«Я дапамагла выгадаваць унукаў - і развіталася». Гэтая 72-гадовая гродзенка шмат вучыцца, займаецца спортам і жыве на дзве краіны

Разам з МТС інтэрнэт-часопіс CityDog.by робіць рубрыку «Натхняльнікі» аб актыўных беларусах «залатога веку». На гэты раз з гераіняй з Гродна — 72-гадовай Зінаідай Лойка пагаварылі аб спартыўным арыентаванні, перамогах, траўмах і жыцця на дзве краіны.

Нягледзячы на тое, што Зінаіда на пенсіі, кожны яе дзень распісаны па гадзінах — жанчына наведвае курсы ва «Універсітэце залатога веку». Таму на сустрэчу з ёй давялося літаральна прабівацца — некалькі вольных гадзін знайшліся толькі ў панядзелак.

У гэтым будынку знаходзіцца «Універсітэт залатога веку».

Дамовіліся на 14:00 — вырашылі паразмаўляць у кафэ, якое бліжэй за ўсё да «Універсітэту». А перад гэтым яна паспела схадзіць на заняткі па польскай мове і на гімнастыку Хаду.

— У аўторак я сама вяду групу па лячэбнай фізкультуры пры захворваннях пазваночніка, затым іду на турнір па гульні «Што? Дзе? Калі? «, а вечарам — вывучаць псіхалогію. У сераду ў мяне зноў польская мова і занятак у тэатральнай групе, па чацвяргах — італьянская. Пятніца — наогул загружаны дзень: арт-тэрапія, фэн-шуй і жывапіс.


«Мама, не тупі!» Чаму не трэба баяцца пенсіі, пакуль ёсць Універсітэт Залатога Веку


Выхадныя таксама занятыя: я займаюся спартовым арыентаваннем (від спорту, у якім удзельнікі пры дапамозе спартыўнай карты і компаса павінны прайсці невядомую ім трасу праз кантрольныя пункты, размешчаныя на мясцовасці. — Рэд.) — гэта маё галоўнае захапленне з 27 гадоў.

Пра траўмы, перамогі і італьянскую мову: «Усе рэкорды трэба ставіць у маладосці»

Зінаіда кажа, што вакол спорту яе жыццё круціцца і цяпер — напрыклад, менавіта праз спорт яна стала вывучаць італьянскі мову. У Італіі праходзілі спаборніцтвы па арыентаванні, падчас якіх удалося павандраваць па краіне. Жанчыне настолькі спадабалася там, што «душа папрасіла» і мову вывучыць.

— У Сестрыеры, дзе ў свой час праходзілі спаборніцтвы па гарналыжным спорце падчас Зімовых Алімпійскіх гульняў у Турыне, у нас была база. Там жа праходзілі і самі спаборніцтвы. Але італьянскую, як і польскую, я пачала вучыць толькі ў гэтым годзе — да гэтага заўсёды размаўляла па-ангельску.

А пазнаёмілася са спартовым арыентаваннем Зінаіда пасля заканчэння медыцынскага інстытута ва Уладзівастоку — па спецыяльнасці яна спартыўны лекар. Кажа, па размеркаванні трапіла ў спартыўна-фізкультурны дыспансер — там у якасці лекара суправаджала ўдзельнікаў спаборніцтваў па арыентаванні.

— Мне самой стала цікава, чым яны там займаюцца. І неяк раз, калі ўжо ўсе ўдзельнікі разбегліся, я падышла да трэнера і спытала, як і што трэба рабіць. Ён тады ўзяў мапу, компас і патлумачыў, у чым сутнасць гэтага спорту. Ну, і паступова я пачала ўцягвацца.


У Гродне стартавалі свае «Еўрапейскія гульні»: у нядзелю перакрыюць цэнтр горада


За два гады стала кандыдатам у майстры, і так гэты спорт са мной і застаўся. Тут няма абмежаванняў ва ўзросце, самае галоўнае — магчымасць паглядзець свет, пазнаёміцца з рознымі людзьмі.

