Город

«Каб супраціўнік не даведаўся». Як гродзенцам знайсці бамбасховішчы, калі яны засакрэчаныя

Бамбасховішчаў у Гродне няма. Наогул. Месцы, якія могуць абараніць людзей у выпадку надзвычайных сітуацый, зараз называюцца «ахоўнымі пабудовамі» ці прасцей — «сховішчамі». Іх у горадзе каля сотні. Дзе яны знаходзяцца, жыхарам раскажуць толькі ў выпадку непасрэднай небяспекі. Да часу ікс інфармацыя засакрэчаная. «Каб праціўнік не пазнаў і не атакаваў менавіта туды», — растлумачыла Hrodna.life крыніца, блізкая да службаў грамадзянскай абароны горада.

«У цэнтры іх шмат»

Каб даведацца, дзе схавацца ў час надзвычайнай сітуацыі, гродзенцы Юліі Калядзе давялося настойліва тэлефанаваць па розных інстанцыях — ад ЖЭСа, да якога належыць дом, да бюро аховы працы ва УЖРЭПе.

«Спачатку мне правялі лекцыю, што трэба захоўваць спакой, а праз СМІ раскажуць, што рабіць, — напісала Юлія на асабістай старонцы ў Facebook. — На мае довады, што, збіраючы дзіця, не будзе часу глядзець/чытаць, ды яшчэ і не факт, што будзе тэлефон з інтэрнэтам, мне адказалі: «Не трэба нагнятаць. Беларусь ніхто не кране».

У выніку на настойлівыя просьбы Юліі адказалі, што «ў цэнтры іх [сховішчаў] шмат. Назвалі адрасы на Сацыялістычнай, 51, 51а, 24, 28; Карбышава 7, 13, 22, згадалі, што ёсць сховішчы на вуліцы Кірава. З пачаткам вайны ва Украіне пытанне аб бяспецы ў горадзе ў час надзвычайных сітуацый для многіх гродзенцаў перастаў быць «чыста тэарэтычным».

Калі бачыце ў дварах дамоў такія збудаванні - амаль пэўна ў бліжэйшых дамах ёсць сутарэнні-бамбасховішчы. Бетонныя «кубікі» — выхады сістэм вентыляцыі ахоўных збудаванняў

Дзе шукаць ахоўныя збудаванні і што гэта такое

Ахоўныя збудаванні (АЗ) — гэта збудаванні, прызначаныя для абароны людзей ад уздзеяння ўразлівых фактараў ядзернай, хімічнай і бактэрыялагічнай зброі, а таксама ад уздзеяння другасных фактараў пры ядзерным выбуху і пры ўжыванні звычайных сродкаў паразы супраць мірнага насельніцтва. Сховішчы — гэта герметычныя інжынерныя збудаванні, якія забяспечваюць абарону людзей ад уздзеяння ўсіх фактараў уражанння зброі масавага паражэння (ЗМЗ).

Ахоўныя збудаванні і сховішчы абсталёўваюць герметычнымі дзвярыма і ахоўнымі шлюзамі, фільтра-вентыляцыйным абсталяваннем, запасамі вады і санвузламі. У іх прадугледжваюцца запасныя выхады на выпадак разбурэння будынка і завалаў. За кожным ахоўным збудаваннем замацаваны адказны. На ўваходзе павінна вісець таблічка з надпісам «ахоўнае збудаванне» або «сховішча».

Што ўзяць з сабой у сховішча — камплектуем «трывожны чамаданчык»

  • цёплае адзенне — швэдар, штаны, ласіны, пальчаткі, шапка і шалік;
  • некалькі камплектаў ніжняй бялізны і шкарпэтак;
  • зручны і трывалы абутак;
  • аптэчка — бінты, пластыр, ёд, перакіс, спірт, вата, гарачкапаніжальныя прэпараты, лекі ад дыярэі, супрацьвірусныя, заспакаяльныя сродкі і антыбіётыкі, вітаміны групы В;
  • сродкі асабістай гігіены — вільготныя і сухія сурвэткі, зубная паста і шчотка, антысептык, вадкае мыла, гігіенічныя пракладкі;
  • дакументы ў непрамакальнай упакоўцы;
  • зараджаны паўэрбанк, зарадка для тэлефона;
  • мультытул-інструмент, які сумяшчае ў сабе нож, шыла, адвёртку, нажніцы і г. д.;
  • ліхтарык і батарэйкі;
  • спальны мяшок, коўдру, падушкі;
  • металічны посуд і сталовыя прыборы;
  • запалкі і запальнічку.

