Ягору Пузыніну 22 гады, ён з Пінска, але з лютага працуе поварам у Мінску. Яго нібыта апазналі на адным з фота, што было зроблена ў Гродне падчас пікету, дзе затрымалі блогера Сяргея Ціханоўскага, піша t*t.by. «У адным з телеграм-каналаў з’явілася інфармацыя, быццам я міліцыянт, пераапрануты ў “цывільнае”, – распавёў малады чалавек. – Пасля гэтага карыстальнікі завалілі мае сацсеткі абразамі і пагрозамі».
Палітыкай, кажа малады чалавек, ніколі не цікавіўся, але менавіта нядаўняя палітычная падзея прыкметна ўскалыхнула яго жыццё.
Ягор прафесійны спартсмен. З дзяцінства займаецца барацьбой. Па адукацыі трэнер. Служыў у войску, працаваў у Дэпартаменце аховы МУС у Пінску. Улетку 2019-га, распавядае, ён звольніўся з міліцыі, а ў лютым 2020-га пераехаў у Мінск.
– Зараз я кухар у шаурменной.Праз каранавірус кліентаў цяпер няшмат, таму тыдзень таму я прыехаў да бацькоў у Пінск, – вяртаецца да тых падзей малады чалавек. – Увечары з 29 на 30 траўня мы з сям’ёй сядзелі дома. Пасля дзесяці вечара пад маімі фотаздымкамі ў Instagram сталі сыпацца пагрозы і абразы. Я нават не зразумеў, што адбылося. Затым карыстальнікі пачалі пісаць мне ў «дырэкт». Літаральна за дзесяць хвілін прыйшло больш за сто паведамленняў. У іх мяне абяцалі «знайсці», «закапаць», палівалі матамі.
Затым людзі, якіх я наогул не ведаю, сталі адзначаць мяне ў Instagram. У кагосці ў адзнацы я ўбачыў скрыншоты адной з груп у телеграм. Зайшоў туды і знайшоў там дзве фатаграфіі. На адной, яна была зроблена 3 ліпеня 2019 года, я ў спартыўнай куртцы. На другой – гэта ўжо з пікету, дзе затрымалі Ціханоўскага (я ўжо перагледзеў усе гэтыя відэа), нейкі хлопец у такой жа куртцы.
Карыстальнікі, працягвае суразмоўца, палічылі, што хлопец на фота і Ягор – гэта адзін і той жа чалавек. Ключавых момантаў тут, кажа суразмоўца, было два. Першы – масцерка. Але такія кофты, сцвярджае Ягор, носяць усё, хто прафесійна займаецца спортам. Тут і трэнеры, пералічвае ён, і спартсмены.
– Ды любы ахвочы можа купіць яе ў спартыўнай краме з беларускімі таварамі, але карыстальнікі вырашылі, што яна ёсць толькі ў мяне, – не хавае эмоцый Ягор.
Момант другі – чорны гадзіннік.
– Гадзіннік у хлопца на фота падобны на майго. Але тыя, хто разбіраецца ў тэхніцы, разумеюць, гэта розныя мадэлі, – кажа суразмоўца. – Больш ніякіх падабенстваў у нас няма. Да таго ж фота, якое размясцілі ў групе, змазана. Плюс малады чалавек на ім у масцы і панаме. Знешнасць яго ня разабраць.
– А чым усіх збянтэжыў гэты чалавек, што да яго столькі негатыву?
– Пісалі, нібыта я міліцыянт пад прыкрыццём і ў Гродне разганяў пікет. Але я апошні раз быў у Гродна гадоў у 6-7, калі ездзіў туды на спаборніцтвы, – працягвае Ягор. – У «пацверджанне», што я працую ў міліцыі, знайшлі артыкул у «Пінскім весніку». Падчас працы ў Дэпартаменце я ўдзельнічаў у спаборніцтвах. Пра гэта напісалі ў «раёнцы». У чат скінулі скрыншот газеты. Але гэта артыкул 2019 года. У адказ я «запосціў» даведку, дзе напісана, што я з лета не служу ў органах.
З-за ўсёй гэтай сітуацыі, працягвае Ягор, яму давялося выдаліць свае старонкі ва «Вконтакте» і Facebook. Карыстальнікі, распавядае ён, запампоўвалі яго фота, і размяшчалі ў розных пабліках.
– Самы люты час час быў у ноч з 29 на 30 і 30-га. Чужыя людзі пісалі маім знаёмым, прабівалі мой адрас. Сябры тэлефанавалі мне ў пяць раніцы, пыталіся, што адбываецца, – эмацыйна працягвае суразмоўца. – Праз мой профіль выйшлі на маці. Ёй пісалі 18-гадовыя дзяўчаты, пыталіся: «Як ты магла выгадаваць такога сына? Ганьба». Мама тут увогуле пры чым? Навошта ёй пісаць?
Пасля бяссоннай ночы, распавядае Ягор, у суботу яны з маці паехалі ў міліцыю і напісалі заяву.
– Праз дзве гадзіны мне ператэлефанавалі, паведамілі, што справай заняўся СК. Папрасілі зрабіць скрыншоты перапіскі і прыехаць. Там мы ўсё раздрукавалі. Па дадзенай сітуацыі завялі крымінальную справу. Заяву я не фатаграфаваў, таму на руках у мяне яго няма.