— Адразу ўзнікае пытанне: вы столькі гадоў у гэтым спорце — напэўна былі нейкія траўмы?

— Усе віды спорту так ці інакш траўманебяспечныя — і спартовае арыентаванне не выключэнне. Былі нават выпадкі са смяротным вынікам: чалавек упаў на зрэзаную ёлку. Ды і недзе спатыкнуцца таксама заўсёды ёсць верагоднасць — лес спецыяльна для спаборніцтваў не расчышчаюць.

У мяне таксама здараліся траўмы: бегла дыстанцыю ў Смаленску, пракалола нагу галінкай — прыйшлося зашываць. А ў Піцеры нага патрапіла паміж двух купін — падчас падзення парвала звязкі ў коленным суглобе. Пасля гэтага паўтара года я прахадзіла ў гіпсе. Але ўспрымаю гэта як натуральнае падзея — бегаючы ў лесе, ты не можаш не параніцца.

— А як увогуле праходзяць спаборніцтвы па спартыўным арыентаванні? Фармуюцца ці ёсць нейкія групы?

— Не, гэта, скажам так, тваё асабістае спаборніцтва, а не каманднае. Але ў той жа час ты з’яўляешся прадстаўніком сваёй краіны — я заўсёды выступаю за Беларусь. З беларусаў я не адна — на змаганні ж ездзяць людзі з 35 гадоў. Адзінае, магчыма, людзей майго ўзросту з нашай краіны больш і не ўдзельнічае.

Наогул чэмпіянаты свету па спартовым арыентаванні праходзяць кожны год у розных краінах. Атрымліваецца, з аднаго боку, я еду туды як удзельніца, а з другога — у нас застаецца шмат часу для таго, каб паспець паглядзець краіну. Агулам я прыняла ўдзел у 13 такіх буйных спаборніцтвах: з іх два — гэта Сусветныя ветэранскія гульні ў Італіі і Новай Зеландыі.

У гэтым годзе, напрыклад, чэмпіянат прайшоў у Латвіі, у наступным едзем у Славакію, а ў 2021-м — у Японію. Доўжацца такія падарожжа заўсёды па-рознаму. У Італіі, напрыклад, мы былі даволі доўга: самі гульні доўжыліся адзін тыдзень плюс дзён 10 — проста падарожжа.

«Гэта мае ўзнагароды: выбірала самыя прыгожыя. Усе іх я атрымлівала ў розны час, на розных спаборніцтвах, у розных гарадах «.

— А выйгравалі ў іх?

— Вы што, не, вядома, — гэта ўжо занадта. Але я заўсёды паказваю стабільны вынік — а надрывацца і скакаць вышэй сваёй галавы не бачу сэнсу: я хачу атрымліваць задавальненне ад таго, што раблю.

Усе рэкорды трэба ставіць у маладосці - але я ж пачала займацца толькі ў 27 гадоў, у мяне ўжо было дзіця. Таму арыентаванне стала проста захапленнем. Затое ў мясцовых спаборніцтвах у Гродне я займала і займаю і першыя месцы, і другія.

— Ці не было адчування, што сям’я вас абмяжоўвае ў вашым захапленні?

— Не, неяк заўсёды атрымлівалася сумяшчаць усё. Нават сваю старэйшую ўнучку прывяла ў арыентаванне — яна кандыдат у майстры спорту.

А цяпер у мяне з іх боку толькі падтрымка. Мне здаецца, дзеці ганарацца мной, што я не сяджу на лавачцы ля пад’езда са спіцамі, а вяду больш актыўнае жыццё.

— А як ставіцца муж да такой вашай гіперактыўнасці жыцця?

— Мой першы муж, на жаль, памёр. Зараз я знаходжуся ў грамадзянскім шлюбе — і мой цяперашні муж таксама арыенціроўшчык: мы з ім пазнаёміліся ў Маскве, калі я там хадзіла на трэніроўкі. Мы з ім усюды ездзім разам — на спаборніцтвы, на чэмпіянаты.