Што ўзяць з сабой з прадуктаў? Тое, што захоўваецца доўга!

  • Мёд. Захоўвае свой смак дзесяцігоддзямі, калі захоўваецца ў драўлянай або шкляной тары.
  • Соль і цукар — «вечныя» прадукты. Іх тэрмін захоўвання складае каля 8 гадоў. Таксама доўга захоўваюцца цукровыя ледзяшы і ірыскі.
  • Шакалад без дабавак пры пакаёвай тэмпературы можа захоўвацца 1 год, з ягадамі і арэхамі - 6 месяцаў.
  • Макароны, у тым ліку хуткага прыгатавання, — тэрмін захоўвання 2−3 гады ў сухім памяшканні.
  • Згушчанае малако ў бляшанцы захоўваецца 1 год, у пластыкавым пакунку — 6 месяцаў.
  • Яйкі (нямытыя) можна захоўваць без халадзільніка каля месяца, у халадзільніку — 3 месяца.
  • Белы рыс — рэкардсмен сярод крупаў па часе захоўвання. Ён можа не псавацца гадамі. Тэрмін захоўвання грэчкі і проса — 9 месяцаў, манкі — 10 месяцаў, аўсянкі — 1 год, гароху — 2 гады.
  • Кансервы — тэрмін захоўвання да 5 гадоў.
  • Спецыі, сухія запраўкі і булённыя кубікі — да 1 года.

Спадчына «халоднай вайны»

Усяго ў Гродне больш за 100 сховішчаў. Большая частка такіх збудаванняў - спадчына «халоднай вайны». Іх будавалі ў савецкі час на буйных прамысловых прадпрыемствах, якія маглі працаваць «на абаронку». Гэтыя прытулку разлічаны на тую колькасць людзей, якое працуе на прадпрыемстве ў адну змену.

Адно з самых вялікіх гродзенскіх сховішчаў знаходзіцца на заводзе карданных валаў («Белкард» на вуліцы Шчаснага, побач з чыгуначным мостам). Яго змяшчальнасць — 1200 чалавек.

Гродзенскі краязнаўца Андрэй Мялешка распавёў Hrodna.life пра яшчэ некалькі ахоўных збудаванняў горада: «Адно з самых вялікіх бамбасховішчаў знаходзіцца пад забаўляльным цэнтрам «Галактыка». Будаўніцтва пачалося ў 1980-х гадах — там мусіў з’явіцца Палац будаўнікоў. Яго бамбасховішча разлічана на 500−700 чалавек.

Вялікае сховішча ёсць у падвалах завода «Радыёхваля». У 1990-х там абсталявалі глядзельную залу і ладзілі канцэрты".

Чытачы распавялі Hrodna.life, што сховішчы ёсць [як мінімум] на «Азоце», заводзе такарных патронаў («БелТАПАЗ»), на абутковай фабрыцы, пад «Гроднажылбудам». Пра бамбасховішча мясакамбіната самі супрацоўнікі распавядаюць байку, што запасны выхад з яго замуравалі. Прычына — гэтым шляхам нядобрасумленныя работнікі выносілі з прадпрыемства мяса.

Сховішчы ёсць у школах і бальніцах

Абсталяваныя бамбасховішчамі некаторыя ўстановы адукацыі. Пра гэта Hrodna.life распавялі былыя вучні. Па іх словах, сховішчы ёсць у гімназіі па Парыжскай камуны, 3, у СШ № 6 на Гарнавых, 31, у гімназіі № 9 на Пестрака, 34/1, у гімназіі № 2 на Болдзіна, 10б, у гімназіі № 7 на Касманаўтаў, 38б, у СШ № 15 на Міра, 15, у СШ № 13 на Бярозавай, 3, у школе-інтэрнаце для дзяцей з парушэннем слыху на Сухамбаева, 9, у інтэрнаце Аграрнага ўніверсітэта на Сацыялістычнай, 53, у інтэрнаце музычнага каледжа на Янкі Купалы, 57.