Па словах Ягора, у суботу ён зьвязаўся з адміністратарам телеграм-канала, дзе з’явіўся пост пра яго.
– Я яму напісаў, ён адразу выйшаў на сувязь. Сказаў, усё прыбярэ, калі я дакажу, што на фото не я. Я скінуў свае геолокации з тэлефона. Увесь месяц там быў Мінск – Пінск, – апісвае сітуацыю малады чалавек.
Па словах Ягора, ўдзельнічаць у абмеркаваннях ў телеграм-канале, дзе ўсё пачалося, можа любы чалавек, і ён таксама выйшаў у гутарку. У якасці доказу, што хлопец са здымка не ён, ён таксама скінуў у чат сваю геалакацыю.
– Хтосьці стаў пісаць, што гэта падстава, што я спецыяльна пакідаў свой тэлефон дома і карыстаўся службовым, – перадае тую гутарку Ягор. – У якасці яшчэ аднаго пацвярджэння я скінуў відэа, дзе відаць, што я жыву ў Менску, працую шаурмістам. Некалькі чалавек – я так разумею гэта яны дзеля чагосьці ўсіх бударажылі – сталі пісаць, што я хлушу. Што мне заплацілі грошы, каб я вярнуўся ў міліцыю. Людзі распавядалі такія рэчы, нібы яны жывуць у галівудскіх фільмах. Хтосьці наогул казаў: мы табе паверым толькі, калі ты пойдзеш і проголосуешь за Ціханоўскага (мабыць, мелася на ўвазе Святлана Ціханоўская, жонка блогера Сяргея Ціханоўскага. – Заўвага. T*T.BY). Я адказваў, што ніколі не галасаваў і не буду. І гэтымі правакацыямі вы мяне не прымусіце гэта зрабіць.
– Да ўсёй гэтай гісторыі вы чулі што-небудзь пра Сяргея Ціханоўскі?
– Не, мяне не цікавіць палітыка.
У суботу, 30 траўня, працягвае Ягор, яму напісаў адміністратар групы і папрасіў прабачэння. Пост-прабачэнне быў апублікаваны і на самім телеграм-канале. Некаторыя карыстальнікі, працягвае малады чалавек, «якія зразумелі сітуацыю», таксама папрасілі прабачэння і сталі за яго заступацца.
– Зараз я забараніў каментаваць мае пасты ў Instagram, але ў «дырэкт» мне дагэтуль пішуць “памры”, “мы ведаем, дзе ты жывеш”, – кажа Ягор. – Мне здаецца, перш чым у чымсьці кагосьці вінаваціць, людзі павінны разабрацца ў сітуацыі. Ды і наогул, навошта пісаць столькі абраз камусьці ў сацсетках. Гэта непрыгожа і не па-людску.
Што адбылося ў Гродне ў дзень візіта Ціханоўскага?
У Гродне затрымалі палітычных актывістаў. Увечары 29 траўня на пікеце падчас збору подпісаў за Святлану Ціханоўскую адбыўся інцыдэнт, у выніку якога блогера Сяргея Ціханоўскага і некаторых яго прыхільнікаў затрымала міліцыя. Сярод затрыманых – сябра ініцыятыўнай групы Дзмітрый Фурманаў. Удзельніцу верагоднай правакацыі супраць Ціханоўскага апазналі ў сацсетках.
Затрыманні працягнуліся на наступны дзень. 30 траўня затрымалі актывіста Мікалая Саляніка, які днём раней вёў перамовы з кіраўніцтвам міліцыі і спрабаваў даведацца, за што быў затрыманы і дзе знаходзіцца Ціханоўскі. Праваабарончы цэнтр “Вясна” склаў спіс затрыманых у Гродне. Частку з іх перавезлі ў Мінск.
Гэта не спыніла ініцыятыўную групу Ціханоўскай. Афіцыйна было заяўлена, што падчас інцыдэнту пацярпеў міліцыянт. Узбуджаная крымінальная справа па факце гвалту ў адносінах да супрацоўнікаў органаў унутраных справаў. Нягледзячы на гэта, на наступныя дні да пікету Святланы Ціханоўскай выстраіліся чэргі – людзі стаялі, каб аддаць подпіс, нават пад дажджом.
Праваабаронцы прызналі Сяргея Ціханоўскага і іншых затрыманых у Гродне палітычнымі вязьнямі.
У выніку пад удар патрапілі і выпадковыя людзі. Увечары 29 траўня ў сацсетках пачалося цкаванне выпадковага чалавека, якога прынялі за супрацоўніка органаў у цывільным, які ўдзельнічаў у затрыманні ў Гродне. У дзяржаўных СМІ з другога боку пачалося цкаванне 81-гадовай пенсіянеркі Галіны Філіпаўны, якая падчас стрыму з Савецкай плошчы выказалася супраць Лукашэнкі і ў падтрымку Ціханоўскіх. Пенсіянерку Станіславу Дамшэль, якая 29 траўня таксама была на Савецкай, абвінавацілі ў дробным хуліганстве, але яна не пусціла міліцыю да сябе дадому. Выпадковыя людзі былі і сярод затрыманых на плошчы.
