«Знайшлі гашыш за 10 хвілін». Як на мяжы даглядаюць транспарт

У пункце пропуску «Бераставіца» на беларуска-польскай мяжы пабудуюць інспекцыйна-даглядны комплекс. Падобны ІДК ужо 5 гадоў працуе на польскім напрамку ў пункце пропуску «Брузгі». Калі машына праходзіць праз ІДК, час мытнага кантролю скарачаецца ў некалькі разоў. Гродзенскія мытнікі распавялі Hrodna.life, як працуе гэта абсталяванне і як тэхналогіі мяняюць працу мытні.

Як уладкаваны ІДК у Брузгах

ІДК — гэта два будынкі. Адзін для супрацоўнікаў і кіроўцаў, другі - ангар для праверкі транспарту.

На мяжы распавядаюць, што ИДК працуе па тэхналогіі неінтрузіўнага дагляду. Гэта значыць, без ускрыцця транспарту. Калі па-простаму, у ИДК ёсць «рамка», якая праязджае над транспартным сродкам і скануе яго рэнтгенаўскімі прамянямі. Малюнак — сканаграма — выводзіцца на манітор камп’ютара.

Пры даглядзе ўручную праверка аднаго аўтамабіля можа заняць да 8−10 гадзін, у залежнасці ад складанасці грузу. Кантроль нават самай вялікай фуры з ужываннем ІДК патрабуе не больш 15 хвілін.

Аператар атрымлівае сканаграму на экран і аналізуе малюнак. Яго задача — пераканацца, што ў транспартным сродку няма «даўкладанняў» — тавару, які незаконна спрабуюць перамясціць праз мяжу. Калі ўсё ў парадку, машына можа ехаць далей.

Пры такім кантролі павышаецца бяспека мяжы. Забароненыя рэчывы і тавары ад прамянёў не схаваеш. Выдаткі часу пры аўтаматычным кантролі памяншаюцца ў разы. Супрацоўнік, які дзесяць гадзін аглядаў бы аўтамабіль, можа выконваць іншую працу.

«ІДК у першую чаргу скарачае час правядзення мытнага кантролю. Наша задача — хутка правесці агляд. Калі парушэнняў няма, аўтамабіль можа далей рухацца па прызначэнні, — кажа Ілля, супрацоўнік аддзела правядзення аперацый мытнага кантролю. — Калі ўзнікаюць абгрунтаваныя падазрэнні, што ў транспартным сродку ёсць забаронены да перамяшчэння тавар, напрыклад, наркотыкі, аўтамабіль могуць нават дэмантаваць. Так было з Lexus, усярэдзіне якога апынулася некалькі сотняў кілаграм гашышу. Каб атрымаць доступ да схованкі, машыну распілавалі «балгаркай».

Як гэта працуе

Каб растлумачыць, як знаходзяць тайнікі ў аўтамабілях, спецыяліст паказваюць сканаграму з выяўленым даўкладаннем у тайніку.

«Гэта транспартны сродак прыбыў па зялёным калідоры на ўезд у Беларусь. Пасля агляду з ужываннем ІДК знайшлі схованку. Выказалі здагадку, што там наркатычнае рэчыва. Аўтамабіль адразу адправілі на паглыблены дагляд. Схованку дэмантавалі. У ім апынуўся гашыш».

На другой сканаграме Ілля паказвае, як незаяўлены тавар выявілі ў кантэйнерах для запчастак.

Каб знайсці на сканаграме схованкі і даўкладанні, мытнікі ўжываюць розныя фільтры. Праз іх можна ўбачыць розныя рэчывы — арганіку, метал, вадкасці і іншыя. Яшчэ адзін сакрэт паспяховага пошуку — веданне канструктыўных асаблівасцяў розных аўтамабіляў.

«Калі працуеш тут пастаянна, ужо ведаеш, што і дзе могуць хаваць, — кажуць спецыялісты. — „Лішнія“ дэталі, нехарактэрныя для аўтамабіля пэўнай маркі, таксама адразу бачныя».

