Паветра ў Гродзенскай вобласці магло быць забруджана радыёактыўнымі элементамі, якія выдзяляліся падчас пажараў у Чарнобыльскай зоне. Маніторынг узроўню радыяцыі ў паветры з 10 па 15 верасня ў памежных з Беларуссю польскіх і літоўскіх мясцовасцях паказаў скачкі гама-выпраменьванняў. На гэта звярнуў увагу адзін з чытачоў Hrodna.life.
Асноўны скачок у Польшчы быў 10 верасня
У перыяд, калі гродзенцы назіралі смугу і адчувалі пах гару ў горадзе, у памежных гарадах Літвы і Польшчы назіраўся скачок узроўню радыёактыўных элементаў у паветры. Аб гэтым сведчаць графікі на сайце Групы маніторынгу радыеактыўнасці навакольнага асяроддзя (REM) Аб’яднанага даследчага цэнтра (JRC) Еўрапейскай камісіі.
Пададзеныя ніжэй паказчыкі рэдакцыя Hrodna.life перавяла з наназівертаў у мікразіверты, каб пазней параўнаць з паказчыкамі Белгідрамета.
Напрыклад, у пункце замеру ў польскай вёсцы Сідра (27 км ад Гродна) скачок назіраўся 10 верасня. Пры сярэднім паказчыку гама-выпраменьвання 0,07 мікразівертаў у гадзіну (мкЗв/г), 10 верасня ён дасягнуў адзнакі ў 0,092 мкЗв/г. Наступны скачок сайт зафіксавалі 15 верасня — 0,083 мкЗв/г.
Аналагічная сітуацыя назіралася і ў вёсцы Бартнікі (9 км ад Сапоцкіна). Сярэдні паказчык выпраменьвання гама там — 0,07 мкЗв/г. Скачок адбыўся 10 верасня — 0,116 мкЗв/г, але ў наступныя дні графік выраўняўся.
Да Літвы радыяцыю «прыцягнула» пазней — 12 і 13 верасня
У літоўскай вёсцы Дубінінкас (каля 50 км ад Гродна) першы скачок адбыўся 10 верасня — 0,043 мкЗв/г і з таго дня паступова расце: 0,049 мкЗв/г 12 верасня і 0,051 мкЗв/г 13 верасня. Сярэдні паказчык для гэтага рэгіёну — 0,033 мкЗв/г.
У Дзевянішкісе, што побач з Лідай, пік радыёнуклідаў у паветры служба маніторынгу зафіксаваў 12 і 13 верасня — 0,071 і 0,073 мкЗв/г адпаведна.
На тэрыторыі Беларусі змен не зафіксавалі
На сайце REM няма дадзеных па ўзроўні радыяцыі на тэрыторыі Беларусі. Выглядае на тое, што дадзеныя з ніводнага з беларускіх пунктаў замеру не перадаюцца ў сэрвіс.
На сайце Белгідрамета паведамляецца, што з 5 па 13 верасня «радыяцыйная абстаноўка ў рэспубліцы застаецца без змен». У Мінску, Віцебску, Брэсце і Гродне паказчык гама-выпраменьванняў склаў 0,11 мкЗ/г, што «адпавядае шматгадовым усталяваным значэнням». Такім чынам, паказчыкі, якія Белгідрамет падае як стандартныя, у Польшчы і Літве лічацца падвышанымі ў параўнанні з сярэднім узроўнем.
Бяспечным узроўнем лічыцца паказчык да 0,2 мкЗ/г — у гэтым выпадку радыяцыя не наносіць шкоды арганізму. Гэта значыць, раптоўныя скачкі ўзроўню радыяцыі, якія зафіксавалі ў ваколіцах Гродна, не шкодзілі людзям. Але могуць быць ускосным пацвярджэннем таго, што пах гару і смугу на небе прынесла з пажараў у ваколіцах Чарнобыля.
Чаму ў Гродзенскай вобласці адчуваўся пах гару: тры асноўныя версіі
З 8 верасня жыхары Гродна, Ліды, Навагрудка і Слоніма пачалі расказваць пра смугу, якая засланяла сонца, і пра адчувальны пах гару ў паветры. МНС паведамляла, што ніякіх узгаранняў няма.
Медыі падавалі некалькі прычын, якія маглі выклікаць пах гару і смугу ў небе над Гродзенскай вобласцю. Сярод іх — пажар у Палескім лясгасе на балоце Ельня. Паводле дадзеных на 9 верасня гарэла каля 50 гектараў. Таксама прычынай паху гару маглі стаць пажары ва Украіне: з-за засухі гарэла Чарнобыльская зона. Заўважалі пажары і ў зоне баявых дзеянняў у Бранскай вобласці Расіі і Чарнігаўскай вобласці Украіны. Трэцяй версіяй былі кліматычныя змены і ўплыў антыцыклону Квенцін.
Перавышэнне паказчыкаў забруджвальных рэчываў у паветры ў гэтыя дні прызнаў і Белгідрамет, але не патлумачыў прычын.
