У пачатку восені скончылася адна з галоўных трансфармацый апошняга часу. Дзякуючы расійскаму кінематографу Мікалай Васільевіч Гогаль з класіка руска-ўкраінскай літаратуры і «з нейкага дзядзькі з партрэта ў школьным кабінеце» ператварыўся ў экраннага супергероя. Ідэя прымусіць пісьменніка перажыць містычныя сюжэты сваіх твораў спадабалася гледачу, пра што сведчаць лічбы расійскага бокс-офіса.
Літаратурная творчасць Гогаля ўнікальна. «Кинопоиск» выдае больш за 150 экранізацый яго твораў! Не менш прыцягальная тэма самога жыцця літаратара: яго паходжанне, мукі напісання, душэўны стан, загадка пахавання, знікненне чэрапа…
Да гэтага часу расійскі кінаканвеер выпускаў для экрана толькі камерныя баёпікі Ясеніна, Талстога, Буніна, серыялы пра «шасцідзясятнікаў», Міхалкоў рыхтуе матэрыял пра Грыбаедава. Галівуд некаторымі фільмамі спрабаваў змясціць аўтараў у антураж і атмасферу іх уласных твораў (успамінаецца «Крумкач» з Эдгарам Аланам По).
Больш адпаведны варыянт для параўнання (але не па рамястве героя) — фільм Бекмамбетава «Лінкальн. Паляўнічы на вампіраў», дзе будучы прэзідэнт, таксама, як і кіношны Гогаль, сутыкаецца і змагаецца з нячысцікамі. Варта прызнаць смеласць прадзюсара Аляксандра Цэкала, які давёў сваю ідэю пра Гогаля да суцэльнай трылогіі.
Планавалі на ТБ, выпусцілі ў кіно
Пачаткова ўвесь зняты матэрыял меркавалася выпусціць на ТБ, але стваральнікі рызыкнулі, пасядзелі ў мантажнай, і ў выніку роўна за адзін год задуманы серыял прайшоў у кінатэатрах.
Але ірваны мантаж перашкаджае атрымаць асалоду ад прагляду. Кожная частка перанасычаная падзеямі, эпізоды змяняюць адзін аднаго з шалёнай хуткасцю. «Гогаль» здаецца бясконцым кліпам, дзе ўключана функцыя пастаяннай перамоткі да пачатку.
Зразумелая задума аўтараў: Гогаль перад тым, як напісаць свае містычныя творы, павінен іх спачатку перажыць. Але на экране герой не жыве, ён мучыцца ад празмернасці нечысці, ім жа прыдуманай. Гогаль як спрынтар на кароткай дыстанцыі пераскоквае бар’еры, і ўсё, што глядач можа запомніць, гэта толькі назва фільма.
Надта шмат дынамікі
Калі б я не чытаў «Вія» і «Вечары на хутары…», то было б вельмі цяжка ўсачыць за перыпетыямі і сюжэтнымі лабірынтамі. У стагоддзе дынамічнага драйву «Гогаль» як кіно ад гэтага ў першую чаргу і пакутуе. Гледачу варта даваць час перадыхнуць і асэнсаваць.
У кінематографе цяпер цяжка кагосьці здзівіць арыгінальнасцю. Звычайна ўсё лепшае пераходзіць з фільма ў фільм. Так і аўтары «Гогаля» не асабліва імкнуліся прыдумаць нешта сваё. Галоўны герой сваімі паводзінамі і рэакцыяй на тое, што адбываецца, вельмі падобны да Джоні Дэпа з «Соннай лагчыны». Як бы Аляксандр Пятроў не жмурыўся, параўнанне не на яго карысць.
Злапомны мантаж — гэта прамая адсылка да работ Гая Рычы, асабліва да Шэрлака Холмса. Але Гай за кошт такога мантажу і выпрацаваў свой рэжысёрскі стыль. У апошняй частцы «Страшная помста» ідэі Мікалая Васільевіча скончыліся. Давялося іх адбіраць у «Дракулы» Брэма Стокера.
Выкарысталі ўсё
«Гогаль», каб стаць мегапапулярным, выкарыстаў практычна ўсё з рэцэптаў паспяховага кіно: празмернасць крывавых і эратычных сцэн, запамінальных акцёраў, нават самога Мікалая Васільевіча. Але далей стварэння «прадукту» справа не дайшла. Можа быць, у серыяльнай форме будзе глядзецца арганічней.
