Некалькі месяцаў гродзенскія журналісты і наведвальнікі судовых пасяджэнняў не могуць ні зняць на відэа, ні сфатаграфаваць абвінавачаных, якія ўтрымліваюцца пад вартай. Па беларускім законам, здымка па-за судовага пасяджэння не забароненая. Ва УУС адказалі: ізаляцыя асоб, якія ўтрымліваюцца пад вартай, мае на ўвазе выключэнне кантактаў, у тым ліку візуальных.
Канваіры, якія забараняюць фотаздымку, падпарадкоўваюцца не суду, а УУС Гродзенскага аблвыканкама, распавялі Hrodna.life у судзе Кастрычніцкага раёна Гродна. Карэспандэнт Hrodna.life адправіла ва УУС Гродзенскага аблвыканкама зварот, у якім папрасіла патлумачыць, на якой падставе журналістам і прысутным у зале пасяджэння забараняюць фотаздымку людзей, якія знаходзяцца пад вартай, па-за судовым пасяджэннем.
Hrodna.life не зарэгістраваны як СМІ, таму запыт карэспандэнт адправіла ў прыватным парадку. Hrodna.life мяркуе, што блізкія зняволенага пад вартай таксама хацелі б зрабіць фота: на памяць або паказаць іншым блізкім і сваякам.
З чаго мы зыходзілі?
Фотаздымка, кіназдымка, відэазапіс ходу судовага разбору могуць ажыццяўляцца па грамадзянскай справе з дазволу суда і з улікам меркавання юрыдычна зацікаўленых у зыходзе справы асоб (Частка чацвёртая артыкула 271 ГПК), а па крымінальнай справе – з дазволу старшынствуючага ў судовым пасяджэнні і са згоды бакоў (Частка 6 артыкула 287 КПК).
Пры гэтым фотаздымка па-за судовым пасяджэннем ніяк не рэгламентуецца, гэта значыць, яна не забароненая.
Арт.114 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь устанаўлівае, што разгляд спраў ва ўсіх судах адкрыты, а слуханне спраў у закрытым судовым пасяджэнні дапускаецца толькі ў выпадках, вызначаных законам, з выкананнем усіх правілаў судаводства. Ч. 1 арт. 2.14 ПВКаАП, арт. 17 ДПК, ст. 23 КПК раскрывае дадзеную норму Канстытуцыі і ўстанаўлівае дакладны пералік падстаў для правядзення справы ў закрытым рэжыме.
Крыніца: Цэнтр прававой інфармацыі LawTrend
Што адказалі ва УУС Гродзенскага аблвыканкама
“Усе ўказанні старшыні ў судовым пасяджэнні (суддзі – Hrodna.life) з’яўляюцца для канвою абавязковымі з моманту дакладу ў судовым пасяджэнні аб дастаўцы асоб”, – паведамляецца ў адказе на зварот за подпісам намесніка начальніка ўпраўлення – начальніка міліцыі грамадскай бяспекі Валянціна Асіповіча.
Парадак дзейнасці супрацоўнікаў органаў унутраных спраў па канваіраванні, ізаляцыі, ахове асоб, якія ўтрымліваюцца пад вартай, і наглядзе за імі рэгламентаваны Законам Рэспублікі Беларусь ад 16 чэрвеня 2003 г. “Аб парадку і ўмовах утрымання асоб пад вартай” і інструкцыяй, зацверджанай пастановай Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь ад 20 снежня 2016 г. № 333 (далей – інструкцыя), а таксама іншымі ведамаснымі нарматыўна-прававымі актамі абмежаванага выкарыстання.
На падставе ч. 6 ст. 287 КПК РБ фота-, кіназдымка і відэазапіс дапускаюцца з дазволу старшыні ў судовым пасяджэнні і са згоды бакоў. “Пры гэтым законам не вызначана, ці павінна пачацца судовае пасяджэнне”, – адзначае УУС ў адказе на зварот.
Выключыць візуальныя кантакты
Канвой рэалізуе патрабаванні па ізаляцыі. “Ізаляцыя асоб, якія ўтрымліваюцца пад вартай, – выключэнне кантактаў (у тым ліку візуальных) асоб, якія ўтрымліваюцца пад вартай, адзін з адным і іншымі асобамі ў інтарэсах крымінальнага працэсу, выканання пакарання, міжнародных абавязацельстваў Рэспублікі Беларусь і ў інтарэсах забеспячэння аховы”, – паведамілі УУС у адказе на зварот.
Пры гэтым у Главе 1 Інструкцыі аб парадку канваіравання, ізаляцыі, аховы асоб, якія ўтрымліваюцца пад вартай, і нагляду за імі, не ўказваюцца “візуальныя кантакты” – Hrodna.life.
Ізаляцыя дадзенай катэгорыі грамадзян прадугледжана артыкулам 45 “Мінімальных стандартных правілаў абыходжання са зняволенымі” прынятых Кангрэсам Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па папярэджанні злачыннасці і абыходжанні з правапарушальнікамі і вызначаецца як неабходнасць пры перамяшчэнні зняволеных у забеспячэнні іх строгай хованкі ад старонніх (ізаляцыю) у мэтах абароны ад абраз, праяў цікаўнасці і любых відаў агалоскі, адзначылі УУС у адказе на зварот.
Што не так у адказе УУС
У частцы “выключэння візуальных кантактаў” УУС не спаслаліся на які-небудзь дакумент або нарматыўны акт, пракаментаваў Hrodna.life юрыст Алег Агееў. У цэлым, у адказе УУС так і не спаслаліся на закон, які забараняе здымку па-за судовым паседжаннем. Фактычна, ва УУС палічылі, што ўсё, што не дазволена, – забаронена, сказаў юрыст.
