У адзін з нядзельных дзён чэрвеня 1958 года ў Гродне адбыўся футбольны матч, які выклікаў цікавасць у заўзятараў горада. Вось так апісвала гэтую падзею адна з гродзенскіх газет: “Яшчэ не зроблена ніводнага ўдару па мячы, яшчэ футбалісты толькі паказаліся на полі, а трыбуны гродзенскага стадыёна “Лакаматыў”, запоўненыя шматлікімі заўзятарамі, ужо апантана пляскаюць у далоні. Яшчэ б – на поле выбягаюць ветэраны гродзенскага футболу, тыя, што пачыналі гуляць, калі шмат каго з заўзятараў яшчэ не было на свеце. Сярэдні ўзрост гульцоў абедзвюх каманд, “Лакаматыў” і “Дынама”, быў 40 гадоў “. Менавіта гэты матч і стаў апошнім у кар’еры знакамітага гродзенскага футбаліста Канстанціна Мельнікава, які пачаў сваю футбольную кар’еру ў польскай “Крэсовіі”, а скончыў – у савецкім “Лакаматыве”.
Канстанцін Мельнікаў, як і многія іншыя футбалісты даваеннага Гродна, мог пасля вайны працягваць гуляць ў Польшчы і забяспечыць сабе старасць, але ў 1945 годзе гродзенец вырашыў застацца ў родным горадзе і гуляць пры саветах, а ў будучыні трэніраваць мясцовую моладзь.
У пачатку XX стагоддзя бацька Канстанціна, Іосіф, прыехаў у Гродна з Санкт-Пецярбурга. Ён быў ваенным, тут і служыў. Перад пачаткам Першай сусветнай вайны, ў 1913 годзе, ў Гродне нарадзіўся і Канстанцін. Забягаючы наперад, варта адзначыць, што ў сям’і Мельнікавых было чатыры сыны, трое з якіх у будучыні сталі футбалістамі. Вялікая сям’я жыла ў доме, дзе знаходзіўся кінатэатр “Эдэн” (сучасны “Чырвоная зорка”). Дзякуючы гэтаму, Мельнікавы часта станавіліся першымі гродзенцамі, якія глядзелі навінкі карцін у кінатэатры.
Хлопец, які стаў лідэрам
Нягледзячы на тое, што футбол з’явіўся ў Гродне напярэдадні Першай сусветнай вайны, развіццё гэты від спорту атрымаў толькі ў 1920-х гадах, у той час, калі Канстанцін Мельнікаў ўпершыню пазнаёміўся з нажным мячом. Ужо ў гімназіі юны гродзенец стаў вылучацца сярод аднагодкаў сваімі якасцямі лідэра, а таксама цягай да спорту.
“Канстанціна Мельнікава ведалі не толькі ў гімназіі, дзе ён вучыўся, але і шмат хто ў горадзе. Людзі захапляліся яго гульнёй, і менавіта таму з мясцовай “Крэсовіі” ён на пачатку 1930-х гадоў быў запрошаны гуляць у гарадскую ваенную каманду “ВКС-Гродна”. Пасля ён стаў лідэрам і дапамог сваёй камандзе на працягу некалькіх сезонаў стаць чэмпіёнам Беластоцкай акругі”, – успамінаў пра Мельнікава гродзенскі старажыл Казімір Сальвесюк, які памёр ў 2016 годзе ва ўзросце 92 гадоў.
Гуляў Канстанцін Мельнікаў на пазіцыі цэнтральнага нападніка. Партнёры па камандзе адзначалі высокае бачанне гульні ў футбаліста, а таксама галявы нюх. Разам з Мельнікавым-старэйшым на поле з часам сталі выходзіць і яго браты Анатоль і Уладзімір.
Камандзе “ВКС- Гродна” ў чэмпіянаце акругі не было роўных. Некалькі разоў гарадскімі ўладамі сур’ёзна разглядалася пытанне пра тое, каб гарадзенская дружына трапіла ў галоўны Чэмпіянат Польшчы, але ў пераходных матчах з прадстаўнікамі іншых рэгіёнаў “ВКС” заўсёды не шанцавала.
Пазнаёміўся з жонкай на стадыёне
Са сваёй жонкай Канстанцін пазнаёміўся пасля аднаго з матчаў чэмпіянату. Прыгожая мясцовая полька Аляксандра са шляхецкіх роду Шчыгельскі была аматаркай гульні №1 у Гродне. Аднойчы яе і заўважыў вядомы футбаліст. У 1938 годзе маладая пара ажанілася. Канстанцін пераехаў жыць да жонкі, на вуліцу імя генерала Бема (сучасная Шчорса).
“Вялікі дом бабулі знаходзіўся каля самага стадыёна на вуліцы Сабескага (сучасная Захарава), – распавядае ўнучка Канстанціна Мельнікава Таццяна.
– А пазнаёміліся бабуля і дзядуля пасля аднаго з матчаў на гарадзенскім стадыёне. Аляксандра заўсёды хадзіла на матчы мясцовых футбалістаў і гэта для дзяўчат са шляхетных сем’яў лічылася правілам добрага тону. Тады футбол у горадзе быў вялікім святам. Людзі туды прыходзілі не толькі паглядзець на гульню спартсменаў, але і паслухаць аркестр, які там іграў заўсёды. Перад вяселлем дзядуля дзеля сваёй жонкі стаў каталіком “.
