Гастрабар Werden: Рабіць бізнес экасвядомым ў нашых умовах атрымліваецца складана

Экалагічнаадказны бізнес у Беларусі - гэта пакуль яшчэ штосьці новенькае. Тым не менш, разуменне важнасці экалагічнага складніка ў любой дзейнасці паступова дабіраецца і да розумаў беларусаў. Сёння мясцовыя ўлады імкнуцца прытрымлівацца ідэі ўстойлівага развіцця, складаюцца цэлыя стратэгіі на пяцігодкі наперад. Аднак на практыцы гэтыя ідэі прыжываюцца з цяжкасцю. Гродзенскі гастрабар Werden спрабуе сумленна сартаваць свае адходы. Але з пластыка забіралі толькі бутэлькі. Кулінарнага трэнда — купляць і гатаваць з мясцовых фермерскіх прадуктаў - таксама не атрымліваецца адпавядаць. Чаму ідэі ўстойлівага развіцця ў мясцовых установах цяжка дасягальныя на практыцы?

У рэдакцыю Гродзенскага Зялёнага партала звярнулася кіраўніцтва гродзенскага гастрабара Werden. З моманту свайго адкрыцця бар пазіцыянаваў сябе як бізнес, які будзе імкнуцца адпавядаць ідэям ўстойлівага развіцця. Аднак, валодаючы тэарэтычнымі ведамі, на практыцы яны сутыкнуліся з праблемамі.

Раздзельны збор пластыка аказаўся бессэнсоўным заняткам

З першага дня ўстанова ўзялася за раздзельны збор адходаў і навучае гэтаму свой персанал. Гастрабар асобна збірае метал, паперу, батарэйкі, шкло. З утылізацыяй лямпаў і паперы дапамагае гродзенская фабрыка «Акцэнт». Дарэчы, кіраўніцтва «Вердена» у сябе дома таксама збірае смецце раздзельна, і спадзяецца, што такога прыкладу будуць прытрымлівацца ўсе супрацоўнікі. Акрамя гэтага, у памяшканнях гастрабара ўсе лямпы заменены на энергазберагальныя, персанал стараецца эканоміць ваду і электрычнасць (напрыклад, працуе такое простае на першы погляд правіла «Калі ў памяшканні нікога няма, значыць, святло гарэць не павінна»).

— Мы хочам, каб нашы супрацоўнікі працавалі ў сучасным еўрапейскім рэстаране, які будзе не горш, чым, напрыклад, у Санкт-Пецярбургу. Гродна знаходзіцца ў вельмі выгодным становішчы, людзі тут гатовы прыняць розныя экалагічныя трэнды, — лічаць у гастробаре.

Аднак не абышлося без складанасцяў: праблемы паўсталі з раздзельным зборам пластыка.

— Мы дамовіліся са Спецаўтагаспадаркай, каб нам паставілі асобныя бакі пад шкло і пластык. І тут паўсталі пытанні, што можна туды кідаць, а што не. Мы напісалі ліст дырэктару САГ, каб нам патлумачылі гэта пытанне. Атрымалі адказ, пачалі рабіць так, як там было напісана. А потым прыехалі работнікі спецаўтагаспадаркі забіраць смецце, і гэта выглядала так: яны перавярнулі жоўты бак з пластыкам і рыдлёўкамі пачалі грузіць у машыну толькі пластыкавыя бутэлькі. На пытанне — чаму, было сказана, што яны толькі пластыкавыя бутэлькі забіраюць на перапрацоўку. Усё астатняе — поліэтыленавая плёнка, крышкі і гэтак далей — не забіраецца і не перапрацоўваецца, — распавялі нам у гастробаре.

На пытанне, што ёсць ліст за подпісам дырэктара, дзе гаворыцца іншае, што ўсё гэта можна здаваць на перапрацоўку, работнікі адказалі, што дырэктар сам ўсяго не ведае.

— З паперай, металам і шклом праблем няма, а вось вырашыць пытанне з пластыкам мы не можам. У нас першапачаткова стаялі бакі для пластыка на кухні і ў памяшканнях, і мы цалкам яго сартавалі, аказалася, што рабіць гэтага не трэба. Атрымліваецца, інфармацыя ўсюды адна, а па факту ўсё робіцца зусім інакш, — дадалі яны.

Дарэчы, з бакаў для паасобнага смецця, якія стаяць каля жылых дамоў, таксама забіраюць толькі пластыкавыя бутэлькі.

Раздзельны збор смецця — гэта пытанне цаны бакаў і навучання супрацоўнікаў. Але хваляванне прадпрымальнікаў зразумела: не хочацца марнаваць сілы і рэсурсы на тое, што нікому не трэба і не нясе ніякай карысці. І цалкам слушнае пытанне — куды едзе адсартаванае смецце і як яго ў выніку перапрацоўваюць?

Па планах, з 1 сакавіка пачне дзейнічаць новы падыход да асобным зборы цвёрдых бытавых адходаў. Яшчэ тыдзень таму спецыялісты з Спецаўтагаспадаркі не маглі выразна растлумачыць, як трэба будзе правільна сартаваць смецце па новых нормах. Але ў «Гродзенскай праўдзе» з’явілася інфармацыя пра тое, што можна кідаць у спецыяльна прызначаныя кантэйнеры, а што нельга.

