Забытая легенда Гродна: Канстанцін Мельнікаў - футбаліст, што застаўся верным роднаму гораду

У адзін з нядзельных дзён чэрвеня 1958 года ў Гродне адбыўся футбольны матч, які выклікаў цікавасць у заўзятараў горада. Вось так апісвала гэтую падзею адна з гродзенскіх газет: «Яшчэ не зроблена ніводнага ўдару па мячы, яшчэ футбалісты толькі паказаліся на полі, а трыбуны гродзенскага стадыёна «Лакаматыў», запоўненыя шматлікімі заўзятарамі, ужо апантана пляскаюць у далоні. Яшчэ б — на поле выбягаюць ветэраны гродзенскага футболу, тыя, што пачыналі гуляць, калі шмат каго з заўзятараў яшчэ не было на свеце. Сярэдні ўзрост гульцоў абедзвюх каманд, «Лакаматыў» і «Дынама», быў 40 гадоў «. Менавіта гэты матч і стаў апошнім у кар’еры знакамітага гродзенскага футбаліста Канстанціна Мельнікава, які пачаў сваю футбольную кар’еру ў польскай «Крэсовіі», а скончыў - у савецкім «Лакаматыве».

Канстанцін Мельнікаў, як і многія іншыя футбалісты даваеннага Гродна, мог пасля вайны працягваць гуляць ў Польшчы і забяспечыць сабе старасць, але ў 1945 годзе гродзенец вырашыў застацца ў родным горадзе і гуляць пры саветах, а ў будучыні трэніраваць мясцовую моладзь.

У пачатку XX стагоддзя бацька Канстанціна, Іосіф, прыехаў у Гродна з Санкт-Пецярбурга. Ён быў ваенным, тут і служыў. Перад пачаткам Першай сусветнай вайны, ў 1913 годзе, ў Гродне нарадзіўся і Канстанцін. Забягаючы наперад, варта адзначыць, што ў сям'і Мельнікавых было чатыры сыны, трое з якіх у будучыні сталі футбалістамі. Вялікая сям’я жыла ў доме, дзе знаходзіўся кінатэатр «Эдэн» (сучасны «Чырвоная зорка»). Дзякуючы гэтаму, Мельнікавы часта станавіліся першымі гродзенцамі, якія глядзелі навінкі карцін у кінатэатры.

Хлопец, які стаў лідэрам

Нягледзячы на ​​тое, што футбол з’явіўся ў Гродне напярэдадні Першай сусветнай вайны, развіццё гэты від спорту атрымаў толькі ў 1920-х гадах, у той час, калі Канстанцін Мельнікаў ўпершыню пазнаёміўся з нажным мячом. Ужо ў гімназіі юны гродзенец стаў вылучацца сярод аднагодкаў сваімі якасцямі лідэра, а таксама цягай да спорту.

«Канстанціна Мельнікава ведалі не толькі ў гімназіі, дзе ён вучыўся, але і шмат хто ў горадзе. Людзі захапляліся яго гульнёй, і менавіта таму з мясцовай „Крэсовіі“ ён на пачатку 1930-х гадоў быў запрошаны гуляць у гарадскую ваенную каманду „ВКС-Гродна“. Пасля ён стаў лідэрам і дапамог сваёй камандзе на працягу некалькіх сезонаў стаць чэмпіёнам Беластоцкай акругі», — успамінаў пра Мельнікава гродзенскі старажыл Казімір Сальвесюк, які памёр ў 2016 годзе ва ўзросце 92 гадоў.

Гуляў Канстанцін Мельнікаў на пазіцыі цэнтральнага нападніка. Партнёры па камандзе адзначалі высокае бачанне гульні ў футбаліста, а таксама галявы нюх. Разам з Мельнікавым-старэйшым на поле з часам сталі выходзіць і яго браты Анатоль і Уладзімір.

Камандзе «ВКС- Гродна» ў чэмпіянаце акругі не было роўных. Некалькі разоў гарадскімі ўладамі сур’ёзна разглядалася пытанне пра тое, каб гарадзенская дружына трапіла ў галоўны Чэмпіянат Польшчы, але ў пераходных матчах з прадстаўнікамі іншых рэгіёнаў «ВКС» заўсёды не шанцавала.

Пазнаёміўся з жонкай на стадыёне

Са сваёй жонкай Канстанцін пазнаёміўся пасля аднаго з матчаў чэмпіянату. Прыгожая мясцовая полька Аляксандра са шляхецкіх роду Шчыгельскі была аматаркай гульні № 1 у Гродне. Аднойчы яе і заўважыў вядомы футбаліст. У 1938 годзе маладая пара ажанілася. Канстанцін пераехаў жыць да жонкі, на вуліцу імя генерала Бема (сучасная Шчорса).

«Вялікі дом бабулі знаходзіўся каля самага стадыёна на вуліцы Сабескага (сучасная Захарава), — распавядае ўнучка Канстанціна Мельнікава Таццяна.

