У Стары замак няма квіткоў, у гасцініцах няма месцаў, экскурсаводаў не хапае: Гродна апанавалі турысты

У ліпені і жніўні 2022 у Гродна хлынулі плыні турыстаў. Апошні раз горад бачыў такі наплыў тры гады таму — яшчэ да пандэміі. Асноўныя госці — расіяне і ўнутраныя беларускія турысты. Турыстаў з Еўропы прыкметна менш, чым у часы першага бязвізу, але і іх можна сустрэць. Адна праблема — горад выявіўся не гатовы да турыстычнага буму.

Hrodna.life пагаварыў з пяццю экскурсаводамі, якія гэтым летам амаль кожны дзень працуюць з турыстамі. Яны распавялі, хто цяпер едзе ў Гродна і з якімі праблемамі сутыкаюцца госці. Паколькі ў гэтым годзе ўжо здараліся затрыманні экскурсаводаў, а часам да экскурсій «прыляпляюцца» ўважлівыя людзі ў цывільным, мы не называем імёнаў нашых суразмоўцаў у мэтах бяспекі.

Хто цяпер едзе ў Гродна?

Беларускіх турыстаў у Гродне ўсё яшчэ шмат. Трэнд падарожнічаць па сваёй краіне, які пачаўся два гады таму, на спад не ідзе. У 2021 годзе 1,187 млн беларусаў скарысталіся паслугамі турыстычных аператараў унутры краіны — гэта ў два разы больш, чым ў 2020-м, і на 80 тыс. больш, чым у дапандэмійным 2019-м. Тэлеканал АНТ сцвярджае, што ў 2022-м попыт на ўнутраны турызм павялічыўся ў сем разоў. Праўда, без спасылак на якія-небудзь дадзеныя.

Экспарт турыстычных паслуг у Гродзенскай вобласці за паўгоддзе склаў амаль 4,2 мільёны долараў. Тэмп росту за паўгоддзе — 161,4 адсоткі, расказалі ва ўпраўленні спорту і турызму аблвыканкама.

«Большасць прыязджае з Мінска, на сваіх аўто, на цягніках прыязджаюць з Гомеля, Віцебска, Магілёва. Бум пачаўся дзесьці ў чэрвені - і Гродна ўсё яшчэ ў трэндзе», — распавёў гродзенскі экскурсавод М.

Наведвальнікі адпачываюць у кафэ на Маставой. Фота: Hrodna.life

Першае месца сярод замежных турыстаў, па назіраннях экскурсаводаў, з якімі пагаварыў Hrodna.life, займаюць расіяне. Ва ўмовах, калі выезд на адпачынак у іншыя краіны для грамадзян Расіі абцяжараны, Беларусь для іх — блізкая і недарагая краіна, дзе ўсе гавораць на іх мове. Некаторыя называюць Гродна «даступнай Еўропай». Едуць сем’ямі або невялікімі групамі сяброў, але ёсць і арганізаваныя вялікія групы.

«Нядаўна ў Гродна прыязджаў турыстычны цягнік з Масквы — сумесны праект кампаніі „Дартур“ і Расійскай чыгункі. Каля 200 чалавек наведалі нашы асноўныя славутасці і засталіся ў захапленні», — расказала «Гродзенскай праўдзе» намесніца начальніка ўпраўлення спорту і турызму аблвыканкама Таццяна Лідзяева.

У жніўні такіх цягнікоў было два. Турысты прыязджалі ў Гродна каля 10 раніцы і знаходзіліся ў горадзе 12 гадзін. Яны аглядалі асноўныя славутасці, абедалі і мелі дастаткова вольнага часу. Пытанняў з начлегам не ўзнікала: масквічы спалі ў цягніку падчас начнога пераезду.

Турысты з Расіі: ужо не толькі Масква і Піцер

«Зразумела, што расіянам цяпер умоўна няма куды ехаць. Але гэта не адзіная прычына наведваць Беларусь. Шмат каму яна сапраўды цікавая сама па сабе», — кажа адзін з мінскіх экскурсаводаў П., які час ад часу прывозіць замежнікаў і ў Гродна. Па яго словах, у Мінску экскурсіі ўжо распісаны да кастрычніка, а ў Мір і Нясвіж поўныя аўтобусы расіян прыязджаюць нават у панядзелак і аўторак: «Такога ніколі не было, раней гэта былі мёртвыя дні». Па назіраннях суразмоўцы Hrodna.life, не для ўсіх расійскіх турыстаў Беларусь — танная краіна. «Індывідуалы кажуць, што танна. Зборныя групы, наадварот, дзівяцца высокім цэнах».