Ёсць сховішчы ва ўсіх гарадскіх бальніцах.

Квеструм, бар і тату-салон — гэта таксама бамбасховішчы

Звычайна сховішчы знаходзяцца ў падвалах і часта здаюцца ў арэнду. Карэспандэнту Hrodna.life распавядалі, што ў адным з такіх памяшканняў знаходзіцца трэнажорная зала, ў іншых — бытоўкі або склады. У сховішчы дома № 9 па вул. Гагарына размясціўся архіў бальніцы № 2, у сховішчы на Маставой, 31, пад барам Svaboda знаходзіцца бар Podval. У сховішчы пад крамай «Санта» на Гагарына абсталявалі квэст-рум, ён называецца «Сховішча» і «Уцёкі з турмы». У сховішчы жылога дома на Леніна, 30 размясціўся тату-салон «Адважнае сэрца».

Сховішчы ў жылых будынках ёсць толькі ў Старым горадзе. Новыя праекты практычна не прадугледжваюць ахоўных збудаванняў у падвалах. Гэта моцна павышае цану будаўніцтва.

Пра тое, як выглядалі бамбасховішчы дамоў пабудовы 1950-х гадоў для Hrodna.life распавёў Андрэй Мялешка. У дзяцінстве ён жыў такім доме: «Адно з бамбасховішчаў для грамадзянскіх жыхароў было абсталявана ў падвалах «сталінкі» на Гарнавых, 6. Сховішчы там двухпавярховыя. Увайсці ў іх можна проста з пад’ездаў. Бетонныя скрынкі выцяжкі размяшчаліся ў двары дома. Праз іх мы з мясцовымі хлапчукамі лазілі ў бамбасховішча. Трэба было прапаўзці ўніз па шахце метраў 50.

У 1990-х у гэтых памяшканнях размяшчаліся швейныя майстэрні. Можна было зайсці і ўбачыць стэлажы са скрынкамі, у якіх ляжалі супрацьгазы".

Па дзейных правілах камерцыйнае выкарыстанне памяшканняў бамбасховішча магчыма. Умова — захаваць ахоўную інфраструктуру і вызваліць пры неабходнасці.

Пад бамбасховішча могуць выкарыстоўвацца збудаванні падвойнага прызначэння — метро ці падземныя паркінгі. Метро ў нас няма. Падземныя паркінгі ёсць у дамах на Парахавой, 9/1, Купалы, 88а, Дзяржынскага, 40 і Захарава, 24.

Падземны паркінг пад домам 9/1 па вуліцы Парахавая. Такія збудаванні таксама могуць выкарыстоўвацца для сховішчаў

Як даведацца, куды бегчы

Дакладную інфармацыю, дзе менавіта знаходзіцца «ваша» сховішча, знайсці не атрымаецца. Куды бегчы і што рабіць паведамяць толькі ў выпадку надзвычайнай сітуацыі.

«Калі чалавек даўжэй за дзве хвіліны чуе гук сірэны — ён мусіць уключыць радыё, тэлевізар або зайсці на сайт МНС. У тэлеэфіры з’явіцца бягучы радок або ўзнікне перапыненне эфіру, на радыё будзе ажыццёўлены FM-перахоп, на сайце з’явіцца асобнае паведамленне з кароткім апісаннем сітуацыі і інструкцыямі таго, што трэба рабіць. Эвакуацыя ў сховішча патрэбная далёка не ў кожнай сітуацыі, але калі ўзнікне такая неабходнасць — у паведамленні будуць пададзены ўсе патрэбныя каардынаты», — расказаў прэс-сакратар МНС.

Таксама можна знайсці інфармацыю, як паводзіць сябе пры розных надзвычайных сітуацыях, у дадатку «МНС Беларусі: дапамога побач».

