Людзі і справы

«Былі тысячы работ і ўсё раздаваў». Як майстар ствараў стары Гродна ў драўляных макетах

Сёння ад некалі велізарнай калекцыі драўляных макетаў у Генадзя Зараховіча засталося толькі некалькі штук. Мініяцюрныя храмы, замкі, палацы і дамы разабралі сябры і знаёмыя. Больш за 1000 розных макетаў зрабіў гродзенец за 30 гадоў, большая частка з іх прысвечана роднаму Гродна. На сваіх працах Генадзь ніколі не зарабляў, хоць і ведаў, што ствараў унікальныя рэчы.

Генадзю 54 гады і ён ужо некалькі гадоў як перастаў працаваць з дрэвам — зараз ён пячнік. Пра тое, што ён калісьці актыўна займаўся драўлянымі макетамі, нагадваюць працы ў вокнах яго кватэры на вуліцы Замкавай.

«Я заўсёды працаваў дома і зараз, калі няма чаго рабіць, магу ўзяцца за які-небудзь макет. І рабіць яго магу доўга, бо спяшацца мне няма куды», — кажа Генадзь.

Акно кватэры Генадзя на вуліцы Замкавай. А вы раней заўважалі на падаконніку макеты?

Для ўсіх макетаў не хапіла б і прыватнага дома

З дрэвам гродзенец пасябраваў яшчэ ў Зэльвенскім інтэрнаце, калі стаў займацца авіямадэлізмам. Аднойчы замест чарговай мадэлі самалёта ён вырашыў зрабіць макет царквы. З першага разу атрымалася не вельмі ўдала, але гэта стала пачаткам вялікага жыццёвага праекта.

Першыя ўдалыя макеты архітэктуры Генадзь пачаў ствараць у пачатку 1980-х гадоў, а ўжо ў 1985 разам з гісторыкам Міхасём Ткачовым і рэстаўратарам Уладзімірам Кіслым у Музеі атэізму (сёння — Музей гісторыі рэлігіі) выстаўляў вялікую калекцыю гродзенскіх макетаў, якая прастаяла больш за паўгода.

«Некалькі тысяч розных работ было ў мяне, — распавядае Генадзь. — Сёння прыватнага дома не хапіла б, каб усё змясціць. Я проста захапіўся гісторыяй Гродна і мне было цікава рабіць аб’екты гэтага горада. Я зрабіў многія дамы з раёна Новы свет, якіх сёння ўжо няма, страчаныя храмы і сінагогі. Для мяне было самым цікавым рабіць тое, чаго ўжо не было. Я рабіў макет згубленых помнікаў і не мог спыніцца, гэта быў як наркотык».

[irp posts="90 368″ name="Фотафакт: Новы свет пазбавіўся чарговага старога дома"]

Адзін з макетаў, над якім Генадзь зараз працуе. Робіць у вольны час.

Сышоў у печнікі

Макеты храмаў, замкаў і іншых аб’ектаў патрабуюць немалых высілкаў. Неабходна ўлічыць і адлюстраваць у працэсе макетавання ўсе архітэктурныя і гістарычныя асаблівасці.

«Мне хацелася паказаць як мага больш усяго. Зрабіў працу — падарыў і далей за справу, — кажа майстар. — У 1990-х у мяне дома ўжо месца не было, дзе можна было б захоўваць макеты. Калі выстаўляў частку калекцыі на вуліцы, то ўвесь двор на Замкавай займаў. Людзі збягаліся паглядзець. Польскія і беларускія журналісты прыязджалі. Потым і з Расіі завіталі. Але ў адзін момант мне надакучыла рабіць макеты. І я пайшоў у печнікі».

Старонка часопіса "Nad Niemnem", пач. 1990-х гадоў. Малады Генадзь Зараховіч трымае макет Старога замка.
Макеты Генадзя Зараховича ў часопісе "Nad Niemnem", пач 1990-х гадоў.

На самы доўгі макет выдаткаваў 8 гадоў

Такія макеты, якія ствараў Генадзь, сёння ў Гродне ніхто не робіць. На стварэнне адной работы сыходзіла ад месяца да некалькіх гадоў. На макетах гродзенец ніколі не зарабляў.

«Маладыя гродзенцы не жадаюць займацца сёння тым, чым я захапіўся ў свой час. Ніколі на макетах толкам не зарабляў. А яны экспертамі ацэньваліся ў вялікую суму, але звычайныя людзі гэтага ніколі не разумелі. Прасілі зрабіць, але ніхто не хацеў плаціць. Усім здаецца: узяў і зрабіў за вечар макет. Насамрэч на адну працу можа спатрэбіцца некалькі гадоў. Свой самы складаны праект царквы з дрэва я рабіў 8 гадоў. Вядома, не кожны дзень рабіў, а вечарамі, з вялікімі перапынкамі».

Макет са старой калекцыі, які Генадзю ўдалося адшукаць. Копія аднаго з дамоў у Гродзенскай вобласці.

Гродна ўжо не той

Генадзю дагэтуль паступаюць заказы на макеты, але рабіць іх з вялікім задавальненнем, як раней, ён ужо не можа. Кажа, мазгі «накіпаюць» ад скрупулёзнай працы. Цяпер ён робіць макеты толькі тады, калі ёсць час і жаданне.

«За некалькі дзясяткаў гадоў наш горад моцна змяніўся. Многіх цікавых і ўнікальных аб’ектаў ужо няма.
Стары замак ператвараецца ў незразумела што, драўляная архітэктура горада руйнуецца. Магчыма, калі-небудзь я ўзнаўлю стары Гродна ў макетах, але гэта будзе зусім іншая гісторыя».

[irp posts="89 718″ name=""Для горада новы музей, а для гараджан памяць". Гродзенец прапануе паставіць на Замкавай макеты згубленых помнікаў гісторыі"]

Падзяліцца
Меткі: асобыхобі

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024