. Затрыманы спачатку ішоў нармальна, а пасля спрабаваў вырвацца — чапляўся за жоўты фургон. Тады мы ўзялі яго пад рукі і пацягнулі ў службовы аўтамабіль».
Ціханоўскі заявіў, што за падзеі ў Гродне яго судзяць двойчы. Ён кажа, што не здзяйсняў у той дзень нічога супрацьпраўнага. На судзе ён спытаў у прадстаўніка РАУС, хто даў указанне яго затрымаць. Прадстаўнік адказаць не змог, тады Ціханоўскі сказаў:
«На днях Аляксандр Лукашэнка сказаў, што гэта ён даў сігнал затрымаць Ціханоўскага. Вам не сорамна? Вы не баіцеся, што тапкамі суседзі закідаюць?»
Ціханоўскі: «Адміністрацыйная вытворчасць не павінна дубляваць крымінальную справу»
У сваіх паказаннях Ціханоўскі распавёў, што ён прыехаў у Гродна як кіраўнік ініцыятыўнай групы прэтэндэнта ў кандыдаты Святланы Ціханоўскай.
«Тады праходзіў пікет, утварылася велізарная чарга людзей, якая стамілася ад хлусні Лукашэнкі. Невядомыя людзі зладзілі правакацыю. Усе падзеі таго вечара сталі прадметам крымінальнай справы. Я лічу, што адміністрацыйная вытворчасць не павінна дубляваць крымінальную справу. Я не ўжываў ніякага гвалту да супрацоўнікаў міліцыі і ўсё гэта відаць на відэа.
Мне незразумела, чаму мяне не азнаёмілі з пратаколам адміністратыўнага правапарушэння. Я лічу гэта парушэннем маіх правоў. Толькі ад адваката даведаўся, што я аказваў супраціў. Віну не прызнаю.
Ёсць сотні сведак, што гэта была правакацыя ў той вечар. І мне незразумела, чаму сведкамі выступаюць толькі супрацоўнікі АМАПу? Была каманда па ліквідацыі палітычнага апанента. Я ўпэўнены, сотні звычайных грамадзян гатовыя выступіць сведкамі, але іх не апыталі".
«Дзе вашы тапкі, беларусы?»
У перапынку перад абвяшчэннем прысуду Ціханоўскі паспеў пагутарыць з гродзенцамі. Ён распавёў, што грошы, якія знайшлі ў яго дома, не яго — іх яму падкінулі.
Таксама ён сказаў: «Дзе вашы тапкі, беларусы?»
У выніку суд прызнаў Ціханоўскага вінаватым у непадпарадкаваньні супрацоўнікам АМАПу. Яму далі 15 сутак адміністрацыйнага арышту. У зале суда пасля абвяшчэння прысуду сталі выкрыкваць: «ганьба» і «суддзю на мыла».
Сяргей Ціханоўскі паспеў адказаць: «ганьба». Пасля гэтага відэасувязь выключылі.
Што адбылося ў Гродне ў дзень візіта Ціханоўскага?
У Гродне затрымалі палітычных актывістаў. Увечары 29 траўня на пікеце падчас збору подпісаў за Святлану Ціханоўскую адбыўся інцыдэнт, у выніку якога блогера Сяргея Ціханоўскага і некаторых яго прыхільнікаў затрымала міліцыя. Сярод затрыманых — сябра ініцыятыўнай групы Дзмітрый Фурманаў. Удзельніцу верагоднай правакацыі супраць Ціханоўскага апазналі ў сацсетках.
Затрыманні працягнуліся на наступны дзень. 30 траўня затрымалі актывіста Мікалая Саляніка, які днём раней вёў перамовы з кіраўніцтвам міліцыі і спрабаваў даведацца, за што быў затрыманы і дзе знаходзіцца Ціханоўскі. Праваабарончы цэнтр «Вясна» склаў спіс затрыманых у Гродне. Частку з іх перавезлі ў Мінск.
Гэта не спыніла ініцыятыўную групу Ціханоўскай. Афіцыйна было заяўлена, што падчас інцыдэнту пацярпеў міліцыянт. Узбуджаная крымінальная справа па факце гвалту ў адносінах да супрацоўнікаў органаў унутраных справаў. Нягледзячы на гэта, на наступныя дні да пікету Святланы Ціханоўскай выстраіліся чэргі — людзі стаялі, каб аддаць подпіс, нават пад дажджом.
Праваабаронцы прызналі Сяргея Ціханоўскага і іншых затрыманых у Гродне палітычнымі вязьнямі.
У выніку пад удар патрапілі і выпадковыя людзі. Увечары 29 траўня ў сацсетках пачалося цкаванне выпадковага чалавека, якога прынялі за супрацоўніка органаў у цывільным, які ўдзельнічаў у затрыманні ў Гродне. У дзяржаўных СМІ з другога боку пачалося цкаванне 81-гадовай пенсіянеркі Галіны Філіпаўны, якая падчас стрыму з Савецкай плошчы выказалася супраць Лукашэнкі і ў падтрымку Ціханоўскіх. Пенсіянерку Станіславу Дамшэль, якая 29 траўня таксама была на Савецкай, абвінавацілі ў дробным хуліганстве, але яна не пусціла міліцыю да сябе дадому. Выпадковыя людзі былі і сярод затрыманых на плошчы.