Вуліца Замкавая. Фота: photostrike

Экскурсавод з Гродна С. заўважае, што сёлета расійскія турысты — ужо не толькі з Масквы і Пецярбурга. «Геаграфія стала шырэй — Самара, Ноўгарад, Варонеж», — пералічвае яна. Многія расіяне ўжо былі ў Беларусі, бачылі Мінск і Брэст, а цяпер вырашылі наведаць Гродна. Вялікія групы яна сустракае рэдка: «У дакавідныя часы было больш арганізаваных груп, цяпер — больш індывідуальных».

Палякі ажывіліся, але гэта «не зусім турысты»

На другім месцы пасля расіянаў ідуць жыхары суседніх краін Еўразвязу.

З 15 красавіка і да канца 2022 года для жыхароў Літвы і Латвіі дзейнічае бязвізавы ўезд у Беларусь. Такі ж рэжым уезду пачаў працаваць для жыхароў Польшчы з 1 ліпеня. Усяго з 15 красавіка па 15 жніўня Беларусь наведалі больш за 186 тысяч бязвізавых турыстаў: 12 0515 грамадзян Літвы, 14 602 неграмадзяніна і 47 616 грамадзян Латвіі, каля 4000 грамадзян Польшчы.

Аднак, на думку гродзенскіх экскурсаводаў, гэтых людзей складана назваць у поўнай меры турыстамі. «Літоўцы і латышы прыязджаюць хутчэй на шопінг», — патлумачыў адзін з гродзенцаў, якія працуюць у сферы турызму.

Ратонда на назіральнай пляцоўцы на вуліцы Дарвіна. Фота: belarus.by

Што тычыцца палякаў, то экскурсаводы распавядаюць, што амаль не сустракалі «сапраўдных турыстаў», а тым больш арганізаваных групаў. Звычайна прыязджаюць сем’ямі па некалькі чалавек, каб наведаць сваякоў. «У мяне двойчы за тыдзень былі аднолькавыя „турысты“: палякі, якія прыехалі наведаць сватоў, убачыць горад і краіну, адкуль родам іх нявестка. Экскурсія па Гродне была для іх падарункам ад беларускіх сватоў. Зараз збіраецца прыехаць мужчына, чые продкі родам з-пад Слоніма. Ніколі не быў у Беларусі, але вельмі хоча ўбачыць радзіму дзядоў і паездзіць па „польскіх“ месцах», — распавёў Hrodna.life экскурсавод А., які працуе з палякамі.

Чытайце таксама: Иконы, конфеты, санатории и казачий хор. На фестивале в Гродно презентовали туристический потенциал Беларуси

Шукаюць інфармацыю ў Facebook: як браніраваць, як прыехаць, дзе мяняць валюту

Цікавасць індывідуальных польскіх турыстаў да Беларусі пацвярджае ажыўленне ў папулярнай да пандэміі групе «Zwiedzaj Białoruś» у Facebook. Палякі пытаюцца там, як знайсці і забраніраваць жыллё ў краіне, калі Booking.com прыпыніў працу, як хутчэй перасекчы мяжу, дзе мяняць валюту, дзе купіць SIM-карту. Мяркуючы па колькасці пытанняў, знайсці актуальныя адказы на беларускіх старонках або з дапамогай пошукавікаў замежнікам няпроста.

«Шкада, што з Польшчы і Літвы ў мяне амаль не было нікога. Хоць у дакавідныя часы гэта была самая актыўная частка турыстаў у Гродне. Затое было некалькі групаў з Латвіі», — распавяла гродзенская экскурсавод С. Па словах яе калегі М., аўтобусы з Літвы і Латвіі - адзінкавыя, на іх звычайна прыязджаюць турысты старэйшага пакалення, якія яшчэ добра памятаюць Савецкі Саюз.

