Горад

«Хочацца захаваць дух Гародні». Гродзенец малюе драўляныя будынкі, каб звярнуць увагу на іх лёс

Андрусь Андрушкевіч вучыцца ў Варшаве на лагіста. З-за эпідэміялагічнай сітуацыі ён зараз навучаецца дыстанцыйна, таму вярнуўся ў родны Гродна. Паралельна з вучобай ён працуе над праектам «woodenberg» — малюе і расказвае пра архітэктуру Заходняй Беларусі. Пра ідэю праекта хлопец распавёў журналісту Hrodna.life.

Праект пачаўся ў канцы вясны. Цяпер хлопец намагаецца на кожных выхадных прагуляцца па малавядомых вулачках старога Гродна або выехаць у навакольныя вёскі: Путрышкі, Чашчаўляны, Ялоўшчыну, Русоту і там маляваць. Больш за ўсё Андрусю падабаецца традыцыйная драўляная забудова, якая знікае з кожным годам.

«Я нарадзіўся ў горадзе і з дзяцінства жыў на Дзевятоцы, бачыў старыя сялянскія дамы. Мне гэта вельмі падабалася, але на працягу 18 гадоў не мог зразумець, у якім кантэксце. Апошнім летам я шмат ездзіў і бачыў, размаўляў з людзьмі на Гродзеншчыне, Наваградчыне і бачыў гэтыя дамкі, якія так запалі ў душу. Яны ўсе падобныя і розныя адначасова. Шмат якія былі закінуты. Мне давялося пабачыць разбор адной такой пабудовы».

Андрусь лічыць, што гэтыя дамы павінны быць цікавосткай Беларусі, таму ён і пачаў іх маляваць.

Дом на вуліцы Міцкевіча, 7. Драўляная архітэктура канца ХІХ ст. «Нават не верыцца, што дрэва можа столькі гадоў пратрываць. Насамрэч, драўляныя дамы вельмі доўга могуць быць у добрым стане, пакуль там жывуць людзі. Гэты дом мясцовыя называюць „дом з цмокамі“. Гэта звязана з тым, што пад дахам выразаны гэтыя міфічныя істоты. Раю наведаць гэтую мясціну і пачуць атмасферу ХІХ ст. ў Заходняй Беларусі».
Дом на вуліцы Міцкевіча, 9. «Яго фасад прываблівае ўсіх, хто ідзе побач. На жаль, на дадзены момант дом закінуты і з кожным годам губляе сваю прыгажосць. Быў пабудаваны ў часы Расійскай імперыі ў псеўдарускім стылі. Мясцовыя кажуць, што за польскім часам тут жыў польскі афіцэр з сям’ёй. Пасля прыходу савецкай улады дом быў прызначаны на некалькі сем’яў. Новыя гаспадары не ставіліся да гэтага дома, як да нечага каштоўнага».
Дом на вуліцы Малышчынскай. «Шчыра кажучы, гэта адзін з маіх самых любімых дамоў. За яго лёсам ужо гады тры сачу. Нават здалёк бачна, што ў ім няма гаспадароў. Але сярод усіх навакольных дамоў гэты- самы цікавы. Першае, што кідаецца ў вочы — гэта аканніцы і разныя шыбы. Дарэчы, яны ў досыць добрым стане. Але фарба ўжо злазіць. Па-другое, гэта абрэзаны франтон дома. Такое вельмі часта можна было пабачыць, яшчэ гадоў 30−40 таму. Гэта ўсё досыць тыпова для традыцыйнай заходнебеларускай архітэктуры».
Дом на вуліцы Лермантава. «Па гэтай вуліцы вельмі шмат „нетыповых“ дамоў для вачэй беларусаў. Большасць з іх пабудавана ў пачатку ХХ ст. і мае адметныя рысы, характэрныя для польскай міжваеннай архітэктуры. Большасць з іх драўляная, але сустракаюцца ў завулках побач дамкі ХІХ ст., часоў Расійскай Імперыі».

Калі Андрусь набярэ больш матэр’ялу, ён пачне складаць уласны зборнік. Пакуль у яго 71 малюнак ці, як ён кажа, паштовак з Гародні, якія ў будучыні можна будзе набываць.

