Спадчына

КаліноўскіBattle у Гродне: маладыя гісторыкі дыскутавалі пра міфалагізацыю паўстання

Дэбата трох маладых гісторыкаў - Аляксея Кайрыса, Васіля Герасімчыка і Дзяніса Жыгаўца — прайшла 12 снежня ў Цэнтры гарадскога жыцця. Удзельнікі абмяркоўвалі ролю Канстанціна Каліноўскага і гісторыю Паўстання 1863 года, а карэспандэнт Hrodna.life запісаў чатыры тэзісы з дыскусіі.

Настроі паўстанцаў: не антырасійскія, а панславістычныя

Паўстанцы планавалі адрадзіць нейкае падабенства Рэчы Паспалітай, праўда не ў выглядзе манархіі. Значная частка ідэйных арганізатараў паўстання глядзелі яшчэ шырэй — панславістычныя памкненні істотна пераважалі. Разглядалася магчымасць адзінага з расійцамі выступу супраць ўлады.

Той-жа Каліноўскі не выказваўся негатыўна пра расійскі народ, а выступаў менавіта супраць расійскага войска і адміністрацыі. А вось Зыгмунт Серакоўскі дык наогул бачыў за мэту Еўропу як саюз свабодных народаў - што між іншым праз стагоддзе і ўвасобілася ў Еўрасаюзе.

Палякі падставілі Літву?

Паўстанне на нашых землях было надзвычай не падрыхтаваным, бо рыхтавалася на сакавік-красавік 1863. Але праз дзесяць дзён пасля выбуху рэвалюцыйных падзей у Каралеўстве Польскім ужо напачатку лютага Каліноўскі вырашае далучыцца, каб не раздзяляць агульны выступ паўстання.

Палякі фактычна падставілі нашых правадыроў непадрыхтаванымі ўвязацца ў канфлікт з расійскім панаваннем. Падставілі цэлае пакаленне, хоць, напэўна, выбару проста не было.

Герцэн дык наогул заклікаў пачакаць некалькі гадоў з паўстаннем, а пакуль спакойна пусціць у расійскія рэкруты літоўска-беларускіх шляхцюкоў, якія паступова загітавалі б войска выступіць супраць імперскага самадзяржаўя.

Параза паўстання таксама дала плён

Што тычыцца галоўнага закіду да паўстання, што яно ў рэшце было задушана — на гэта ёсць знакамітая фраза — Gloria Victis. Паўстанне заклала дух смеласці і годнасці - у гэтым і ёсць заслуга і «слава пераможаным». Памяць пра герояў дала традыцыю змагання ў адстойванні незалежнасці.

Караткевіч зрабіў тэму паўстання культавай

Падставовай праявай папулярызацыі і мемарыялізацыі паўстання ў ХХ ст. стала кніга «Каласы пад сярпом тваім» Уладзіміра Караткевіча. Зараз, напярэдадні 500-годдзя беларускага кнігадрукавання, у інтэрнэце праходзіць галасаванне за самую значную кнігу. Сярод звыклых беларускіх карыстальнікаў гэты раман Караткевіча стае на першым месцы, абыходзячы кнігі Бібліі ад Скарыны.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

Найстарэйшы ў Беларусі тралейбус дагэтуль курсіруе па Гродне: ён адзіны такой мадэлі ў горадзе

Тралейбус №187 возіць пасажыраў па Гродне ўжо 35 гадоў і толькі часам перарываецца на рамонт.…

5 лістапада 2024

У Беларусі прадаюць сетку кафэ-кандытарскіх — адна з самых вялікіх устаноў працуе ў Гродне

На продаж выставілі сетку кафэ MyLoverBerry. Адна з трох устаноў знаходзіцца ў Гродне - менавіта…

5 лістапада 2024

«Плявок у твар архітэктурнай супольнасці». Праект забудовы на месцы казарм на Шчорса ўзнагародзілі - з’явілася петыцыя супраць гэтага

Аўтары петыцыі абураныя міжнароднай узнагародай праекта жылога комплексу «Аляксандраўскі» на месцы знесеных царскіх казармаў XIX ст.…

5 лістапада 2024

Цэны кватэр у Гродне працягваюць расці - за год павялічыліся на 7,7%

За мінулы тыдзень сярэдняя цана кватэры ў Гродне вырасла на 0,5% і склала $844 за…

5 лістапада 2024

У адным з гродзенскіх раёнаў упершыню з’явяцца кватэры з тэрасамі

Тэрасы з'явяцца ў аднаго з дамоў, які будуецца на тэрыторыі былога ваеннага гарадка на Фолюшы.…

5 лістапада 2024

У Гродна з канцэртам едзе вядомы беларускамоўны тыктокер

У Гродне выступіць Ілля Шынкарэнка — малады музыка, які набыў папулярнасць дзякуючы свайму беларускамоўнаму TikTok.…

5 лістапада 2024