Будынка з бамбасховішча, пра якія распавялі Hrodna.life чытачы:

  • Маставая, 51, 51а, 24, 28,
  • Карбышава, 7 (праз дарогу ад «Белтэлекама»),
  • Карбышава, 13, 21,
  • Карбышава, 22 (крама № 11 «Прадуктовая»),
  • Леніна, 30 (тату-салон «Адважнае сэрца»),
  • Пад крамай «Ваўкавыскі»,
  • Савецкая, 4 (за Домам прафсаюзаў),
  • Будзёнага, 37 (чыгуначны вакзал),
  • Маставая, 31 (пад барам Svoboda, дзе знаходзіцца бар Podval),
  • Гагарына, 41/1 (пад крамай «Санта» — там квэструм),
  • Шчаснага, 38 (завод «Белкард» на 1200 чалавек),
  • Гарнавых, 31 (СШ № 6),
  • Гарнавых, 6 (крама «Дамалюкс»),
  • Гагарына, 9 (падвал кутняга пад’езда, там архіў бальніцы № 2),
  • Гаспадарчая, 23 (ФЭУ ГрГУ),
  • Азёрская шаша, 5б (крама «Пінскдрэў»),
  • Элізы Ажэшкі, 30 (Дом афіцэраў, пішуць, што заўсёды было затоплена),
  • Кастрычніцкая, 3 (у будынку з філіялам Беларусьбанка),
  • Сацыялістычная, 49 (крама «Белвест», 2 пад’езд, раней была шыльдачка, цяпер няма),
  • Мясніцкая, 25 (мясакамбінат),
  • Янкі Купалы, 63 (за гатэлем «Турыст»),
  • Янкі Купалы, 55 (за музычным каледжам),
  • Янкі Купалы 57 (інтэрнат музкаледжа),
  • Янкі Купалы, 89 (клінічная бальніца № 4),
  • Пестрака, 34/1 (гімназія № 9), 36,
  • Ліможа, 3 (ДУА № 94),
  • Ліможа, 4,
  • Болдзіна, 10б (гімназія № 2),
  • Болдзіна, 12 В,
  • Каліноўскага, 69 (жылы дом),
  • Індурская шаша, 12, 14 (СШ № 31 і № 34),
  • Вішнявецкая, 14 (СШ № 38),
  • Горкага, 91 (каля рынку «Карона», у ім «Гранітэкс»),
  • Горкага, 77 (будынак радзільні),
  • Горкага, 80 (сталовая медуніверсітэта),
  • Церашковай, 48 (ДУА № 96),
  • БЛК, 21,
  • Сухамбаева, 9 (школа-інтэрнат для дзяцей з парушэннем слыху),
  • Пушкіна, 37а,
  • Урублеўскага, 92,
  • Астроўскага, 2, 4,
  • Астроўскага, 22 (Дзіцячая бальніца),
  • Горкага, 6,
  • М. Горкага, 47 (аддзяленне «Альфабанк»),
  • Камунальная, 2 (ГАКБ медыцынскай рэабілітацыі),
  • Касманаўтаў, 2,
  • Касманаўтаў, 4а (крама «Марка»),
  • Касманаўтаў, 38б (гімназія № 7),
  • Міра, 15 (СШ № 15),
  • Бярозавая, 2 (СШ № 13),
  • Будзёнага, 42 (РУП «Гроднаэнерга»),
  • Будзёнага, 34 (стаматалогія «Ортадэнт»),
  • Будзёнага, 23,
  • Сацыялістычная, 28, 49, 51, 51а,
  • Сацыялістычная, 53 (Аграрны універсітэт),
  • Суворава (пад «Гроднажылбудам»)
  • Кірава, 30, 32,
  • Леніна, 26,
  • Ажэшкі, 22,
  • К. Маркса, 29,
  • Парыжскай Камуны, 3, 6,
  • Свярдлова, 17,
  • у аблвыканкаме,
  • у дамах на Реймонта, Свярдлова, Гагарына, Тэльмана, у дварах за крамай «Баторыя».
Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024