Навіны

Самы стары гарадскі помнік. Як адкрывалі бюст Элізы Ажэшкі 90 гадоў таму

У Гродне другі тыдзень абмяркоўваюць ідэю пераносу помніка Элізы Ажэшкі ў іншае месца, якую агучыў дэпутат гарсавета Сяргей Каляда. Гарадскія ўлады плануюць вынесці гэтае пытанне на абмеркаванне грамадскасці. Бюст Ажэшкі, пра які паўсталі спрэчкі - самы стары гарадскі помнік, яго ўрачыста адкрылі 90 гадоў таму, і, дарэчы, ужо пераносілі.

Так адкрывалі помнік. Фота: nac.gov.pl
Да Другой сусветнай ён стаяў у гарадскім парку, недалёка ад Тэатра лялек, піша t*t.by. Гараджане скульптуру называлі ласкава — «матулька». А паставілі яго ў 1929 годзе. Ініцыятарам выступіў магістрат горада. Нават правялі конкурс. Аўтарам помніка пісьменніцы стаў выпускнік Варшаўскай акадэміі мастацтваў Рамуальд Зерых.


«Няма куды грошы падзець?» Экскурсаводы абурыліся ідэяй перанесці помнік Ажэшкі


Урачыстае адкрыццё помніка Ажэшкі. Фота: nac.gov.pl

Помнік урачыста адкрылі 20 кастрычніка 1929 года ў скверы на тагачаснай плошчы Тэатральнай. Мяркуючы па фатаграфіях, зробленым падчас урачыстасці, на адкрыццё сабраўся ледзь не ўвесь горад. У мерапрыемстве ўдзельнічалі тагачасны беластоцкі ваявода Караль Кірсцен, маршалак польскага сената Юльян Шыманскі, гродзенскі стараста Жигмунт Рабачкевіч, віленскі ваявода Жыгмунт Бячковіч, прафесары, выкладчыкі польскіх універсітэтаў, вайскоўцы, сьвятары і інтэлігенцыя горада.

Фотаздымкаў, вядома, захавалася вельмі мала. Некаторыя з іх можна знайсці на сайце Нацыянальнага лічбавага архіва Польшчы.


«Калі перанясем, тады зможам аднавіць дамы на Басняцкай». Гісторык Ян Лялевіч пра перанос помніка Ажэшкі


Фота: nac.gov.pl
Фота: nac.gov.pl

Пад час вайны помнік знік. Потым яго знайшлі на адных з могілак Гродна. Ёсць легенда, што так гараджане хавалі бюст ад фашыстаў. Праўда, ёсць і іншая версія — немцы проста вывезлі непатрэбны пастамент з цэнтра горада.

Аднавілі помнік у 1947 годзе на тым месцы, дзе ён і знаходзіцца да цяперашняга часу.

Падзяліцца

Апошнія запісы

У Гродне дзяўчына купіла клубніцы ў шакаладзе, а атрымала — у цвілі

Гродзенка купіла клубніцы ў шакаладзе ад кавярні MyLoverBerry і вырашыла пакаштаваць яе на відэа. Дзяўчыну…

21 студзеня 2025

Дыскрымінацыя жанчын? Вядучай «Марафону адзінства» ў Гродне заплацілі менш, чым вядучаму

Вядучая "Марафону адзінства" Анастасія Кісель, студэнт года і дэлегат Усебеларускага народнага сходу, павінна была атрымаць…

21 студзеня 2025

У Ваўкавыску судзяць 16-гадовага студэнта. Ён сарваў сцяг

Жыхара Ваўкавыска Леаніда Трафімовіча пачалі судзіць 21 студзеня. Працэс па арт. 370 КК "Здзек з…

21 студзеня 2025

У Гродзенскай вобласці за год «экстрэмісцкімі» прызналі 140 рэсурсаў: тэмпы выраслі ўдвая

Суды разгледзелі і задаволілі ў 2024 годзе 140 заяў ад пракуратуры Гродзенскай вобласці аб прызнанні…

21 студзеня 2025

«Паходу я раблюся бамжом». У блогера Vadimati арыштавалі маёмасць у Беларусі

Пра арышт кватэры блогер і экс-палітвязень Вадзім Ермашук даведаўся з паведамлення Следчага камітэта. Ён размясціў…

21 студзеня 2025

У Гродне зменшылі страўнік пацыенту вагой 180 кг: аперацыя прайшла як майстар-клас

У Гродзенскай універсітэцкай клініцы правялі майстар-клас для медыкаў, часткай якога стала аперацыя па памяншэнні страўніка…

21 студзеня 2025