Пра сваё жыццё да вайны Мельнікаў распавядаць не любіў
Пры паляках гульнёй у футбол Канстанцін Мельнікаў зарабляў добрыя грошы, пры гэтым ён меў ваенны білет і насіў форму, бо быў прадстаўніком “ВКС”. Жонка Аляксандра не працавала ўсё жыццё.
“Да вайны бацька гуляў у футбол, тым самым зарабляў грошы, – распавядае сын Канстанціна Рычард, які нарадзіўся ў 1942 годзе. – Але аб даваенным перыядзе свайго жыцця ён гаварыць не любіў, можа на тое і былі прычыны, таму што быў звязаны з ваеннымі . Я памятаю, што часта ён мне распавядаў пра яўрэйскіх футбалістаў у Гродне, з якімі часта даводзілася перасякацца у гарадскім дэрбі. Ён іх называў эмацыйнымі і жосткімі гульцамі, якія не заўсёды любілі прайграваць. Але ён з імі сябраваў і нават ведаў некаторыя словы на ідыш “.
Застаўся ў Гродне …
У 1939 годзе ў Гродне мяняецца ўлада і прыходзяць бальшавікі. Сем’і вайскоўцаў, а таксама інтэлігенцыю, яны вывозілі на ўсход. Канстанцін з польскімі ваеннымі быў цесна звязаны, бо гуляў за іх каманду. Але новая ўлада не кранула сям’ю Мельнікава.
Неўзабаве пачалася і Вялікая Айчынная вайна. Усе браты Мельнікавы адправіліся ваяваць супраць Германіі.
“Іх маці казала, што браты вернуцца з вайны жывымі, усё так і адбылося. Па вяртанні ў Гродна перад Мельнікавым паўстала пытанне: “Як быць далей? “. Некаторыя з’язджалі ў Польшчу. Бацьку таксама прапаноўвалі з’ехаць і працягнуць там кар’еру футбаліста, але ён настаяў на сваім і застаўся з сям’ёй, братамі і мамай у Гродне. Усе сваякі, сябры і знаёмыя, якія з’ехалі ў Польшчу, зажылі добра, а бацьку прыйшлося шмат працаваць, але ў выніку нічога ён не зарабіў, хоць і быў майстрам на ўсе рукі, – дадаў сын Рычард.
Быў гульцом і трэнерам “Лакаматыва”
Пасля вайны акрамя футбола Канстанцін сур’ёзна заняўся шавецкай справай. У яго было шмат кліентаў, бо заўсёды стараўся выконваць працу якасна. Адной гульнёй у футбол пры саветах пракарміць сям’ю было цяжка. Тады за гульні плацілі талонамі на ежу.
“У пасляваенным Гродне бацька гуляў у мясцовым “Лакаматыве”, быў яго капітанам, а пасля і галоўным трэнерам, – кажа Рычард. – Выступалі добра і дзесьці нават прызёрамі былі. Вядома, умовы былі ўжо не тыя, што пры паляках, але бацьку ўсё роўна паважалі за яго гульню. Я сам стаў футбалістам і таксама выступаў на прафесійным узроўні. Аднойчы мне давялося паехаць у Сувалкі на матч. Пасля гульні польскія заўзятары, калі пачулі, што прозвішча маё Мельнікаў, то распытвалі пра бацьку, а таксама перадавалі яму падарункі “.
Сын стаў футбалістам і гуляў за “Нёман”
У 1960-х гадах Канстанцін Мельнікаў цалкам завязаў з футболам і працаваў вартаўніком на стадыёне, дзе прайшла ўсё яго кар’ера.
“Дзядуля быў заўсёды добры і ні ў чым нікому ніколі не адмаўляў.- успамінае Таццяна. – Хоць майго бацьку Рычарда ён паганяў ў футболе і быў заўсёды патрабавальны да яго, каб ён вырас добрым футбалістам. А ён такім і стаў, і нават прадстаўляў “Нёман”да сур’ёзнай траўмы. Але яму давялося завязаць з футболам. Пасля майго бацькі Рычарда ў нашай сям’і ніхто не гуляў у футбол, хоць я і планавала свайго сына аддаць у гэты від спорту, але сям’я яго адгаварыла”.
Апошнія гады жыцця Канстанцін Мельнікаў пражыў у сваім доме каля стадыёна. У яго заўсёды было шмат гасцей, што прыходзілі за парадай ці адрамантаваць абутак.
У 1972 году вядомы гарадзенскі футбаліст памёр і быў пахаваны на каталіцкіх могілках у Гродне.
За сваё жыццё Канстанцін Мельнікаў дамогся многага і застаўся верным гораду у якім нарадзіўся, хоць і меў магчымасць з’ехаць і добра жыць. А вось імя вядомага футбаліста, які праславіў Гродна і даў развіццё гэтаму віду спорту ў горадзе, у наш час забытае.