Як вучаць супрацоўнікаў

Самае галоўнае ў навучанні - практыка. «У кожнага супрацоўніка ёсць свае напрацоўкі і веды», — кажа Ілля. Паводле ўніверсітэцкага дыплома ён спецыяліст у сферы турызму і эканаміст-лагіст. Абсталяванне ІДК вывучаў ужо на мытні. Спачатку — па інструкцыях і пераймаючы вопыт калег. Потым — на семінарах у інстытуце павышэння кваліфікацыі мытных органаў. Пасля паспяховага завяршэння навучання атрымаў сертыфікат на права працы з ІДК. Такі дакумент ёсць ва ўсіх, хто працуе на даглядным комплексе.


Чытайце таксама: С отдельными кабинетами и служебным автомобилем. Как живут и работают собаки Гродненской таможни


Калі аддзел правядзення аперацый мытнага кантролю толькі фармаваўся, у ім было пяць-сем чалавек. Зараз тут працуе больш за 60 спецыялістаў.

«Змена з чатырох чалавек фармуецца так, каб вопытныя калегі былі разам з маладымі», — адзначае Юлія Раманюк, галоўны інспектар аддзела ідэалагічнай работы Гродзенскай рэгіянальнай мытні.

Як ІДК змянілі працу мытні

Інспекцыйна-даглядныя комплексы прымяняюцца ў Гродзенскай рэгіянальнай мытні каля 10 гадоў. Цяпер іх пяць: два стацыянарныя і тры мабільныя.

У Брузгах комплекс працуе больш за пяць гадоў. За гэты час з яго прымяненнем выявілі больш за 500 кг наркотыкаў.

«Эфектыўнасць выяўлення парушэнняў у 2019 годзе ў параўнанні з 2018-м вырасла на 30%. Усяго за мінулы год з ужываннем ІДК выявілі больш за 1,5 тысяч парушэнняў, — распавядае Юлія Раманюк. — З пачатку 2020 года выявілі больш за 250 парушэнняў, кошт незаконна перамяшчанага тавару склаў каля 1 млн рублёў».

Наколькі ІДК бяспечны для кіроўцаў і супрацоўнікаў

Ангар з «рамкай» абсталяваны шматступеннай сістэмай бяспекі. Калі кіроўца выпадкова застаўся ў ангары, супрацоўнік мытні ўбачыць гэта на камеры. Сам кіроўца можа скарыстацца тросам аварыйнага спынення. Гэта адключыць крыніцу іанізуючага выпраменьвання.
Трэцяя ступень кантролю — датчыкі руху: пры адкрытай дзверы ангара прывесці ІДК у дзеянне не дазволіць аўтаматыка.

Разам з сістэмай кантралюе бяспеку і сам інспектар. «Без людзей усё роўна не абысціся: якая б тэхніка не была, патрэбныя і досвед, і веданне псіхалогіі. Аўтамабіль жа сюды накіраваў чалавек, інспектар, які працаваў на лініі», — кажа Ілля.

Прамяні - гэта бяспечна?

Іянізавальнае выпраменьванне ад ІДК заўсёды пад кантролем. Тут у кожнага супрацоўніка ёсць персанальны дазіметр, устаноўлены нормы радыяцыйнай бяспекі.

«Скардзяцца і не жадаюць ехаць „пад рамку“, як правіла, тыя вадзіцелі, у каго сумленне не зусім чыстае — абмежаванняў па колькасці аглядаў з ужываннем ІДК няма ні на легкавы, ні на грузавы транспарт», — кажа Віктар Гурэеў, намеснік начальніка мытнага паста «Брузгі» Гродзенскай рэгіянальнай мытні.

Для кіроўцаў усе небяспечныя фактары выключаны — падчас кантролю яны знаходзяцца ў пакоі чакання. Супрацоўнікі падчас сканавання таксама не кантактуюць непасрэдна з абсталяваннем у ангары. У гэты час яны ў сваім памяшканні, за камп’ютарамі. Сам ангар зачынены свінцовымі варотамі і маналітнымі сценамі.

Колькі машын можа прасканаваць ІДК

Па словах супрацоўнікаў мытні, тэхнічных абмежаванняў на колькасць праверак няма. Усё залежыць ад патоку машын і ад чалавечага рэсурсу.

