Спадчына

Святы Губерт замест камуністычнага сімвала: як паспрабавалі замяніць чырвоную зорку на Новым замку і чым гэта скончылася

Гродзенскі Новы замак, хоць і пабудаваны ў XVIII ст. як рэзідэнцыя вялікіх князёў літоўскіх і каралёў польскіх, сёння нясе на сабе адбітак савецкай эпохі. Пасля Другой сусветнай вайны ён быў перабудаваны пад абласны камітэт камуністычнай партыі і ў знешні выгляд будынка была дададзена савецкая сімволіка. Самая заўважная — высокі шпіль з чырвонай зоркай. У 1994 годзе яе паспрабавалі зняць ды замяніць іншым сімвалам, але гэтаму перашкодзілі абласныя чыноўнікі. Пра тыя падзеі ўзгадвае ў сваім Facebook Аляксандр Мілінкевіч, які ў той час быў намеснікам старшыні гарвыканкама.

Гэтая гісторыя вядомая ў горадзе, але ў крыху міфалагізаваным выглядзе, заўважае канал пра гісторыю Hrodna 11:27. Часта расказваюць, што ў двор замка прыгналі вышку, каб зняць зорку ды замяніць на флюгер у выглядзе святога Губерта і яго аленя, але ў апошні момант улады ўсё адмянілі. Папулярная версія, паводле якой флюгер нібыта дагэтуль недзе захоўваецца і чакае свайго часу.

Але насамрэч флюгера не існавала — быў толькі эскіз. Вось што пра гэта піша сам Мілінкевіч, напасрэдны ўдзельнік падзей:

«Ідэя належала гарадзенскім гісторыкам, краязнаўцам, журналістам, мастакам і грамадскім лідарам, яе падтрымаў гарвыканкам і запрапанаваў падрыхтаваць праект вядомаму на Беларусі гродзенскаму мастаку-кавалю Юрасю Мацко.

Эскіз флюгера з выявай аленя і святога Губерта. Фота з фэйсбука Аляксандра Мілінкевіча

Майстар Юрась вельмі захапіўся ганаровай справай, маючай несумненна гістарычнае значэнне. Гэта ж так файна, проста як сімвал эпохі - наш гарадзенскі святы, сімвал гарадскога самакіравання, на адным з нашых каралеўскіх замкаў замяняе сімвал камуністычнай дыктатуры.

Прыгожы эскіз Губерта з ягоным знакамітым аленем быў хутка прадстаўлены грамадскасці, зацверджаны галоўным мастаком Гродна, дырэктарам музея, які месціўся ўжо ў замку замест абкама партыі.

А перад тым, як прыступіць да вырабу рухомай металічнай канструкцыі, Юрась Мацко меўся вывучыць магчымасці яе замацавання. Мы ў гарвыканкаме дамовіліся з аб’яднаннем «Азот», у якога быў магутны кран с самай доўгай у горадзе стралой.

Глядзі таксама: Малады Мілінкевіч, міліцыянт-рыцар і шмат дрэваў. Як выглядаў Гродна ў тэлеперадачы 1993 года

Усё было гатова і тэлескапічную стралу пачалі высоўваць на самую вяршыню шпіля, але на падворак раптам на добрай хуткасці выехалі аблвыканкамаўскія чорныя «Волгі». Высокія абласныя начальнікі, вельмі раззлаваныя на малодшых па рангу, на павышаных танах забаранілі самаўпраўства.

«Бо Новы замак — гэта абласная маёмасць!»

Святы Губерт ужо не мог перамагчы чырвоную зорку. Маладая дэмакратыя — у той час рэальна абранае кіраўніцтва горада — тады саступіла абласным прызначэнцам з вертыкалі першага прэзідэнта.

Але прыгожы Губерт Юрася Мацко ўсё роўна вернецца ў Гародню, бо ў рэшце рэшт дабро перамагае".

Падзяліцца

Апошнія запісы

Тры Белавежскія пушчы. Як агароджы на мяжы змяняюць лес і жывёльны свет у Беларусі, Польшчы і паміж платамі

Белавежская пушча сёння раздзеленая не на дзве, а насамрэч на тры часткі: беларускую, польскую і…

31 сакавіка 2025

«Трэнд — мацоўня, здароўе». Задалі адны і тыя ж пытанні металістам з Беларусі і Польшчы

Ужо некалькі дзесяцігоддзяў метал-музыка аб'ядноўвае людзей не толькі адных музычных прыхільнасцяў, але і падобнага светапогляду.…

26 сакавіка 2025

У гродзенскім ГЦ развяліся прусакі. Куды звяртацца, калі заўважылі насякомых у кафэ ці ў сябе дома

У ГЗК Triniti гродзенцы заўважылі прусака — насякомае бегала па канапе ў зоне фуд-корту. Hrodna.life…

26 сакавіка 2025

«Магчыма, будзе і новы матэрыял». Вакаліст гурта Ulis Слава Корань расказаў, як эміграцыя не дае яму пісаць

Беларускі гурт Ulis праіснаваў больш за 20 гадоў. Яго спадчына жыве - музыканты робяць каверы,…

20 сакавіка 2025

«Мама выпісвала фальшывыя дакументы і дапамагала трапіць у Польшчу». Рэпатрыянтка — пра дзяцінства ў Гродне і эміграцыю ў 1946-м

Крысціна Мішчук (Пянткоўская) нарадзілася ў 1933 годзе ў Гродне ў сям'і мясцовай інтэлігенцыі. Каталічка. Тата…

18 сакавіка 2025

«Мая зямля — што хачу, тое і раблю». З’ездзілі ў польскую вёску ля мяжы з Беларуссю, куды стараста запрашае жыць усіх ахвотных

У 500 метрах ад плота, узведзенага на польскім баку мяжы з Беларуссю, стаіць вёска Азяраны…

17 сакавіка 2025