Вуліца Савецкая. Фота: photostrike

У Старым замку не хапае экскурсаводаў. Месца для ахвотных мала

У ліпені 2022 года ў Гродзенскім гісторыка-археалагічным музеі (Стары і Новы замкі) правялі 337 экскурсій. Гэта ў два разы больш, чым у ліпені 2021-га. Магчымасці музея не дазваляюць абслужыць усіх ахвочых. Таму запісвацца на экскурсіі даводзіцца за месяц-два. Большасць турыстаў - 24 з 36 тысяч, якія пабывалі ў музеі ў ліпені - хацелі ўбачыць адкрытую пасля рэканструкцыі частку Старога замка, расказала «Гродзенскай праўдзе» намеснік дырэктара па навуковай працы музея Алеся Саўчук.

Стары замак у Гродне

У музеі банальна не хапае месца, каб змясціць усіх наведвальнікаў: каб рэгуляваць паток у Стары замак, часова абмежавалі продаж квіткоў у выхадныя дні.

Глядзіце таксама: 7 мест в Старом замке, где можно увидеть историю

Усе экскурсаводы пры справе — патрэбныя яшчэ

Замовіць шпацыр з добрым экскурсаводам у Гродне таксама стала няпроста. Колькасць запытаў павялічылася, і ў некаторых ужо распісаныя тыдні наперад, а праца ёсць і ў выхадныя, і ў будні.

Пры гэтым індывідуальныя турысты, якіх большасць, часта пачынаюць шукаць гіда за дзень да прыезду ў Гродна. «Былі і такія, што пасля 23 вечара пісалі і пыталіся, ці вольны я заўтра апоўдні. Вядома, такім знайсці сабе гіда будзе складана: усе плануюць свае дні загадзя. Павінна моцна пашанцаваць, каб вольны час у экскурсавода быў і супаў з вашым», — распавёў Hrodna.life гід А. Ён адзначыў, што даўно не бачыў такой сітуацыі, як цяпер: літаральна ўсе яго калегі загружаныя і працуюць кожны дзень.

Чытайце таксама: Холодное оружие, рыцарские доспехи и семейные реликвии. Бывший директор мясокомбината открыл в Гродно галерею-музей

Не хапае гасцініц

У Гродне 66 месцаў для размяшчэння турыстаў. Агулам у іх 2563 койка-месцы, піша «Гродзенская праўда». Гэта ў два разы менш, чым у Магілёве, Брэсце і іншых абласных цэнтрах.

«Койка-месцаў у абласным цэнтры катастрафічна не хапае для размяшчэння турыстаў, — падкрэслівае Таццяна Лідзяева. — Бо дзве велізарныя гасцініцы — на рэканструкцыі. Мы не ў стане размясціць гасцей ні ў выхадныя дні, ні падчас падзей і мерапрыемстваў. Не хапае гасцініц менавіта турыстычнага (бюджэтнага) класа: двух- і трохзоркавых, са сняданкамі, не менш чым на 50 месцаў. Інвестары, адгукніцеся!»

Гатэль «Нёман». Крыніца: Facebook

З вялікімі складанасцямі ў пошуку начлегу сутыкнуліся мастакі, якія прыехалі ствараць мурал на БЛК. Паводле інфармацыі Hrodna.life, яны доўга не маглі знайсці адпаведны начлег: гасцініцы занятыя, кватэры здадзены.

Чытайце таксама: Без завтраков, с сауной или в Presidential Suite. Сколько стоит пожить в гостиницах Гродно?

Кошты ў выхадныя могуць вырасці ў 3−6 разоў

Адна з сем’яў, якія нядаўна пабывалі ў Гродне, сутыкнулася з такімі вялікімі праблемамі пры спробе забраніраваць жыллё, што напісала разгорнуты водгук на сайт grodno.in.

«Той сэрвіс, з якім мы сутыкнуліся ў галоўным турыстычным і гістарычным горадзе краіны, нас проста шакаваў. Гэта не Еўропа, а нейкі „саўдэп“ у горшым выглядзе», — напісалі турысты пасля паездкі ў Гродна.

