Жыхароў вуліцы Рэпіна ў Гродне хвалюе стан сажалкі: другі год яна высыхае. Мясцовыя жыхары хочуць, каб вадаём захавалі і добраўпарадкавалі. Гарадскія ўлады ўжо некалькі гадоў вырашаюць, што рабіць з аб’ектам.
Сёння ад калісьці вялікай сажалкі, якая памятае эпоху караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага, засталіся дзве лужыны.
Яшчэ некалькі гадоў таму вадаём спрабавалі падтрымліваць у парадку, там часта можна было сустрэць рыбакоў і адпачываючых. Мясцовыя кажуць, што сажалка прыйшла ў запусценне пасля таго, калі яна стала пераходзіць ад адной арганізацыі да іншай.
Перакрылі падземную крыніцу
«Гэта ўжо зусім не тое возера, якое мы памятаем з пачатку 2000-х, — распавядае жыхарка вуліцы Рэпіна Наталля. — Так, з’явіліся дарожкі, альтанка, школу абгарадзілі плотам. Але вадаём стаў ператварацца ў балота. Старажылы распавядаюць, што камунальнікі перакрылі падземную крыніцу, якая сілкавала вадаём. З тых часоў ён стаў напаўняцца толькі за кошт дажджавой вады. У мінулым годзе лета выдалася засушлівым, возера высыхае на вачах. Качкі хадзілі ўжо не ўздоўж возера, а па найбліжэйшых дварах. Зазіралі і ў наш. Работнікі ЖЭСа, размешчанага непадалёк, уздыхалі і казалі, што вадаём трэба чысціць, але грошай у горада на гэта няма. А ў гэтым годзе я даведалася, што яго хочуць засыпаць — маўляў, і выгляду ніякага, і рассаднік камароў, і наогул, аказваецца, лепш там газон з дарожкамі».
«Не варта апускаць рукі»
Больш за 10 гадоў таму рашэннем праблемы сажалкі, якая знаходзіцца побач з гімназіяй № 4, пачаў займацца мясцовы жыхар Ігар Банцар. У 2018 год ён быў кандыдатам у дэпутаты ў Гродзенскі гарсавет ад акругі, на тэрыторыі якога знаходзіцца вадаём, і рашэнне праблемы было адным з пунктаў яго перадвыбарчай праграмы.
«Першы крок, які быў зроблены — высветліць, хто з’яўляецца ўласнікам возера ці на чыім балансе яно знаходзіцца, а таксама хто нясе адказнасць за яго ачыстку і прывядзенне ў парадак. Аказалася, што аб’ект з’яўляецца камунальнай уласнасцю Гродзенскай гарадской ЖКГ. Змест і неабходны рамонт паводле рашэння Гродзенскага гарвыканкама № 451
У 2018 годзе Банцар адправіў запыты ў гэтыя арганізацыі, каб даведацца, якія работы па сажалцы запланаваны.
«З адказу „Гродназелянбуда“ было ясна, што яны не могуць планаваць працу па гэтым аб’екце. Атрымліваецца, сажалка рашэннем выканкама замацавана за імі, а планаваць працу там яны не могуць, — дадае Банцар. — Адказ з „Рэмбудаўтадара“ гэта наогул верх абсурду нашай сістэмы. Аказваецца, у арганізацыі няма спецыялізаванай тэхнікі для вырашэння пытання па сажалцы. Гэта значыць, гарвыканкам вешае возера на арганізацыю, якая нават тэарэтычна не можа вырашаць пытанні па ачыстцы і г. д.».
Ігар лічыць, што жыхарам вуліцы не варта апускаць рукі. Ён і іншыя грамадскія актывісты гатовыя і далей займацца рашэннем праблемы з сажалкай.
«Калі мы будзем і далей масава распавядаць пра праблему, то, думаю, неўзабаве мы зможам яе вырашыць. Бо для ўлады самае страшнае — гэта калі праблема не замоўчваецца, а выносіцца на шырокае абмеркаванне і пра яе кажа мноства людзей. Тым больш,
што возера вельмі важнае для нашага раёна. Тут праводзяць час і пажылыя людзі, і маладыя бацькі з дзецьмі. Калі захочуць засыпаць, то атрымліваецца, што дарма былі выдаткаваныя велічэзныя сродкі з гарадскога бюджэту на добраўпарадкаванне возера і прылеглай тэрыторыі».
Возера плануецца захаваць
Сітуацыю з сажалкай пракаментавала дэпутат акругі Алена Жалезняковіч. Аказваецца, гэтае пытанне ў яе на кантролі ўжо другі год. Яна, як жыхар мікрараёна і дэпутат, таксама хоча ўпарадкаваць вадаём.
«Я звярталася ў Адміністрацыю Кастрычніцкага раёна і мы збіралі на ўзроўні кіраўніка нараду. Запрашалі туды дэпутата гарадскога савета Нікіціна, прадстаўнікоў УЖРЭП і гарадскога ЖКГ. Усё ўпіраецца ў праектную дакументацыю, якая неабходная для рэканструкцыі возера. Там змененая дрэнажная сістэма вадаёма і зачыненыя падземныя крыніцы паступлення вады, таму возера стала зарастаць».
У пачатку 2019 года Алена Жалезняковіч напісала зварот у ЖКГ і 15 сакавіка атрымала станоўчы адказ — аб’ект плануецца захаваць.
«Гэтым пытаннем я актыўна займаюся і падымала яго на пасяджэнні гарсавета. Я двойчы звярталася ў ЖКГ і ў сакавіку атрымала адказ. У трэцім і чацвёртым квартале 2019 года плануюцца работы па захаванні аб’екта: земляная падсыпка дна вадаёма і яго герметызацыя. Вышыня адхонаў будзе складаць два метры, глыбіня запаўнення вадой — адзін-паўтара метра. Плошча запаўнення вадой застанецца нязменнай», — дадала Алена Жалезняковіч.
Сажалку выкарыстоўвалі для шпацыраў
Сажалка па вуліцы Рэпіна з’яўляецца адной з нямногіх у Кастрычніцкім раёне Гродна. Яна вядома яшчэ з часоў Рэчы Паспалітай. Гісторыю вадаёма часта распавядае жыхарам мікрараёна кіраўнік музея ў гімназіі № 4 Вольга Грамыка.
«Сажалкі вакол каралеўскай рэзідэнцыі «Аўгустовак» мелі прыроднае паходжанне, але заўсёды былі акультураны. Вадаёмы пашыралі, паглыблялі або засыпалі, надаючы патрэбную форму, паводле неабходнасці і ў адпаведнасці з прызначэннем.
Адзіная захаваная сажалка на Рэпіна заўсёды мела не гаспадарчае прызначэнне, а шпацырнае. Яна заўсёды была абсаджаная дрэвамі, да яе вялі сцежкі. Мабыць, гэтая тэрыторыя, хоць і прыватная, ніколі не была закрытай, бо ў адной з Памятных кніжак Гродна гаворыцца, што «ў парк Аўгустова, што ў двух кіламетрах ад горада, любяць на выходныя выязджаць гродзенцы на пікнік, на прагулкі».
Асабліва папулярным возера ў якасці месца адпачынку гараджан стала ў польскі міжваенны перыяд. І ў савецкія гады, і ў цяперашні час тут адпачываюць гараджане. Сёння гэты аб’ект важны не толькі як частка гісторыі, але і з пазіцыі экалагічнага балансу мікрараёна", — адзначыла Вольга Грамыка.
