«Мама без энтузіязму назірала». Гродзенскі адзінаццацікласнік збірае прадметы савецкай эпохі

Гродзенскі адзінаццацікласнік Уладзіслаў Фарысь ужо некалькі гадоў актыўна збірае прадметы савецкай эпохі. А мясцовыя камуністы нават запрашаюць школьніка на свае сходы. Усё пачалося з машынак «Аўталегенды СССР». Потым з’явіліся значкі, сцягі, плакаты, партрэты і бюсты савецкіх дзеячаў і многае іншае. Аб захапленні вучня 11-га класа ведаюць не толькі аднакласнікі, але і ўся гімназія № 2, расказвае «Звязда».

Уладзіслаў дэманструе свае экспанаты — вось вымпелы за ўдарную працу, значкі «Ударнік пяцігодкі», камсамольскі і піянерскі значкі, кнігі пра камсамол, чырвоны банцік, з якім маці хадзіла на дэманстрацыю. Прадметы больш ранняга перыяду — ваенныя медалі, песеннік 41-га года — выдадзены ў Ленінградзе, пасведчанне аб нараджэнні 1937 гады, так званая рэйсавая прадуктовая картка.

— Такія талоны выкарыстоўваліся адразу пасля вайны. Гэтыя, напрыклад, выдаваліся на дэкаду ў лістападзе 1945 года. На аднаго чалавека прыходзілася пяць грамаў тлушчу, 100 грамаў мяса, 40 грамаў круп … Пры страце не аднаўляліся. Тут на некалькі чалавек выдадзена, можа, на сям’ю. Я знайшоў іх у песенніку, магчыма, яны належалі камусьці з жыхароў горада, але чаму іх не атаварылі - невядома, — распавядае Уладзіслаў.

«Медалі таксама дорага каштуюць, але я іх у любым выпадку не купіў бы»

У яго калекцыі толькі тыя медалі, што перадалі знаёмыя ці родныя. Даведаўшыся аб захапленні хлопца, яны з радасцю папаўнялі яго калекцыю працоўнымі і ваеннымі ўзнагародамі.

— Я люблю хадзіць па антыкварных крамах, шукаць нешта цікавае на рынках, — кажа хлопец, — многія экспанаты даволі дарагія, напрыклад грамафоны, патэфоны і нават пласцінкі. Медалі таксама дорага каштуюць, але я іх у любым выпадку не купіў бы. Людзі заваёўвалі іх сваім жыццём, і гандляваць імі, лічу, непрыгожа. Гэта вельмі «чалавечныя» экспанаты.

«Сталин был лучшим руководителем». Коммунисты Гродно собрались на площади Ленина в 101 годовщину революции

У гімназіста ёсць і свае ўзнагароды. Гэта юбілейныя медалі, якія яму ўрачыста ўручылі з нагоды дня нараджэння Леніна і 100-годдзя Кастрычніцкай рэвалюцыі. Уладзіслаў прызнаецца, што ён быў узрушаны, калі яму, самому маладому, уручылі гэты памятны знак. У гэтым годзе да 100-годдзя камсамола падарылі кнігу, дзе адлюстравана ўся гісторыя моладзевай арганізацыі ў плакатах і фотаздымках.

«Памятаю, як мама без энтузіязму назірала, калі я прынёс дадому бюст Леніна»

У самога Уладзіслава ёсць фотаальбом пра Леніна, выдадзены ў 1980 годзе. Па тых часах ён каштаваў немалых грошай — 7 рублёў, гэта падарунак дзядулі. Дарэчы, менавіта дзядулі і бабулі адыгралі важную ролю ў захапленні ўнука савецкай эпохай. Яны былі актыўнымі камсамольцамі, некаторыя — камуністамі. Шмат казалі пра савецкі перыяд: як працавалі, якім быў горад, як наладжвалі побыт, вандравалі.

— Я люблю слухаць іх апавяданні, — кажа хлопец, — і ўяўляю сабе тыя карціны. Гэта мінулае, пра які можна даведацца ад жывых сведак. З’явілася і жаданне сабраць прадметы той эпохі. Праўда, бацькі з асцярогай глядзелі на маё захапленне і лічылі гэта вельмі спецыфічным хобі для падлетка. Памятаю, як мама без энтузіязму назірала, калі я прынёс дадому бюст Леніна. У мяне ёсць і прыжыццёвы барэльеф Сталіна, які прывезлі з Гродзенскага раёна.

З аповедаў бабулі Уладзіслаў даведаўся, што ў Гродне было нямала помнікаў Сталіну. Нават бачыў фота аднаго з іх, дзе Ленін і Сталін сядзелі разам на лаўцы. Помнік знаходзіўся ля ўваходу ў гарадскі парк.

Для Уладзіслава гэтыя веды каштоўныя яшчэ і таму, што ён думае звязаць свой лёс з прафесіяй гісторыка. Таму за камп’ютарам у большаці выпадкаў любіць праглядаць адкрытыя архівы.

Класны кіраўнік: «Збіранне экспанатаў пашырае светапогляд і дае дадатковыя веды па гісторыі»

Свайго хобі Уладзіслаў не цураецца, наадварот, гатовы прадэманстраваць экспанаты кожнаму, хто пажадае. Не раз прыносіў цікавыя рэчы на ​​класныя гадзіны і распавядаў пра іх. Аднакласнікі ўспрымаюць такое захапленне з павагай. Многія прадметы датычацца былых кіраўнікоў дзяржавы, што заўсёды цікава. Напрыклад, прыжыццёвы зборнік прамоваў Сталіна, дзе многія радкі падкрэслены алоўкам былых уладальнікаў выдання. Такія экспанаты хвалююць і самога хлопца. У ліку каштоўных ён назваў і сцяг БССР, які яму падарыла класны кіраўнік Вольга Віктараўна. Па-першае, гэта сімвал эпохі, а па-другое, больш распаўсюджанымі былі сцягі СССР, а саюзных рэспублік — значна менш.

— Шмат было за гэты час эпахальных падзей — перамога ў вайне, адкрыццё космасу, ўзняцце цаліны. Усё, што здавалася немагчымым, — стала магчыма. Многае з таго часу варта перанесці і ў нашу сучаснасць. Гэта дапамагае фарміраваць характар, — упэўнены юнак.

Вольга Шастак, класны кіраўнік:

— Нельга сказаць, што ён затрымаўся ў той эпосе. Збіранне экспанатаў пашырае светапогляд і дае дадатковыя веды па гісторыі. Ёсць магчымасць даведацца пра факты, якіх няма ў падручніках. І, вядома, нічым дрэнным гэта не пагражае. Наадварот, спрыяе фарміраванню правільных каштоўнасцяў. Гэта значны плюс. Нездарма Уладзіслава выбралі старастам класа і сакратаром школьнай арганізацыі БРСМ.