Вялікія турэмныя тэрміны не знізілі вастрыню праблемы наркаманіі ў Беларусі. Бацькі падлеткаў, якія трапілі за краты за нарказлачынствы, патлумачылі DW, чаму чакаюць паслаблення заканадаўства.
Гродзенец Алег Калінкоў стаў расследаваць метады працы наркадзяльцоў два гады таму, пасля таго, як па артыкуле 328-й УК быў асуджаны яго сын. Міліцыя змагаецца са спажыўцамі і закладнікамі наркотыкаў, зазначае ён, але па-за іх полем зроку застаюцца бенефіцыяры гэтых схем: «Ёсць закон аб супрацьдзеянні адмыванню грошай, атрыманых злачынным шляхам, але ім не карыстаюцца. Замест гэтага масава адпраўляюць у турмы моладзь».
Гандляры наркотыкамі ў апошні год толькі ўдасканалілі метады працы, кажа гродзенскі юрыст Алег Калінкоў. Яны перайшлі ў больш даступны мессенджер Telegram і сталі выкарыстоўваць праграму-бот. Як гэта працуе, ён прадэманстраваў DW ў адным з вулічных кафэ Гродна, дзе ёсць кропка доступу ў інтэрнэт. На запыт «start» у адным з Telegram-каналаў імгненна прыйшло паведамленне з прапановай купіць спайсам і гашыш і цэнамі на іх.
«Legalize Belarus» прапануе дазволіць наркотыкі, каб зменшыць іх выкарыстанне. Ці можа гэта спрацаваць?
Закладкі тавару ўжо зробленыя, тлумачыць Алег Калінкоў, і пасля аплаты праз звычайны плацежны тэрмінал робат прышле каардынаты адной з іх. Пры гэтым арганізатар такога злачыннага бізнэсу нават не датыкаецца да наркотыкаў, і калі раней міліцыя магла вылічыць хаця б IP-адрас дыспетчара, то зараз гэта немагчыма, бо працуе робат.
Наколькі даступныя наркотыкі ў Беларусі
Паўтара года таму Алег Калінкоў ужо дэманстраваў DW, наколькі даступныя наркотыкі ў Беларусі, але тады не стаў раскрываць свайго імя. Пасля таго рэпартажу DW беларускія СМІ правялі ўласныя расследавання, інфармацыю для якіх таксама падаваў Калінкоў. Журналісты раскрылі схему, па якой мільёны даляраў, выручаных ад наркагандлю, праз электронныя кашалькі сістэм Easy Pay і Webmoney (з імі працуюць беларускія «Белгазпрамбанк» і «Тэхнабанк») з дапамогай спецыяльна напісаных высакакласнымі спецыялістамі шкоднасных праграм ананімна перакладаюцца ў крыптавалюты.
У лютым мінулага года, успамінае Калінкоў, пасля публікацый СМІ ўсё транзакцыі з электронных кашалькоў былі заблакаваныя міліцыяй. Гандаль наркотыкамі ў Беларусі быў паралізаваны, а самога Калінкова запрасілі ў Мінск, ва ўпраўленне па барацьбе з наркотыкамі МУС, дзе ў яго адбылася сустрэча з кіраўніцтвам гэтага ведамства.
Наркадзяльцам спатрэбіліся толькі два тыдні, каб перабудаваць сваю працу
Праваахоўнікі пагадзіліся з довадамі адваката аб неабходнасці ўвядзення адказнасці для арганізатараў наркагандлю. Аднак, наракае Калінкоў, міліцыянты тут мала што могуць зрабіць. Вялікія тэрміны пакарання прадугледжаны менавіта для наркакур’ераў, закладнікаў і спажыўцоў наркотыкаў. Калі б дэкрэт быў сфармуляваны інакш, то і праваахоўнікі дзейнічалі б па-іншаму. Напрыклад, праграмісты, якія ствараюць наркаботаў, дэ-юрэ чыстыя перад законам, і складаецца сітуацыя, калі наркагандаль працягваецца, а міліцыянты зноў ловяць толькі падлеткаў з закладкамі.
На самай справе, працягвае Алег Калінкоў, наркадзяльцам спатрэбіліся толькі два тыдні, каб перабудаваць сваю працу. Сёння для іх зачынены сэрвіс Easy Pay, але Webmoney па-ранейшаму даступны. Чаму так адбываецца — вялікае пытанне.
Асабістыя драмы
Гродзенка Святлана адзначае, што, разам з пазітыўнымі зрухамі, востра ўстала праблема асуджэння непаўналетніх. Іх стала больш і да іх ўжываюць тэрміны пакарання такія ж, як дарослых, што парушае Канвенцыю ААН аб правах дзіцяці. Сын-школьнік Святланы трапіў у СІЗА ва ўзросце 17 гадоў. На экзамены за курс сярэдняй школы яго не выпусцілі, здаваць іх давялося ў турме. А прысуд суда падлетку шакаваў - 9 гадоў калоніі.
Хлопца этапавалі ў бабруйскую калонію для непаўналетніх. Аднак як толькі яму споўнілася васемнаццаць гадоў, ён адмыслова здзейсніў два правапарушэння, каб яго перавялі ў дарослую зону. Згодна з негалосным законах крымінальнага свету гэта надае падлетку-вязьню «аўтарытэт». Па сутнасці, канстатуе Святлана, яе сына-школьніка за паўтара года адбыцця пакарання перавыхавалі ў крымінальніка: «На спатканні мне трэба было проста знаёміцца з ёй зноўку».