Спадчына

«Аб'ехаў увесь Гродна ў пошуках сведкаў». Ужо можна заказаць кнігу ўспамінаў ад Руслана Кулевіча і Hrodna.life

На краўдфандынгавай платформе ulej.by пачаўся збор сродкаў на выданне кнігі Руслана Кулевiча «Горад адзін, успаміны розныя». Гэта збор успамінаў пра Гродна 1930−40-х гадоў. Журналіст запісаў іх у размовах з пажылымі гродзенцамі, якія памятаюць тыя часы.

Ад аўтара

У аснову гэтай кнігі ляглі ўспаміны 16-ці жыхароў Гродна, якія перажылі ў сваім дзяцінстве і маладосці такія цяжкасці, якія нам сёння цяжка ўявіць. Гэта неаднаразовыя змены ўлады, вайна, турма, пагромы, прымусовыя работы і ссылкі. І ўсё гэта адбывалася ў адным горадзе з сярэдзіны 1930-х гадоў да заканчэння Другой сусветнай вайны. Некаторыя гісторыі па-свойму ўнікальныя, бо раней пра падобныя выпадкі ў Гродне не даводзілася чуць нават прафесійным гісторыкам.

Кожная старонка гэтай кнігі распавядае пра пэўны перыяд з жыцця адной гродзенскай сям'і. Я паспрабаваў больш даступна і зразумела прадставіць вам гэтыя ўспаміны, а таксама пастараўся паказаць гэтых людзей: як яны выглядалі ў міжваенны і ваенны час, і як на момант інтэрв'ю.

Кнігу назваў «Горад адзін, успаміны розныя», таму што ўсе рэспандэнты жылі ў адным горадзе, але іх стаўленне да тых ці іншых падзеяў - і адпаведна ўспаміны — зусім розныя. Многія ўспамінаюць прыход саветаў у верасні 1939 года, мясцовых яўрэяў, якія складалі палову насельніцтва міжваеннага Гродна. І тое, як з імі сябравалі і хадзілі ў іх крамы, і, наадварот, пагромы ды бойкі. Асабліва цікавыя ўспаміны звязаны з перыядам нямецкай акупацыі Гродна, калі немцы стварылі гета, а мясцовыя яўрэі спрабавалі схавацца ў знаёмых ці сяброў. Хтосьці дапамагаў яўрэям, а хтосьці, баючыся пакарання, не стаў гэтага рабіць.

У першую чаргу я ставіў сабе мэту назбіраць як мага больш успамінаў пакуль старажылы яшчэ жывуць і нешта памятаюць. За 2018 год на веласіпедзе я аб’ехаў практычна ўвесь Гродна ў пошуках людзей, гатовых расказаць свае гісторыі. За гэты перыяд я сабраў больш за 30 успамінаў і каля 100 здымкаў, пераважна з жыцця гродзенцаў даваеннага перыяду. Давялося мне сустрэць на вуліцах старога Гродна і двух чалавек, якія адразу пасля вайны вымушаныя былі пакінуць родны горад і вярнуліся толькі праз шмат гадоў.

Карыстаючыся магчымасцю выказваю падзяку за каштоўныя парады і за дапамогу ў пошуку старажылаў рэдакцыі Hrodna.life, Алене Мішанёвай, Ірыне Давыдзік, Андрэю Вашкевічу і Таццяне Касатай-Герасюк.


Заказаць кнігу «Горад адзін, успаміны розныя. Гродна 1930−40-х вачыма жыхароў»


Падзяліцца

Апошнія запісы

У цэнтры Гродна адкрылася пяльменная — у назве ёсць адсылка на легендарнае кафэ, якое любілі гродзенцы

"Пяльменная 1961" пачала працу на Савецкай, 23 у суботу, 22 лютага. Установа адкрылася на тым…

23 лютага 2025

«Пекла на зямлі». Гродзенка падзялілася, як працуе кадастравае агенцтва падчас рамонту

Шматгадзінныя чэргі, перфаратар і два акенца на рэгістрацыю. Дзяўчына схадзіла ў Гродзенскае агенцтва па дзяржаўнай…

21 лютага 2025

У конкурсе «Гродна Азот» да Дня роднай мовы паўдзельнічалі два пенсіянеры і ідэолаг

Прадпрыемства "Гродна Азот" 12 лютага ў Telegram-канале анансавала конкурс да Дня роднай мовы. Да самога…

21 лютага 2025

У Польшчы закрылі справу аб давядзенні беларускага экс-палітвязня да самагубства

Палітзняволены з Гродна Кірыл Кетурка скончыў жыццё самагубствам у Цэнтры ўтрымання пад вартай у Варшаве-Служэўцы…

21 лютага 2025

Дырэктара прадпрыемства з Ваўкавыскага раёна судзяць за разгалашэнне службовай таямніцы

Былому сенатару і дырэктару «Краснасельскбудматэрыялы» Уладзіміру Кісялёву пагражае да трох гадоў калоніі за разгалашэнне службовай…

21 лютага 2025

Сыркі «Малочнага Міру» не спадабаліся МАРГ — там знайшлі прапаганду нацызму

"Малочны Мір" абавязалі змяніць назву для серыі глазураваных сыркоў. Пасля чыёсьці скаргі ў Міністэрства антыманапольнага…

21 лютага 2025