У аддзеле спорту і турызму Гродзенскага гарвыканкама лічаць, што акрамя бытавых нюансаў, варта звярнуць увагу і на ўпарадкаванне экскурсійных маршрутаў. І з гэтай ініцыятывай выступаюць самі гіды. Да прыкладу, самы папулярны, а таму і прадаваны пешы тур ад Ажэшкі да Каложы больш за іншых забяспечаны інфармацыйнымі стэндамі і паказальнікамі, і пры гэтым менавіта на ім як экскурсаводы, так і гісторыкі хацелі б унесці шэраг зменаў. Адна з самых рэвалюцыйных ідэй — перанос помніка Элізы Ажэшкі.
— Лагічна, на тым месцы, дзе стаяў дом Элізы Ажэшкі, варта ставіць ёй помнік. А далей музей, і гэта вельмі кампактна, гэта вельмі правільна. А тое, што мы ходзім туды на паварот, туды і паставіць цяжка, і з пункту гледжання бяспекі ні ўсё добра і гэтак далей, і тлумачыць, што там робіць гэты помнік, складана. Гэта ідэя грамадскасці, не мая. Я скажу, што гэта сапраўды агульнае меркаванне і маладых экскурсаводаў і ва ўзросце, — сказаў Сяргей Каляда, дэпутат гродзенскага гарадскога савета дэпутатаў.
Перанос помніка можна ажыццявіць у рамках міжнароднага праекта «Шляхам Тызенгаўза». Ён як раз такі прадугледжвае магчымасць парадкавання экскурсійных маршрутаў. Пытанне плануецца вынесці на абмеркаванне грамадскасці, таксама яго павінен зацвердзіць манументальны савет. Калі перанос бюста адбудзецца, гэта будзе не першая змена месца. Першапачаткова ён быў усталяваны не на скрыжаванні, а ў парку Жылібера. Дарэчы, менавіта сюды могуць перанесці ў хуткім часе «дойліда на лаўцы». Зараз гэты помнік размешчаны ў нізіне Гараднічанкі, схаваны ад турыстаў за дрэвамі. Першапачаткова архітэктар павінен быў сядзець насупраць уваходу ў парк. Тут нават зрабілі для яго фігурную арку. Па задумцы дойлід мусіў любавацца відамі тэатра лялек і алеі, у стварэнні якіх ён удзельнічаў.
Але да моманту стварэння скульптуры на вуліцы Ажэшкі ішла рэканструкцыя, і застылы ў метале, архітэктар быў вымушаны пераехаць далей ад будаўнічага шуму. Тут у цішыні і ўдалечыні ад турыстычных вачэй ён прасядзеў 8 гадоў.
І калі ідэя з аднаўленнем першапачатковай задумкі і пераездам да парку яшчэ будзе неаднаразова абмяркоўвацца, то вось ідэя стварэння новай для горада паркавай скульптуры — пытанне бліжэйшай перспектывы. Яна будзе ўстаноўлена на галоўнай плошчы Гродна, побач з будынкам архіва.
— Мы прапануем, вось Тызенгаўз стаіць і распавядае на карце, распавядае разам з іншымі скульптурамі, якія там могуць узнікнуць, пакуль яшчэ гэта таямніца, дзе што было пабудавана і г. д. Вядома, яшчэ хочам пасадзіць і сабачку, каб было каго гладзіць, раз ужо такая традыцыя паркавай скульптуры, — расказаў Сяргей Каляда.
Што цікава, новая скульптура будзе незвычайнай не толькі з візуальнай пункту гледжання, яна здзівіць і тактыльныя адчуванні. Карту, якую будзе трымаць у руках Антоній Тызенгаўз, створаць аб’ёмнай, так, каб і невідушчыя маглі дакрануцца да гісторыі.