Яны звярнулі ўвагу, што без Booking.com браніраваць пражыванне ў Беларусі стала вельмі нязручна: «Сайты гасцініц як з мінулага стагоддзя. […] Абтэлефанавалі ўсе гасцініцы, хостелы і апартаменты — Sold out! І селі за кватэры на суткі. Абтэлефанавалі яшчэ каля 70 нумароў. […] Чаго мы толькі не пачулі ў свой адрас! І сарказм, і падколкі…».

Турысты звярнулі ўвагу, што ў многіх кватэр на суткі ёсць пазнака: «У выхадныя і святочныя дні кошт можа быць павялічаны». Аказалася, што некаторыя цэны павялічыліся ў такія дні ў 3−6 разоў.

Вуліца Савецкая. Фота: ld_kor

Спецыялістаў у сферы турызму гэта не здзіўляе. Большасць добрых гатэляў занятыя далёка наперад або расіянамі, або мінчанамі. «Некаторыя [з турыстаў - Hrodna.life] скардзіліся, што месцаў у гатэлях было ўжо не знайсці, не паспелі забраніраваць, таму размяшчаліся ў кватэрах», — распавяла гродзенская экскурсавод С. Іншы гід пацвярджае яе словы: «Праблемы і праз тое, што не працуе большасць сэрвісаў браніравання, і праз тое, што хочуць знайсці месца ў пятніцу, плануючы прыехаць у суботу — гэта значыць у апошні момант».

Грамадскага харчавання, здаецца, хапае. А што на практыцы?

Кафэ і рэстаранаў у Гродне, на думку аўтараў «Гродзенскай праўды» — дастаткова. Толькі за мінулы год у горадзе адкрылася 22 аб’екты грамадскага харчавання на 911 месцаў. 11 новых устаноў з’явілася ў Гродне вясной-летам 2022 паводле падлікаў Hrodna.life. Яшчэ як мінімум 6 устаноў рыхтуюцца да адкрыцця ў гістарычным цэнтры горада.

Аднак нават пры такой колькасці кафэ і рэстаранаў некаторыя аб’екты не спраўляюцца з патокам кліентаў. Турыстаў, якія пакінулі водгук на сайт grodno.in, чакала няўдача пры спробе паабедаць. У кафэ столікі зарэзерваваць было нельга — толькі па жывой чарзе. Чакаць гарачага даводзілася 1,5 гадзіны, нават сняданкі не гатовыя былі падаць хутчэй чым праз гадзіну. Супрацоўнікі кафэ патлумачылі гэта вялікай загружанасцю: «Вельмі шмат кліентаў. Мы нічога не паспяваем!».

Тусовачны дворык на Савецкай, 5. Фота: sovetskaya5

Вярнуліся старыя праблемы

Сітуацыя ў турызме ў Гродне выйшла на ўзровень да 2020 года — і вылезлі тыя ж праблемы, лічыць адзін з гродзенскіх краязнаўцаў і экскурсаводаў В. «Турыстаў не стала больш: проста заходніх замянілі расіяне. І адразу стала бачная той жа недахоп гасцініц, які быў і раней», — кажа ён.

Вялікіх гатэльных інвестыцый у Гродне няма і не прадбачыцца. Два найбуйнейшыя аб’екты, закрытыя на рамонт, стаяць: гэта гасцініцы «Гродна» і «Беларусь». І калі ў «Беларусі» інвестары з Баранавічаў патроху вядуць рэканструкцыю, то на будпляцоўцы «Гродна» не было працоўных ужо два гады.

«Кітайцы [інвестары, якія купілі гасцініцу ў 2016 годзе — Hrodna.life] зніклі без следу, з імі даўно няма сувязі», — распавяла Hrodna.life крыніца, блізкая да аддзелу спорту і турызму Гродзенскага гарвыканкама. Пра тое, што ў інвестара — гандлёва-прамысловай карпарацыі «Цюань Шэн» з правінцыі Ганьсу — праблемы з рэканструкцыяй 16-павярховай гасцініцы, стала вядома ў сакавіку 2021 года. Да таго моманту будаўнічыя працы ўжо год былі прыпыненыя з-за пандэміі і закрыцця межаў. Тады ж стала вядома, што ў кітайцаў паўсталі праблемы з фінансаваннем праекта.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024