Пра жыццё на дзве краіны і вучобу ва «Універсітэце»: «Дапамагла дзецям вырасціць ўнукаў - а далей сказала: „Да пабачэння, хлопцы“»

Зрэшты, амаль усё жыццё Зінаіды праходзіць у раз’ездах: яе бацька быў вайскоўцам, таму сям'і прыходзілася часта змяняць не толькі гарады, але і краіны. Нарадзілася жанчына на Камчатцы, а ў першы клас пайшла ўжо ў Барысаве. Потым быў пераезд ва Уладзівасток, дзе прайшла «самае квітнеючае жыццё» Зінаіды.

— Так атрымалася, што мой першы муж таксама вайсковец — ён з Мастоў. І, калі скончылася яго служба, ён пераехаў у Гродна. А разам з ім і я таксама — гэта быў 1996 год. Пайшла шукаць працу, а мне сказалі, што патрэбныя толькі дворнікі.

Вядома, я моцна расчаравалася. Але выхад знайшоўся: на той момант толькі-толькі сталі дазваляць лекарам прыватную практыку — я сабрала ўсе свае дакументы і паехала ў Міністэрства аховы здароўя. Міністр адзначыў, што ў мяне добрая адукацыя, і дазволіў выдачу ліцэнзіі. Так у мяне пачаў працаваць свой кабінет: я займалася іголкатэрапіяй, масажам.

— Але вы, здаецца, і цяпер нават выкладаеце ў «Універсітэце» свае асноўныя напрамкі?

— Так, у пазамінулым годзе я чытала курс масажу, а ў мінулым пачала весці групу па ЛФК — ахвотных было шмат.

«Я ніколі ў жыцці не малявала і ня трымала аловак у руках — заўсёды зайздросціла людзям, якія могуць нешта адлюстраваць. І першы год вучобы ва „Універсітэце“ я нават не пайшла на жывапіс, але пазней усё ж такі адважылася. На гэтай карціне — мой сабака Жужа. Праўда, у жыцці ён чорнага колеру, але быў год Рыжага Сабакі, я яе намалявала рудога — каб яму больш шчасця было».

У мяне ў душы першапачаткова было такое жаданне — падзяліцца з людзьмі тым, што я ведаю. Тым больш я спецыялізуюцца на захворваннях пазваночніка, таму калі я ведаю, як каму-то дапамагчы, то чаму б не зрабіць гэта? Плюс гэта дае мне зніжку на курсы, якія я наведваю.

Па словах Зінаіды, яе медыцынскі кабінет прапрацаваў нядоўга: прыйшлося пераехаць на 10 гадоў у Маскву. Там вучылася і працавала яе старэйшая дачка, ўнучку таксама было вырашана аддаць у мясцовую школу — Зінаіда дапамагала ў выхаванні.

— Але праз 10 гадоў, калі дзеці і ўнукі сталі больш самастойнымі, я ўсё роўна вярнулася ў Гродна — тут мне ўсё-ткі камфортней, адчуваю сябе ў гэтым горадзе лепш, плюс я магла прысвяціць жыццё сабе па поўнай праграме. Масква ўсё ж такі складаны горад ва ўсіх жыццёвых аспектах. А тут мне камфортна — ніхто нікуды не спяшаецца, людзі вельмі добразычлівыя, ўтульна, чыста.

— Атрымліваецца, вы жывяце на два гарады, дзеці і ўнукі вас то бачаць, то не. І вас, і іх задавальняе такое становішча?

— Абсалютна нармальна — ніякіх праблем няма. У мяне там цікавае жыццё, а сюды вяртаешся — яшчэ цікавей. Пры гэтым калі ў Маскве я ўсё ж такі больш спортам займаюся, то тут, у Гродне, гэта жыццё пазнання.

