Кота-строфа і сабачае жыццё

Што ў Гродне з бадзяжнымі жывёламі і як гэта выправіць

"Дзяўчынка, а што ты гэта нашых катоў фатаграфуеш? Вы іх потым знішчаць будзеце?", —крычыць з балкона дома нейкая жанчына, пакуль я раблю ілюстрацыі для гэтага тэкста. "Не, — кажу, — наадварот". Тлумачу, што будзе тэкст, дзе мы раскажам пра бяздомных жывёлаў і што мы можам зрабіць, каб іх стала менш. "Нічога не чую, — крычыць з балкона мая суразмоўца. — Ідзі сюды".

У падтрымку прыняцця закона аб абавязковым чыпіраванні і клейміраванні гродзенскія актывісты правялі некалькі крэатыўных акцый. Напрыклад, зрабілі антыкаляндар, дзе на дванаццаці старонках бяздомныя сабакі з прытулку «Адданае сэрца» распавядаюць аб архітэктурных помніках Гродна і аб сваім жыцці, правялі сабачае вяселле, зладзілі спектакль з Оляй Лета і Dj Vova.

— У катоў на вуліцы можа быць абсалютна паўнацэннае існаванне. Канешне, тэрмін жыцця будзе меньшым, бо яны могуць прастудзіцца, злавіць нездаровую мыш… — расказвае Алена.

Каб дапамагчы ім, варта падкармліваць, пакінуць адкрытым падвал, каб каты маглі там пагрэцца падчас маразоў. Калі катоў вельмі шмат, можна звярнуцца ў зааабарончыя арганізацыі, каб дапамаглі адлавіць іх і прастэрылізаваць. У сваю чаргу каты будуць карысныя людзям. Яны рэгулююць колькасць грызуноў у горадзе, збліжаюць суседзяў падчас дапамогі ім. А мінусы, якія яны прыносяць, можна выправіць.

"Калі раней колькасць дзікіх лясных катоў была сбалансаванай у прыродзе, то цяпер свойскіх катоў вельмі шмат. Нават калі адзін кот зловіць адну птушку на тыдзень, лічбы знішчаных будуць аграмаднымі. А калі птушак становіцца менш, то тыя, хто імі харчуецца, пераключаюцца на іншы від, або не размнажаюцца так часта".

Што рабіць з праблемай? "Па-першае, трэба зразумець, што праблема існуе і яна сур'ёзная для нашай краіны. Нашы коцікі ловяць птушак не для таго, каб пракарміцца. Проста яны патрабуюць актыўнасці, якой няма ў кватэрах. Яны вельмі разумныя жывёлы. Ім трэба кудысьці энергію траціць. Таму яны нават калі не ядуць, проста забіваюць - бо могуць. Бо дазваляем мы. Гэта наша віна, што мы пра гэта не ведаем, не думаем", — кажа Зміцер.

Арнітолаг раіць не выпускаць хатніх катоў на вуліцу, калі ёсць такая магчымасць. У Еўропе распаўсюджаны званочкі на ашыйнікі для катоў, каб птушка пачула жывёлу і мела больш часу зрэагаваць. А ўлічваючы, што найбольш час на вуліцы праводзяць бяздомныя каты, гэта яшчэ адна нагода змяншаць іх колькасць.

Часцей людзей непакоіць не шаленства ці пацукі, а дробныя рэчы. Напрыклад, тое, што каты спаражняюцца ў дзіцячыя пясочніцы. Хаця можна па еўрапейскім прыкладзе зрабіць пясочніцу з крышкай. Часта кажуць пра блохаў. Але блыхі ад катоў людзям не перадаюцца. У катоў тэмпература цела больш за 38 градусаў, а ў чалавека 36,6. Для блыхі чалавек халодны. Да таго ж, некаторыя апрацоўваюць ад блох і дваровых катоў. А такі клопыт пра "агульных" жывёлаў можа аб'яднаць людзей і станоўча паўплываць на добрасуседскія адносіны. Нават мікраспарыяй ад катоў цяжка заразіцца,калі выконваць правілы гігіены. Да таго ж, для павышэння імунітэту часам карысна сутыкацца з раздражняльнікамі, лічыць Алена.

