Больш за 60 каналаў і чатаў у Гродне і вобласці прызналі экстрэмісцкімі. Як гэта адбываецца і чаго варта баяцца?

Толькі за чатыры месяцы 2022 года суды Гродзенскай вобласці вынеслі 26 рашэнняў аб прызнанні прадукцыі экстрэмісцкай. Усяго з 2008 года суды Гродзенскай вобласці вынеслі каля 70 рашэнняў. Да 2020 года рашэнняў было восем. Пасля 2020 — больш за 60. Рэдакцыя Hrodna.life прааналізавала дакументы, звязаныя з «экстрэмізмам».

Як прызнаюць экстрэмістамі?

У Гродне рашэнні аб прызнанні прадукцыі экстрэмісцкай выносіць суд Ленінскага раёна. Заяўнікам па справе выступае пракуратура альбо пракурор горада Уладзімір Клішын. Па статыстыцы Hrodna.life, часцей за ўсё рашэнні па гэтых справах выносіла суддзя Вольга Шуманская.

Часцей за ўсё экстрэмісцкімі прызнаюць чаты і каналы ў Telegram. Але «Аднакласнікі» і Instagram таксама ў полі ўвагі сілавікоў.

За апошнія час «экстрэмісцкімі» прызнавалі:

• Telegram-чат «Незалежны Азот Чат»,
• Кнігу Віктара Ляхора «Ваенная гісторыя Беларусі. Героі, сімвалы, колеру»,
• Сайт непрызнанага ўладамі Саюза палякаў у Беларусі,
• Канал «Haradzienski» — аб гісторыі, культуры, палітыцы.

Адказнасць

Адказнасць за распаўсюд інфармацыі, прызнанай экстрэмісцкай, надыходзіць пасля размяшчэння яе ў Рэспубліканскім спісе экстрэмісцкіх матэрыялаў.

Адказнасць за распаўсюд, выраб, захоўванне, перавозку інфармацыйнай прадукцыі, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці або прапагандуе такую дзейнасць? прадугледжана арт. 19.11 КаАП. Максімальны штраф для фізасобы — 50 базавых велічынь, для індывідуальнага прадпрымальніка — 100, для юрыдычныя асобы — 500. Для фізасобы таксама прадугледжаны адміністрацыйны арышт. Прылада правапарушэння, то бок тэлефон або камп’ютар, з дапамогай якога вы распаўсюдзілі забароненыя матэрыялы, могуць канфіскаваць.

Падпіска на такія каналы не роўная захоўванню экстрэмісцкіх матэрыялаў. Тым не менш, падпісчыкам варта праверыць свае тэлефоны і камп’ютар: у наладах Telegram па змаўчанні ўключана запампоўка медыяфайлаў на прыладу. Мы пісалі аб тым, як праверыць і змяніць налады.

Каго судзяць за «экстрэмізм»?

Пасля выбараў 2020 года палітычны артыкул 19.11 КаАП стаў адным з тым, якія часта выкарыстоўваюцца.

Па ёй судзілі хірурга і бацьку трох дзяцей, актывістку непрызнанага Саюза палякаў Беларусі, супрацоўнікаў «Гродна Азот» і двойчы — рэдакцыю Hrodna.life.

Акрамя таго, распаўсюджванне экстрэмісцкіх матэрыялаў часта з’яўляецца прычынай візіту сілавікоў. Яны затрымліваюць таго, хто распаўсюджвае, аглядаюць яго гаджэты і дом. Пасля такога агляду змесціва тэлефонаў і кампутараў могуць распачаць крымінальную справу.

Чытайце таксама:

• Гродзенцаў масава судзяць за распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў. Сярод іх супрацоўнікі «Гродна Азот» і журналісты
• «Да найбольш актыўных падпісчыкаў будуць прыходзіць з вобшукам». Галоўны міліцыянт Гродзеншчыны распавёў, што будуць рабіць з падпісчыкамі «экстрэмісцкіх» каналаў

У вобласці з’явяцца новыя экстрэмісты

На 28 красавіка прызначылі яшчэ два пасяджэнні аб прызнанні інфармацыйнай прадукцыі экстрэмісцкай. На адно пасяджэнне далі 30 хвілін, на другое — 40.