— А пазнаёміліся бабуля і дзядуля пасля аднаго з матчаў на гарадзенскім стадыёне. Аляксандра заўсёды хадзіла на матчы мясцовых футбалістаў і гэта для дзяўчат са шляхетных сем’яў лічылася правілам добрага тону. Тады футбол у горадзе быў вялікім святам. Людзі туды прыходзілі не толькі паглядзець на гульню спартсменаў, але і паслухаць аркестр, які там іграў заўсёды. Перад вяселлем дзядуля дзеля сваёй жонкі стаў каталіком «.

Пра сваё жыццё да вайны Мельнікаў распавядаць не любіў

Пры паляках гульнёй у футбол Канстанцін Мельнікаў зарабляў добрыя грошы, пры гэтым ён меў ваенны білет і насіў форму, бо быў прадстаўніком «ВКС». Жонка Аляксандра не працавала ўсё жыццё.

«Да вайны бацька гуляў у футбол, тым самым зарабляў грошы, — распавядае сын Канстанціна Рычард, які нарадзіўся ў 1942 годзе. — Але аб даваенным перыядзе свайго жыцця ён гаварыць не любіў, можа на тое і былі прычыны, таму што быў звязаны з ваеннымі. Я памятаю, што часта ён мне распавядаў пра яўрэйскіх футбалістаў у Гродне, з якімі часта даводзілася перасякацца у гарадскім дэрбі. Ён іх называў эмацыйнымі і жосткімі гульцамі, якія не заўсёды любілі прайграваць. Але ён з імі сябраваў і нават ведаў некаторыя словы на ідыш «.

Застаўся ў Гродне …

У 1939 годзе ў Гродне мяняецца ўлада і прыходзяць бальшавікі. Сем'і вайскоўцаў, а таксама інтэлігенцыю, яны вывозілі на ўсход. Канстанцін з польскімі ваеннымі быў цесна звязаны, бо гуляў за іх каманду. Але новая ўлада не кранула сям’ю Мельнікава.

Неўзабаве пачалася і Вялікая Айчынная вайна. Усе браты Мельнікавы адправіліся ваяваць супраць Германіі.

«Іх маці казала, што браты вернуцца з вайны жывымі, усё так і адбылося. Па вяртанні ў Гродна перад Мельнікавым паўстала пытанне: «Як быць далей? «. Некаторыя з’язджалі ў Польшчу. Бацьку таксама прапаноўвалі з’ехаць і працягнуць там кар’еру футбаліста, але ён настаяў на сваім і застаўся з сям’ёй, братамі і мамай у Гродне. Усе сваякі, сябры і знаёмыя, якія з’ехалі ў Польшчу, зажылі добра, а бацьку прыйшлося шмат працаваць, але ў выніку нічога ён не зарабіў, хоць і быў майстрам на ўсе рукі, — дадаў сын Рычард.

Быў гульцом і трэнерам «Лакаматыва»

Пасля вайны акрамя футбола Канстанцін сур’ёзна заняўся шавецкай справай. У яго было шмат кліентаў, бо заўсёды стараўся выконваць працу якасна. Адной гульнёй у футбол пры саветах пракарміць сям’ю было цяжка. Тады за гульні плацілі талонамі на ежу.

«У пасляваенным Гродне бацька гуляў у мясцовым «Лакаматыве», быў яго капітанам, а пасля і галоўным трэнерам, — кажа Рычард. — Выступалі добра і дзесьці нават прызёрамі былі. Вядома, умовы былі ўжо не тыя, што пры паляках, але бацьку ўсё роўна паважалі за яго гульню. Я сам стаў футбалістам і таксама выступаў на прафесійным узроўні. Аднойчы мне давялося паехаць у Сувалкі на матч. Пасля гульні польскія заўзятары, калі пачулі, што прозвішча маё Мельнікаў, то распытвалі пра бацьку, а таксама перадавалі яму падарункі «.

Сын стаў футбалістам і гуляў за «Нёман»

У 1960-х гадах Канстанцін Мельнікаў цалкам завязаў з футболам і працаваў вартаўніком на стадыёне, дзе прайшла ўсё яго кар’ера.

«Дзядуля быў заўсёды добры і ні ў чым нікому ніколі не адмаўляў.- успамінае Таццяна. — Хоць майго бацьку Рычарда ён паганяў ў футболе і быў заўсёды патрабавальны да яго, каб ён вырас добрым футбалістам. А ён такім і стаў, і нават прадстаўляў «Нёман"да сур’ёзнай траўмы. Але яму давялося завязаць з футболам. Пасля майго бацькі Рычарда ў нашай сям'і ніхто не гуляў у футбол, хоць я і планавала свайго сына аддаць у гэты від спорту, але сям’я яго адгаварыла».

Апошнія гады жыцця Канстанцін Мельнікаў пражыў у сваім доме каля стадыёна. У яго заўсёды было шмат гасцей, што прыходзілі за парадай ці адрамантаваць абутак.

У 1972 году вядомы гарадзенскі футбаліст памёр і быў пахаваны на каталіцкіх могілках у Гродне.

За сваё жыццё Канстанцін Мельнікаў дамогся многага і застаўся верным гораду у якім нарадзіўся, хоць і меў магчымасць з’ехаць і добра жыць. А вось імя вядомага футбаліста, які праславіў Гродна і даў развіццё гэтаму віду спорту ў горадзе, у наш час забытае.