«Можам працаваць кругласутачна. Пры неабходнасці павялічваем колькасць аператараў. Пры цяперашніх сродках сувязі магчымая і дыстанцыйная праца. Супрацоўнік можа знаходзіцца ў іншым месцы,
бачыць гэтую карцінку і даваць сваё заключэнне», — кажа Віктар Гурэеў.

Наступны пабудуюць у Бераставіцы

Падобны ІДК плануюць пабудаваць у пункце пропуску «Бераставіца» ў рамках Праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва Польшча-Беларусь-Украіна на 2014−2020 гг. Праграму фінансуе Еўрасаюз для развіцця супрацоўніцтва, устанаўлення партнёрства і ўстойлівага рэгіянальнага развіцця. «Будаўніцтва рэнтгенаўскай сканіруючай сістэмы кантролю транспартных сродкаў у аўтадарожным пункце пропуску «Бераставіца» — адзін з праектаў праграмы. Уклад Еўрапейскага саюза па ім складзе каля 4 мільёнаў еўра.


Чытайце таксама: «Сначала думали, пойдем в отпуск». Чем занимаются контрабандисты и перевозчики при закрытых границах


Рэалізацыя праекта палепшыць кантроль на мяжы. Для гэтага тут пабудуюць інспекцыйна-даглядны комплекс з рэнтгенаўскай сканіруючай сістэмай, ахоўным будынкам для яго і будынкам для спецыялістаў мытні і вадзіцеляў. У рамках праграмы падрыхтуюць экспертаў для працы з комплексам і правядуць абмен вопытам па выкарыстанні сканаграм з польскімі партнёрамі.

На якім этапе будаўніцтва

Першая пастаўка абсталявання прайшла ў красавіку 2020 года. У мытню паступілі дэтэктары і відэаэндаскопы, якія дазваляюць вызначыць наяўнасць слядоў наркатычных сродкаў і выбуховых рэчываў, а таксама выявіць схаваныя ў цяжкадаступных месцах аўтамабіляў іншыя забароненыя да перамяшчэння тавары.

Ужо зацвердзілі праектна-каштарысную дакументацыю на будаўніцтва аб’екта. На выкананне будаўнічых работ, пастаўку абсталявання і навучанне спецыялістаў аб’яўлены міжнародны тэндар.

Чаму Бераставіца

Бераставіцу абралі, таму што гэта адзін з самых запатрабаваных кірункаў. Зараз там працуе мабільны ІДК, які прыйшоў у рамках міжнароднай кітайскай дапамогі перад Еўрапейскімі гульнямі. Ён працуе па той жа тэхналогіі, але ў стацыянарным ІДК больш камфортныя ўмовы для мытнікаў і вадзіцеляў, а таксама большая магутнасць.

Ці значыць гэта, што ў «Брузгах» чэргі стануць менш, мытнікі прагназаваць не бяруцца. Маршруты дастаўкі распрацоўваюць перавозчыкі, пункты перасячэння мяжы выбіраюць таксама яны. Трапіць у Гродзенскую вобласць з-за мяжы аўтамабільным транспартам можна праз 7 рэспубліканскіх пунктаў мытнага афармлення, два з іх на польскім напрамку і пяць — на літоўскім. Якасць працы забяспечана на кожным з іх. Па выніках працы у 2019 годзе Гродзенскую рэгіянальную мытню прызналі лепшай.

У ідэале, кажуць супрацоўнікі мытні, ІДК патрэбныя ў кожным пункце пропуску, праз які ідзе транспарт. Але ў разлік бяруць не мары, а мэтазгоднасць. «Улічваем у тым ліку напружанасць транспартнага патоку і размяшчэнне пункта пропуску, — кажа Віктар Гурэеў. — Стацыянарныя ІДК прадугледжваем там, дзе абсталяванне будзе актыўна ўжывацца і даваць адпаведныя вынікі, а не будзе прастойваць дарма».


Артыкул падрыхтаваны ў рамках сумеснага праекта з EU Neighbours East «СВОЙ КРАЙ: ПАРТРЭТЫ». Погляды, выяўленыя ў тэксце, належаць выключна аўтару артыкула.


Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024