Таксама літаральна ўчора чытачы газеты маглі задаць спецыялістам пытанні па правільнаму сартаванню смецця. Першае пытанне было па пластыку. Аказваецца, цяпер усё пластыкавыя адкіды можна кідаць у кантэйнер адпаведнага тыпу:

— Завод па ўтылізацыі і механічнаму сартаванню адходаў ужо працуе ў тэставым рэжыме, вядзецца адладка тэхналагічнай лініі. Прымаецца ўвесь пластык, які паступае з горада і ў мяшаным смецці, і ў асобна. Раней ніхто не браў белую малочную бутэльку, цяпер увесь пластык ідзе ў перапрацоўку. Не кідайце яго ў агульны смецце, а збірайце асобна.

Ужо доўгі час Гродне чакае афіцыйнага адкрыцця смеццеперапрацоўчага завода. Яго ўжо паспяшаліся назваць новай турыстычнай фішкай горада, куды можна будзе хадзіць з экскурсіяй.

Пакуль жа тэрміны адкрыцця пастаянна пераносяцца. Вядома, што ўжо некалькі месяцаў на завод патроху завозяць смецце і тэстуюць абсталяванне. У апошні раз адкрыццё перанеслі на сярэдзіну лютага, але зноў-такі - без канкрэтнай даты.

[irp posts="8588″ name="Калі нарэшце пачне працаваць смеццеперапрацоўчы завод пад Гродна? Хроніка абяцанняў"]

Калі мы гаворым пра экалагічную палітыку дзяржавы, то дзіўна, што ніякай падтрымкі і бонусаў для юрыдычных асоб, якія імкнуцца самі прытрымлівацца ідэй ўстойлівага развіцця і навучаць гэтаму супрацоўнікаў - няма. У той жа час у шэрагу еўрапейскіх краін падобная ініцыятыва ўсяляк падтрымліваецца на дзяржаўным узроўні.

Прытрымлівацца трэнду рыхтаваць з мясцовых прадуктаў не атрымліваецца

Яшчэ адзін момант — супрацоўніцтва бізнесу з мясцовымі фермерамі, якія займаюцца арганічным гаспадаркай. Здавалася б, такое супрацоўніцтва магло б быць узаемна выгадна ўсім бакам, але тут выходзіць на першы план вялікая палітыка.

Як аказалася, фермеры арыентаваны на масавую вытворчасць, і прывозіць для якога-небудзь кафэ, напрыклад, 25 кг арганічнай бульбы ім не выгадна. Для буйных фермераў гэта не выгадна па той прычыне, што яны робяць дэкларацыі адпаведнасці харчовай прадукцыі і маркіроўкі згодна з тэхнічным рэгламентам ЕўрАзЭС. Фермеры вырошчваюць сваю арганічную прадукцыю і адпраўляюць яе на вялікія прадпрыемствы. Ім так прасцей і спакайней.

Фермеры паменш рэалізуюць прадукцыю праз пасрэднікаў, якія закупляюць тону тут, 100 кг там, потым робяць дакументы і адпраўляюць, напрыклад, у Расею.

Юрыдычным асобам у Беларусі нельга проста так пайсці на рынак і купіць свежую зеляніну і прадукты ў фермераў. Яны па закону не маюць права выкарыстоўваць прадукцыю, якая не мае дэкларацыю адпаведнасці. Фермеры, якія вырабляюць невялікую колькасць прадукцыі, дэкларацыю адпаведнасці не робяць.

З-за такіх заканадаўчых абмежаванняў і рамак Мытнага Саюза кухня не можа развівацца ў адпаведнасці з нейкімі трэндамі. Бо трэндавая кулінарыя завязана на лакальнай вытворчасці, рэгіяналізм вельмі важны. Той жа гастрабар Werden вымушаны прывозіць бульбу з Мінскай вобласці, шпінат — з Брэсцкай. Зразумела, што гэта менш выгадна, чым калі б яны закупаліся ў фермераў на месцы. Таму кіраўніцтва гастрабара ўсур'ёз разглядае магчымасці самастойнага вырошчвання зеляніны і некаторых прадуктаў, калі гэта будзе эканамічна мэтазгодна.

Чаму Гарадзеншчына як адзін з вядучых сельскагаспадарчых рэгіёнаў, не мае такога здаровага рэгіяналізму і тут няма прыярытэту мясцовых прадуктаў над прадукцыяй з іншых абласцей? Прадпрымальнікам прыходзіцца выкарыстоўваць часнык з Кітая, а не з Беларусі, толькі з-за наяўнасці суправаджальных дакументаў ў першага. І яшчэ вялікае пытанне, у каго больш экалагічна і бяспечна — ў буйных вытворцаў або дробных мясцовых.

Наша дзяржава імкнецца ўсё і ўсіх кантраляваць. Гэта нонсэнс — дазволіць юрыдычнай асобе купляць прадукцыю ў фермера без суправаджальных дакументаў. Хоць нават на Скідзельскім рынку, як вядома, мясцовая служба правярае прадукцыю, якую там прадаюць. Любы нармальны фермер, які хоча пратрымацца на рынку больш за месяц, будзе зацікаўлены ў доўгатэрміновым супрацоўніцтве з мясцовымі рэстаранамі і не будзе падстаўляцца. Але бюракратычныя перашкоды і вал неабходных паперак адбіваюць любое жаданне рабіць хоць нешта ў гэтым кірунку.