Алена Шыманіца мяркуе, што каты маглі заразіцца ад пацукоў. Улічваючы, што выпадкі былі ў розных частках горада, у кожнага заражэння свая крыніца. Насамрэч, чалавеку заразіцца вірусам даволі складана – толькі калі сліна трапіць на рану ці слізістую. Тым больш, што каты пры хваробе не праяўляюць агрэсію, наадварот, становяцца вялымі і не спрабуюць падрапаць. Пакуль з праблемай змагаюцца карантынам у месцах заражэння і інфармаваннем людзей пра хваробу.

— З гэтай зграі нападуць хутчэй былыя хатнія сабакі. Тыя, якія нарадзіліся бяздомнымі, ігнаруюць людзей, баяцца іх і імкнуцца пазбегнуць. Яны не ведаюць, што ад чалавека можна атрымаць корм, ласку. Яны настроены на тое, што чалавек — гэта небяспека. Ва ўсіх выпадках, калі на чалавека напалі, правакатарам быў былы хатні сабака, — расказвае Алена.

Ад таго, што яны будуць накормлены, яны не перастануць лавіць пацукоў, бо ў іх застаецца паляўнічы інстынкт. Пры стэрылізацыі, кастрацыі інстынкт яшчэ больш развіваецца, бо інстынкты размнажэння перакрываецца інстынктам паляўнічага. А ад кастрацыі або стэрылізацыі жывёла не пацерпіць.

Стэрылізацыя ў сабак таксама важная. Па-першае, каб яны больш не размнажаліся. Па-другое, без інстынкту размнажэння яны не будуць збівацца ў зграі, а гэта знізіць небяспеку. І яны павінны быць прышчэплены ад хваробаў, у тым ліку шаленства.

Алена лічыць, што цалкам рэальна адлавіць большасць катоў і сабак, каб прышчапіць і стэрылізаваць. «Адзін раз сабаку са снатворным злавіў, прышчапіў, стэрылізаваў, зрабіў адмеціну на вуху, на наступны раз ведаеш, што можна не лавіць. Падкарміў, яна свой належны тэрмін аджыла і сышла».

Зараз у прыюце "Адданага сэрца" каля 35 сабак. І "Адданае сэрца", і "След жыцця" – цалкам валанцёрскія ўстановы. У "Адданага сэрца" дзесяць валанцёраў: пяць – "сабачнікі", пяць – "кашатнікі". У "Слядзе жыцця" працуюць тры валанцёра. Грошы на арэнду і лячэнне жывёл ахвяруюць людзі. Таксама арганізацыі праводзяць аукцыёны, грошы ад якіх ідуць на звярэй.

— Працуем на працы, пасля працы — да сабак. Напаіць, накарміць, какашкі прыбраць, палячыць. Потым дадому да дзяцей і мужаў. Там свае жывёлы, якіх трэба пакарміць і палячыць. Таму ў нас усе ў большасці стройненькія, — усміхаецца Алена.

Дзіцячыя псіхолагі і зааабаронцы кажуць, што прыюты для бяздомных жывёл могуць стаць альтэрнатывай кантактным і звычайным заапаркам. Катам і сабакам у прыюце сапраўды не хапае чалавечай ласкі, камунікацыі, выгулу. А грошы, якія вы патрацілі б на квіток, можна аддаць на медыкаменты ці корм. У сетцы крам ZOObazar можна набыць танны корм для бяздомных жывел.

— Дзейнасць участка па адлове і зместу безнаглядных жывёл арганізавана ў адпаведнасці з «Палажэннем аб парадку дзейнасці арганізацый па адлове, адстрэле, утрыманні і эўтаназіі безнаглядных жывёл у Рэспубліцы Беларусь», зацверджаным пастановай МЖКХ РБ ад 2001/12/29 г. № 23, санітарнымі і ветэрынарнымі правіламі «Прафілактыка і барацьба з заразнымі хваробамі, агульнымі для чалавека і жывёл. Шаленства», зацверджаных пастановай Міністэрства аховы здароўя РБ і Мінсельпрода РБ ад 2000/05/30 г. № 28/10, "Правіламі ўтрымання хатніх сабак, котак, а таксама адлову безнаглядных жывёл у населеных пунктах Рэспублікі Беларусь", зацверджаных пастановай СМ РБ 04.06. 2001г. № 834, а таксама рашэннем Гродзенскага гарвыканкама №521 ад 2018/08/16 г., — пішуць з САГу.