З заняткамі ў «Універсітэце» у мяне таксама ўсё наладжана: у той момант, калі я еду ў Маскву, пачынаюцца вакацыі - у 10-х чыслах траўня мы адзначаем выпускны. І зноў курсы стартуюць як раз тады, калі я вяртаюся ў Гродна, — дзесьці ў кастрычніку. Так што ў гэтым плане наогул ніякіх праблем няма.

— А ці не складана сумяшчаць выхаванне ўнукаў, дапамогу дзецям і сваё спартыўнае жыццё?

— Быт ў іх ужо наладжаны, а ўнукі ўсе пры справе — яны таксама займаюцца спортам. Так што сядзець з імі кругласутачна мне не прыходзіцца.

Я толькі дапамагла дзецям іх вырасціць — а далей сказала: «Да пабачэння, хлопцы». Цяпер у мяне адчуванне поўнай свабоды: можна цалкам прысвяціць час сабе.

— З боку дзяцей не было незадаволенасці, што вы з’ехалі? Можа, ім бы хацелася, каб вы былі бліжэй да іх?

— Ім, можа быць, і хацелася б (смяецца). Гэта ж зручна, калі мама побач і ў выпадку чаго заўсёды можа прыехаць. Але я вельмі шмат ім дапамагала ў выхаванні дзяцей, а яны мяне разумеюць — асаблівых прэтэнзій з гэтай нагоды не прад’яўляюць.

«Спартыўнае арыентаванне асабліва важна для людзей, якія выйшлі на пенсію»

— Зараз курсы і спартовае арыентаванне займаюць амаль усе ваш час, вы не сядзіце на месцы. Мне здаецца, многія беларусы, выходзячы на пенсію, наадварот, апускаюцца ў сям’ю, у побыт, у свае болькі …

— Думаю, гэта адбываецца праз тое, што яны проста не ведаюць, што можна па-іншаму, — мала пра гэта гаворыцца. Я ж і сама чыста выпадкова даведалася, што існуе такі «Універсітэт».

Мне здаецца, калі б было больш інфармацыі - людзі б з задавальненнем ішлі вучыцца. Я сама па магчымасці распавядаю сваім знаёмым пра такія магчымасці.

— А што наконт спорту? Вы сказалі, што спартыўнае арыентаванне не мае ўзроставых абмежаванняў. Напрыклад, чалавек толькі-толькі выйшаў на пенсію, не ведае, чым сябе заняць, — вось ён можа пайсці ў гэты спорт?

— Гэта выдатны варыянт — ён атрымае ў гэтым спорце ўсё, што неабходна: рух, свежае паветра, эмоцыі, зносіны з людзьмі, адрэналін. Плюс ты самасцвярджацца: бярэш удзел у чэмпіянаце свету, дзе мноства людзей, а калі займаеш прыстойнае месца — пачынаеш сябе паважаць. Тым больш калі пачынаць у лесе будзе трохі страшна, то можна стартаваць з горада.

Трэба сказаць, гэта вельмі інтэлектуальны від спорту: каб прайсці дыстанцыю, трэба здзейсніць адначасова шмат дзеянняў - чытаць карту, у думках складаць план, як будзеш бегчы, у выпадку чаго імгненна прымаць рашэнні. І гэта, дарэчы, добра падыходзіць у якасці прафілактыкі дэменцыі - асабліва гэта важна для людзей, якія выйшлі на пенсію.

У кожным горадзе ёсць федэрацыі спартыўнага арыентавання — вось туды можна прыйсці і запісацца.

— Каму падыдзе спартыўнае арыентаванне?

— Падыдзе ўсім — галоўнае, каб па здароўі усё было добра. Напрыклад, захворванні сэрца, моцны варыкоз могуць стаць супрацьпаказаннямі да заняткаў гэтым відам спорту.

Але на нашы спаборніцтвы прыязджаюць людзі ад 35 да 94 гадоў - ўдумайцеся ў гэтыя лічбы. Гэта значыць, там ужо цалкам здаровых людзей амаль няма, таму хранічныя захворвання не перашкода.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024