«На жаль, сёння сітуацыя не найлепшая з такімі будынкамі. Шмат ужо знесена, яшчэ палова ў спісах на знішчэнне. Такое становішча мяне вельмі клапоціць. Гродзеншчына з’яўляецца рэгіёнам са шматвекавымі традыцыямі будавання драўляных дамоў. У нас яны на кожным кроку. Яны не горшыя за мураваныя. Але сто адсоткаў, што прыгажэйшыя».

У гэтых будынках можна спакойна адчыняць кавярні, крамы, рэстараны, кажа Андрусь. Лічыць, што нельга зносіць, а пасля будаваць макеты з пенаблокаў з пенапластавай ляпнінай і бляхай на даху.

«Я асабіста ў горадзе не бачыў ніводнага нармальна адрэстаўраванага драўлянага дома, акрамя лямуса на тэрыторыі Брыгіцкага клаштара. Хочацца захаваць дух Гародні, які псуюць усё больш і больш».

«Нават у блізкіх да нашай мяжы Друскеніках (Літва) ёсць некалькі драўляных дамоў ХІХ ст, якія зараз можна прыводзіць як прыклад для рэканструкцыі».

Чытайце таксама:

У Гродне можа з’явіцца свой прыклад добрай рэстаўрацыі?

Праз некалькі гадоў у Гродне можа з’явіцца добры прыклад, як трэба аднаўляць драўляныя пабудовы. Дом па вул. Міцкевіча, 9 у жніўні на аўкцыёне набыла гродзенская кампанія «Формула воды». Будынак яны набылі за 116 тысяч рублёў.

Кампанія хоча аднавіць дом так, як ён выглядаў на момант пабудовы ў пачатку XX стагоддзя. У планах на першым паверсе зрабіць рэстаран і невялікі музей, дзе раскажуць гісторыю сям'і Кур’яновіч і іншых жыхароў раёна Новы свет. На другім паверсе плануецца апарт-гатэль.

Хто яшчэ маляваў драўляны Гродна?

У 2014 годзе ў абарону раёна Новы свет у Гродне, дзе пераважае драўляная архітэктура, выступілі гісторыкі і краязнаўцы. Мастачка Наталля Клімовіч выпусціла серыю паштовак. У 2000 годзе ў гэтым жа раёне драўляныя дамы вырашыла намаляваць для ўласнага праекта мастачка Улада Шамава.

Чытай таксама:

Падзяліцца

Апошнія запісы

Мерцающие, мраморные и яйца дракона. Тренды Тик Ток на Пасху 2023

Как покрасить яйца необычно? Из фиолетовой капусты можно получить изумрудный цвет, из вина получаются яйца,…

2 мая 2024

У беларускіх студэнтаў у Польшчы з’явіліся праблемы з візамі: МЗС адмаўляе, тэрмін скарачаецца

Беларускім студэнтам пачалі адмаўляць у візе для вучобы за мяжой. Тэрміны, на якія віза выдаецца,…

30 красавіка 2024

«Ходзяць чуткі, што яе завербавалі». Што гродзенцы напісалі ў 600 зваротах у КДБ

Каля 600 зваротаў, адпраўленых гродзенцамі або звязаных з Гродна, ёсць у базе зваротаў у КДБ.…

30 красавіка 2024

Бойка артыстаў на сцэне, добраўпарадкаванне Швейцарскай даліны, святкаванне Дня канстытуцыі - што адбывалася ў Гродне 100 гадоў таму

Гістарычны канал Hrodna 11:27 працягвае пераказваць, што пра жыццё ў Гродне пісала мясцовая газета "Echo…

28 красавіка 2024

Былое чыгуначнае дэпо і яшчэ тры бізнес-цэнтры пад ключ, якія можна купіць у Гродне

У Гродне можна купіць некалькі бізнес-цэнтраў, запоўненых арандатарамі. Сярод іх - былое чыгуначнае дэпо пачатку…

25 красавіка 2024

Свяцкі скарб, зніклы шпіц і іншыя гісторыі з Гродна 100 гадоў таму: пра што пісала мясцовая прэса ў 1924

Як выглядала жыццё ў Гродне стагоддзе таму? Даведацца пра падзеі і клопаты штодзённасці можна са…

21 красавіка 2024